दुसऱ्यांचेर टिका करतना…

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

आयज कॉलेजींत गावपाची सर्त आसली. जाणां तूं, त्या वर्गांतलें चेडूं गायतना रडटा काय दिसतालें. ताणें त्या वर्गाचें नांव पिड्ड्यार केलें, अशें एक तरनाटो आपल्या जोम्याच्या वांगड्यां लागीं उलोवन खेबाडां करतालो. दुसरींय त्या जोम्यांतलीं ताचें अनुकरण करतालीं. हांवूय ते सुवातेर म्हज्या इश्टाची वाट पळेतालों. ‘मात्सो वेळ जालो आं.’ म्हजो इश्ट थंय पावलो. ‘ओगीच कित्याक? कितें चित्ता?’ इश्टाचो हुस्क्यान भरिल्लो प्रस्न. ‘जालें कांयच ना. मनीस, कितें….’ म्हजे जापेक ताणें मदींच जाप घालून म्हणलें ‘तुजें फकत मनशां आनी जिविता वयर उलोवप. दुसरे विशय नात?’ ताणें गंभीरतायेन प्रस्न केलो. ताणें दुसरोच विशय काडलो, पूण म्हजी गंभीरताय न्हिवली ना. तो दीस गेलो. म्हजीं चिंतनां गडबड करूंक लागलीं. मनीस मनशाची टिका करूंक फाटी रावना. कित्याक?
आमकां दुसऱ्या मनशाची गरज आसा, हें कोणूय सांगतलो. दुसऱ्या मनशाचे गरजेक पावप खूब बरी गजाल. ती आमी कशी म्हूण घेतात तें गरजेचें. आमची गरज केली म्हण्टकच उपकार आठयतात आनी थोड्या दिसांनी आमी ताचेर टिकेचो शिंवर घालतात. टिका करची न्हय अशें म्हाका म्हणपाचें ना. ती जाल्यार बरी, पूण ती कशी, केन्ना आनी खंय जावची तें गरजेचें. आयज आमचे मदीं कांय जाणां आपलो फायदो पळयतात. दुसऱ्यांक बरें दिसता ते केल्यार तुका तांचे कडल्यान शाबासकी मेळटा. ना तर, तेच मनीस तुजे ‘बारा बिरेस्तार आनी तेरा शुक्रार’ करूंक फाटी सरनात.
आज थोड्या तरनाट्यांनी असलीच वृत्ती आपणायल्या. बराबरच्यांनी कसलीय चूक आदारली जाल्यार ते तीच चूक घेवन बसतात. ते ल्हानशे चुकी खातीर ताचें नांव पिड्ड्यार करतात. समाजातले दुसरे वर्ग तरनाट्यांचेर टिका करतात तेन्ना समाज बरें आनी वायटूय केल्यार उलयता म्हणून सोबोवन व्हरतात. तरनाट्यांनो, तुमच्याच भावा- भयणींचेर तुमचीच टिका जाता तेन्ना कितें ? टिका करूंक जाय म्हूण कशीय केल्यार आमकां सोबना. खंयचेय वस्तु कडेन/ विशया कडेन पळेतना आमी मनाची फास्की रुंद करून पळोवपाची गरज. आज निर्माणकारी टिकेची गरज आसा. दुसऱ्यांची भावना दुखोवंक वा तांचें नांव वाऱ्यार हुबोवंक केल्ले टिकेक मोल ना. खरी टिका करपी सदांच बरे. ते त्याच मनशांक सांगतात, वाऱ्यार उलयनात. जायते फावटी टिका करपी पुरावे नासतना लेगीत कितेंय उलयतात. ‘उखल्ली जीब, लायली ताळ्याक’ असली गत तांची जाता. खरें म्हणल्यार तांकां एका खास अशा विशयाचेर अशी टिका करपाची ना, पूण त्या विशयाच्या नांवान अमक्याच एका मनशाची प्रतिमा इबाडपाची मोख आसता. असली करणी मनीसपणा भायली म्हणची पडटा. आमी चडशे फावटी नेणारपणान आनी दुस्वास दवरून टिका करतात तें मात बरें दिसना.
नामनेचे अभ्यासक आनी मानसशास्त्री शीव खेरा आपल्या ‘यू कॅन विन’ ह्या पुस्तकांत टिके विशीं जायतें सांगतात. ते म्हण्टात ते प्रमाणें दुसऱ्यांची टिका करतना आमी एका प्रशिक्षका वा कोचा परी वागपाची गरज. कोच आपल्या खेळगड्यांक कसो सांबाळून घेता हाचेर नियाळ करून पावलां उबारल्यार बरीं. दुसऱ्याचो हुस्को मनांत धरून तूं टिका करता जाल्यार ती टिका बाजारांत वा तिठ्यार जावची न्हय; पूण ती खासगी रितीन केल्यार बरी. दुसऱ्याचो राग काडूंक टिकेचो शिवर घालचे परस, टिका करिना जाल्यार अदीक बरें. मनशाच्या करण्यांची टिका केल्यार वायट न्हय.
निर्माणकारी टिका मानुन घेवंक आमचें मन उक्तें आसल्यार बरें. केल्ले टिके वरवीं जायतें बरेपण येवं येता. आपले लागीं घडिल्ले चुकीक जर कारणां दित रावलो तर आमचेच वाडीक लुकसाण जावंक वेळ लागचो ना. टिका घेतनाय फावो ते रितीन घेवंक जाय. टिका घेवन जर आमच्या भावनांचेर परिणाम जायत रावलो वा टिका करता म्हूण घेवन बसून आमचोच मनभंग जालो तर कोणाक शिणपाचें? निर्माणकारी टिका घेवंक आमचे लागीं तांक आसूंक जाय.
दुसरेय आमचे भाशेन मनिसूच. दुसऱ्यांच्यो भावना दुखावतात वा प्रतिमा उबता अशी टिका करपांत अर्थ ना. दुसऱ्यांची हुस्को मनांत धरचो. निर्माणकारी टिके वरवीं दुसऱ्यांचे वाडीक आदार दिवंचो. आसात तुमी तयार?

जॉन एम्. आल्फोंसो कार्मेलीत
आकें – मडगांव, फोंडें