गोमटें गोंय

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

“आतां आमची वाट आमकां घेवन वता भव्य अश्या गोंयच्या राज्यांत. ह्या राज्यांतले लोक सक्षम, समंजस आनी खूप मेहनती. गोंय हो भारतांतलें सगळ्यांत म्हत्वाचो वाठार. सुसंस्कृत. कुळागरां आनी उदकान गिरेस्त. भारतांतली सगळ्यांत थंड शीतळ आनी जेवणाखाणांनी समृद्ध अशी सुवात. हांगांचीं रानावनां, शीतळ सावळी आनी गोड पाना-विड्याची रूच चाखपा खातीर गोंयांत वचून येवप हो धवे कातीच्या लोकांचो आतां एक उपचारूच जाला.”
हीं उतरां 1960 आनी 70 च्या दसकांत हणजुणें, वागातोर आनी हरमला सारक्या दर्यावेळांचेर शांतिकाये खातीर येवपी हिप्पी पंथाचे पिळगेचीं न्हय. पांच शेकड्यां आदीं 1511 वर्सा पुर्तुगालाचे चिनी राजदूत गोंयांत आयिल्ले तेन्ना तांणी हीं उतरां काडिल्लीं. तीं आयज लेगीत गोंयांत येवपी पिळगेक आकर्शीत करपा खातीर मुदयेर थीक कशीं बसतात.
‘जो गोंयांत पावला ताणें आपणे भारतांतलें वेंचीक अशें अप्रूप पळयलां म्हणपाक हरकत ना. कारण गोंय हें भारतांतलें सगळ्यांत लोकप्रीय आनी नामना मेळयिल्लें शार. पुर्वे कडल्या सगळ्या राष्ट्रां लागीं ताचो वेपारी वेव्हार जाता. आपापल्या राष्ट्रांतले वेपारी जिनस, पोटापाणयाचे पदार्थ आनी हेर कितलोसोच म्हाल घेवन हजारांनी तारवां वर्सभर गोंयच्या बंदरार येत आसतात. वेपार-धंद्या खातीर दर दिसा दर्यांतल्यान जमनीर पांय लावन येवपी- वचपी तरातरांचे लोक पळोवप म्हणल्यार एक अजापूच कशें. सगळ्या तरांच्या वेपारी जिनसांची जात्राच हांगां दर दिसा भरता म्हणल्यार जाता’.
ही उतरां आसात, सतराव्या शेंकड्याचे सुरवेक (1600 उपरांत) गोंयांत आयिल्ल्या फ्रॅन्च भोंवडेकार फ्रांकोयस पिरार्दान हांचीं.
आमच्या गोंयची राजधानी पणजी. गोंय 3702 चौखण किलोमिटर आसा. 2001 चे जणगणनेप्रमाण- गोंयची लोकसंख्या आसा 13,47,668. दादले आसात 6,87,248 जाल्यार 6,60,420 बायलां. आतां सादारण 15 लाखांच्या आसपास लोक गोंयांत रावतात. दर एक हजार दादल्यां फाटल्यान बायलांचें प्रमाण राष्ट्रीय पावंड्या वेलें 933 आनी 1991 तलें गोंयांतलें 967. 2001 वर्सा गोंयचें लिंग प्रमाण आसा 961. लोकसंख्येची दर चौखण किलोमिटरा फाटल्यान दाटाय 2001 वर्सा जाल्या 364. ताचे आदीं 1991 वर्सा ती 316 आशिल्ली. दक्षीण गोंयां परस (300) उत्तर गोंयची दाटाय (437) चड आसा. राष्ट्रीय पावंड्यार ती आसा 324. राष्ट्रीय पावंड्या वेलें 65.38 टक्क्यांचें साक्षरतेचें प्रमाण घेतल्यार गोंयांत 82 टक्के साक्षरता आसा. तातूंत 88.4 टक्के दादले साक्षर आसात जाल्यार 75.4 टक्के बायलां. अर्थांत आतां ही साक्षरताय वाडल्या. लागीं लागीं 100 टक्क्यां कडेन आमी पावपाचे आसात. हे बाबतींत केरळा फाटल्यान आमचो क्रमांक लागता.
2001 च्या जनगणने प्रमाण, गोंयकारां मदीं हिंदू आसात 64.68 टक्के, क्रिस्तांव आसात 29.86 टक्के जाल्यार मुसलमान आसात 5.25 टक्के. वट्ट 13,47,668 लोकसंख्येतले सुमार देड ते दोन लाख लोक भारताच्या हेर वाठारांतल्यान येवन गोंयांत स्थायीक जाल्यात.
गोंयांत वट्ट दोन जिल्ले आसात. उत्तर गोंय हो एक जिल्लो. ताचें क्षेत्रफळ 1736 कि.मी. आसा आनी महाराष्ट्र राज्यातलो सिंधुदुर्ग आनी कोल्हापूर जिल्हो अनुक्रमान उत्तर आनी पूर्वेस, दक्षिणेक दक्षिण गोंय जिल्हा, पश्चिमेक अरबी समुद्र आसा.
दक्षीण गोंय जिल्हो. पश्चिमेकडे अरबी समुद्र, कर्नाटकातलो उत्तर कन्नड जिल्हो आनी गोंयांतलो उत्तर गोंय जिल्हो आसा. जिल्ह्याचो एकूण भुगोलिक वाठार 1966 कि.मी. आसा. तर गोंयकारांनो तुमच्या सोयऱ्या- इश्टांक मुजरत गोंय पळोवपाक आपयात. तुमीय गोंयांतले जे वाठार पळोवंक नात, ते मुद्दम पळयात.