आद्यगुरू

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

भुरग्यांनो,
देवांचे गुरू आशिल्ले बृहस्पती. एका दिसा सगले देव बृहस्पती म्हऱ्यांत वतात. तातूंत इंद्र बृहस्पतींक प्रस्न करता, ‘गुरुदेव, तुमी आमचे गुरू आसात. पूण तुमचे गुरू कोण आसात? इंद्राच्या प्रस्नाक बृहस्पतीन जाप दिली,
‘म्हजे गुरू श्री गणेश आसात. म्हळ्यारच गणपती म्हजोच न्हय तर तुमच्या सगल्यांचो तो गुरू आसा. तोच ‘आद्यगुरू’ आसा.’
पूण देवांक बृहस्पतींची जाप पटली ना. श्री गणेशाचे बुद्धीची व्हडविकाय, म्हत्व सगल्यांक कळूंक जाय. देखून बृहस्पतीन देवांक श्री गणेशाची काणी सांगपाचें थारायलें.
भावंडांनो, बृहस्पतीन श्री गणेशाचो ‘गजानन’ कसो जालो हे विशींची काणी देवांक सांगली. जी काणी हांवें तुमकां हाचे आदीं ह्याच तुमगेल्या आंगणांत सांगल्या. भावंडांनो, पुराणांत श्री गणेशाची बुद्धीची कळाशी दाखोवपी वेगळ्यो वेगळ्यो काणयो वेगळे तरेन वाचूंक मेळटात. देवांत देव ‘सर्वश्रेश्ठ’ आनी पयले पुजेचो मानकरी थारावपाक एके काणयेंत महादेवा कडेन सगले देव निर्णया खातीर वतात, तेन्ना पृथ्वीची प्रदक्षिणा काडून जो देव महादवासरी पयलो पावतलो ताका तो मान मेळटलो अशें देव महादेव हेर देवांक सांगता. आनी ते काणयेंत श्री गणेश आपल्या हुंदरा सारक्या ल्हान वाहना वेल्यान पृथ्वीची प्रदक्षिणा बेगीन पुराय करूंक पावचो ना हाचो विचार करून जल्मदाती आवयकच पृथ्वीचो मान दिवन तुळशी मुखार तिका बसोवन तुळशी सयत आवयची प्रदक्षिणा काडून आपले बुद्धीचे कळाशेन सगल्या देवांक हारयता. त्या वेळार देव महादेव श्री गणेशाक पयले पुजेचो मानकरी थारायता. हें हांवें तुमकां हाचे आदीं सांगलां. आयज पळोवया पयले पुजेचो मान श्री गणेशाक कसो फावो जाता हें बृहस्पतीन कशें दाखोवन दिलें.
तर घडलें अशें…
माता पार्वतीन देवा महादेवान हतयाचें मूख लावन जिवो केल्ल्या श्री गजाननाक (श्री गणेशाक) अग्रपुजेचो मान मेळचे खातीर नारदमुनींनी कितें तरी उपाय काडपाक सांगलें. आनी ते संबंदान येवजण आंखून नारदमुनीन देवांचें आदीदेव ब्रह्मदेव हांचे मुखार प्रस्ताव दवरलो. ब्रह्मदेवाचेच सांगणेन नारदमुनीन ती सर्त स्पश्ट केली. ‘देवांनी आपल्या वाहनांचेर बसून पृथ्वी प्रदक्षिणा काडची आनी जो प्रदक्षिणा पुराय करून ब्रह्मदेवा सरी पावता तोच अग्रपुजेचो अधिकारी थारतलो.’ नारदमुनींची ही सुचोवणी सगल्या देवांक मानवता. ब्रह्मदेवय ताका मान्यताय दिता.
थारावीक वेळार सर्त सुरू जाली. सगले देव आपल्या वाहनांचेर बसून पृथ्वीचे प्रदक्षिणे खातीर मुखार सरले. गजाननाचें वाहन ल्हान आशिल्ल्यान तो फाटीं उरलो. नारदमुनी ताका पळयतालो. ताचे चाली प्रमाण तो सर्त जिखूंक पावचो ना आनी आपणे पार्वती मातेक दिल्लें उतर फळादीक येवचें ना हें नारदाक येवजून आयलें. ताणें एक युक्त काडली. ताणें श्री गजाननाक शिटकायलो. म्हळें, ‘असल्या मंद चालीन तूं पृथ्वीची प्रदक्षिणा काडून जैतिवंत थारचो ना. तुज्या वाहनाचाे उपेग बुद्दीन कर. जाल्यारच ही सर्त जिखूंक शकता. तुका खबर आसा हें सगलें विश्व ब्रह्मांड प्रकृती आनी पुरसांत आस्पावलां. पुराय ब्रह्मांड ‘राममय’ आसा म्हणटकच तूं रामाचीच परिक्रमा कित्याक करिना? फक्त पृथ्वीचेंच न्हय तर सगल्या ब्रह्मांडाचे परिक्रमेचें फळ तुका मेळटलें.’
नारदमुनीचे शिटकावणेचेर गजाननाची बुद्ध जागृत जाली. गजानन म्हळ्यार श्री गणेशान भुंयेचेर ‘राम’ अशें नांव बरयलें, आनी आपलें वाहन हुंदीर म्हळ्यारच मुशक ताचेर बसलो आनी ताणें तीन प्रदक्षिणां त्या ‘राम’ ह्या उतरा भोंवतणी काडल्यो. उपरांत एक मेकळो उस्वास घेतलो आनी ब्रह्मदेवा मुखार येवन उबो रावलो. तो मेरेन ब्रह्मदेवा सरी पृथ्वीचे प्रदक्षिणेक गेल्ल्या देवा भितरलो एकलोय देव पावूंक नाशिल्लो.
उपरांत… एकेक देव ब्रह्मदेवा सरी पावपाक लागले. सगले देव बृह्मदेवा सरी पावतकच ब्रह्मदेवान म्हळें, ‘देवांनो, तुमी तुमची प्रदक्षिणा सोंपोवन एका फाटोफाट आयले. पूण गजानन सगल्यांत पयलीं म्हजे सरी पाविल्लो देखून अग्रपुजेचो मान, अधिकार ताका फावता.’
सगले देव अजापले. तांकां गणपतीचो दुबाव आयलो. दरेकल्यान आपलो दुबाव ब्रह्मदेवा मुखार दवरलो, आनी म्हळें, ‘तो इतल्या ल्हान वाहनाचेर बसून प्रदक्षिणा काडून पयलो कसोच येवंक शकना. तो परिक्रमेक गेलोच ना.’
देवांचे दुबाव आयकून गजाननान सांगलें, ‘देवांनो हांव फट उलयना, तुमी पृथ्वीची एकच परिक्रमा केल्या. हांवें मात तिनूय लोकांची परिक्रमा तीन वेळा करून, तुमचे आदीं हांव हांगासर पावलां.’ तरी हेर देवांनी गणपतीच्या उतराचेर दुबाव घेवपाचें सोडलें ना. त्या वेळार नारदमुनी उलयले. तांणी हेर देवांक सांगलें,
‘समेस्त देवांनो, गजानन उलयता तें खरें आसा. तुमी सगले भौतीक आनी स्थूल पृथ्वीची प्रदक्षिणा काडून आयल्यात. पूण गजाननान जी प्रदक्षिणा काडल्या तातूंत पुराय भूमंडळाक न्हय तर तिन्ही लोक आस्पावल्यात. जातूंत पुराय विश्व ब्रह्मांड भरसून गेलां. ‘राम’ नाम रुपी त्रैलोक्याची परिक्रमा गजाननान केल्या आनी तुमचे आदीं तो हांगासर पावला. हें सत्य आसा.’
नारदमुनीन दिल्ल्या स्पश्टीकरणाचेर सगल्या देवांच्यो मानो बागवल्यो. आपले बुद्धीचे कळाशेन गजाननान सगल्यांक हें तांणी मानून घेतलें.
ब्रह्मदेवान, गजाननाचें म्हळ्यार गणपतीन जोडिल्लें जैत सगल्या देवांनी मानून घेतलें हें पळयतकच आपलो निर्णय दिलो. ‘विघ्नहारी’, कल्याणकारी गजानन, श्री गणेश हो पयले पुजेचो अधिकारी आसा. तोच सगल्या गणांचो ‘गणपती’. ताची पयली पुजा करून कार्याक आरंभ करता ताचें सदांच बरें जातलें. कल्याण जातलें. ताच्या कार्यांत बाधा केन्नाच येवची ना.’
अशे तरेन गजाननान बुद्धीचे कळाशेन पयले पुजेचो मान मेळयलो. हाची बृहस्पतीन देवाक याद करून दिली, आनी परतून प्रस्न केलो, ‘आतां सांगात तुमचो ‘आद्यगुरू’ कोण? तेन्ना मात, सगल्या देवांनी एकाच मतान, एकाच आवाजांत नांव घेतलें.
‘श्री गणेश’
तर भावंडांनो, श्री गणेश, होच सगल्यांचो ‘गणपती’ तोच देवांचो गुरू. तोच सगल्यांचो आद्यगुरू..
उल्हासभाई