रेंव उसपात, पूण सांबाळून…

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

सध्या फक्त शापोरा न्हंयेंतलीच रेंव काडपाक मेळटली. मांडवी, झुवारी आनी हेर न्हंयांतले रेंवेचेर एनआयओचो अहवाल येतकच निर्णय जातलो. तो बेगीन येतलो. पूण, तो मेरेन …..

पर्यावरणाचे नदरेन कांयशे घातक आसले, तरी समाजाक गरजेचे आशिल्ले चिरे आनी रेंवें विशींचे निर्णय राज्य सरकारान काल घेतल्यात. ह्या दोनूय मुद्द्यांचो बेगीन सोक्षमोक्ष लावचो, अशी मागणी समाजाच्या सगल्या थरां वयल्यान खूब म्हयन्यां सावन जाताली. कारण चिरे, खास करून रेंवेंक लागून बरींच बांदकामां आडकून उरिल्लीं. रेंवेचे समस्येन हाचे आदीं पसून तकली वयर काडिल्ली. त्या वेळार राज्यांत जळीमळीं काॅलनी, घर वसणुको उब्यो जाताल्यो. परवानगी मेळ्ळी तरी, सैमाची देणगी आशिल्ले हे दोनूय घटक हाताळटना वसवशेपणा जावचीं नात, हें पळोवचें पडटलें. पर्यावरणवादी संघटना मदीं आयल्यार ह्या निर्णयाक मार बसूं येता.
चिरे खणींचो वेवसाय करप्यांनी कायदे, नेम पाळपाक जाय. चिरे काडीत रावले काय त्या जाग्याचेर फोंड तयार जाता. पावसाच्या दिसांनी ते खणींत उदक भरता. चिरे वेवसायीकांनी सरभोंवतणी आडो, शेर्क वा सरयांचें दुरीग घालपाक जाय. मात कोणूच तें घालीनात. परिणाम दुर्घटना. आतां मेरेन कितलेशेच तरणाटे ह्या खणींनी पेंवपाक गेल्ले कडेन बुडून मेल्यात. पावटीक दोग- तीग जाण पसून. चिरे खणींतलो फांतर काडून सोंपलो काय ती मातयेन पुरोवंक जाय. तेंय जायना. सरकारी वा कोमुनिदादीच्या जमनींनीय हाचे मुखार चिरे काडपाक मेळटले. मात ते खातीर संबंदीतांचो आनी पर्यावरणा विशींचोय ना हरकत दाखलो जाय पडटलो. जमनी हडप केल्यात, तसलें ह्या चिरे वेवसायाचे बाबतींत जावचें न्हय, इतलेंच.
दुसरे वटेन रेंव. ती उसपीत रावल्यार, कितें जाता तें पेडणेंच्या दर्या- न्हंयां देगेर गेल्यार दिसतलें. रेंव, वेळे वयले रेंवेंचें तेंब आसात म्हूण दर्या गांवांत घुसना. देगे वयली माती, रेंव गिळटकच दर्याक आनीक नेट येता. देगो कोसळटकच थंयचे माड, झाडां, घरां….सगलें दर्या पोटांत. न्हंयेचें पात्र रुंद जालें काय दर्याचें चड उदक भितर येता आनी पर्यावरणाक बादीकार करता. देखून रेंव उसपुपाचेर बंधना घाल्यांत. हालींच्या वर्सांनी तर बंदीच आशिल्ली. तरीय कांय वेवसायीक गुपचूप रातच्या काळखांत रेंव चोरपाचें पाप करताले. हातूंतल्यान मारामारी जाल्यात. बाणसाय- कुडचड्यार तर चवथीच्या दिसांनी एका कामगाराचो फार मारून खून पसून जाला. सध्या फक्त शापोरा न्हंयेंतलीच रेंव काडपाक मेळटली. मांडवी, झुवारी आनी हेर न्हंयांतले रेंवेचेर एनआयओचो अहवाल येतकच निर्णय जातलो. तो बेगीन येतलो. पूण, तो मेरेन रेंव काडपाचें काम बंद उरतशें दिसना. हें चिरे वा रेंव कापड पारंपरिक पद्दतीन आसतलें, हें वेवसायिकांनी मतींत दवरप गरजेचें. बांदकाम मळाक रेंवेची पुरवण कोंकणांतल्यान जाता. ताचे आड थळावे रेंव वेवसायीक आक्रमकूय जाल्ले अदीं मदीं दिसतात. निदान आतां तरी हो वाद सोंपुये.
वीज बील एक रकमी भरपाची (वन टायम सेटलमेंट) मुजत आनीक स म्हयने वाडयल्या. सादारण 402 कोटींची थकबाकी आसा. वीज मंत्र्यांच्या मतान 600 कोटींच्या आसपास. तातूंतले 200 कोटी रुपया तरी मेळपाची शक्यताय आसा. फॅक्टरी बंद आसल्यार थोडी थाकाय मेळटली, अशेंय जाहीर जालां. इतलें येणें उरलें कशें? कारखानो, दुकान बी घाल्यार लायटीच्या बिलांत सवलत मेळटा? लायटीचें बील भरपाचें उरलां तें आस्थापन लुकसाणेंत बी गेलां? भोवतेक पालिका इमारतींनी आशिल्ल्या दुकानांचें लायटीचें बील अशेंच थकिल्लें आसा. वयली थकबाकी आसा, ती चड करून कारखान्यांची आसतली. अशे सवलत दिवन वन टायम सेटलमेंट दित रावले जाल्यार हाचे मुखार कोणूच लायटीचें बील सारकें भरचो ना. मागीर संबंदीत खात्याचें वा लायट पुरवणदाराचें दिवाळें. सध्या गोंयांत विजेचो उणाव आसा. सुरळीत पुरवण जायना. कारण 25 वर्सां पयलींचो काळ आयज ना. विजेचो वापर वाडला. बील वेळार घेतिल्लें जाल्यार थकबाकी उरची नाशिल्ली. हाचे मुखार ती उरची न्हय.
पंचायतीच्या कारभारांत पंच वा सरपंचाच्या घरच्यांनी (खास करून आदलो पंच आशिल्ल्या घोवान) हस्तक्षेप करचो न्हय, अशें सरकाराक दिसता. पूण हें शक्य ना. ते अप्रत्यक्ष हस्तक्षेप करतलेच. कारण पैसा बोलता है. राज्य पांवड्या वयले फुडारीय सदचे भशेन लुडबूड करतलेच. तांकां कोण आडायतलो? तरीय सरकारान दीर्घ काळ आडकून उरिल्ले कांय प्रस्न सोडयल्यात, इतलें मात खरें.