भांगरभूंय | प्रतिनिधी
कांय राज्यांनी चवथीची परब दबाज्यांत मनयतात. चवथ लागीं पावली रे पावली हिंदूं भावांचे उमेदीक शिम- मेर उरना. चवथीचे परबेक लागून सगले चडूच खुशालकायेन आसतात. गणपती बाप्पाची ते आपले परीन पूजा करतात. गणेशाचो अवतार भाद्रप्रद शुक्ल चतुर्थी दिसा जाल्लो, अशें मानतात. ते दीस सगल्याकूच उमेदीचो हुंवार येता. सगले गरीब, गिरेस्त गणपतीची मुर्ती हाडून पुजतात.
आमच्या कोंकण वाठारांतली चवथीची परब भोव वेगळी. कोंकणात चवथी निमतान घरांतलीं सगळीं ल्हान आनी व्हड पिरायेचीं बाब वा बाय घरांत बाप्पा येतलो, हे उमेदीन घर निवळ करप, रांगोळी घालप, शेणान जमीन चकचकीत करतात. बाप्पाक घरांत येवकार दिवपाक सगळीं दीस रात वावुरतात. माटोळेक लागपी सगळे सामान, वनस्पत, फळां, फुलां, भाजी रानांत वचून, बाजारांत वचून हाडटात. चवथीची परब येवचें पयलीं कोंकणातले लोक श्रावण पाळटात आनी उपास करून बाप्पाक घरांत हाडपाची तयारी करतात. श्रावणांत ते नुस्ते खायनात. कोंकणी मनशांक काळजांत गणपती खातीर वेगळी सुवात आसा. घरांत सजोवन दवरिल्ल्या मखरांत गणपती दवरतात. मुखेल म्हळ्यार खास तयार केल्ले माटोळेक तरांतरांची फुलां- फळां, भाजी तशेंच वखदी वनस्पत बांदतात.
गणपती हो सैम मोगी. हाकाच लागून रानातली फुलां, फळां, आनी हेर वनस्पत हाडटात. आंब्याचे ताळे आनी नाल, तवशें, बेडे, भाज्यो, फळा देखीक चिबुड, तोरिंग, मोसंबी, आपोल, मको, केळ्यांचो फेणो, पेरां, कांगलां, काजू, वर्स मोगें, हरणो, भेंडे, केळीचो घड आदीं फळां, तशेंच आमाडे, कागला, फागलां, गोसायें गणापतीच्या माटोळीक अवशदी वा वखदी झाडां लेगीत बांदतात. मिरखेल, फुडो, वांयगीं, खयट, आठल, भिल्ले माडांची सुपारी… निर्सगात जे कितें आसा तें माटोळेक पळोवंक मेळटा. केन्नाच पळोवंक नाशिल्या फळां, फुलां आनी भाजयेचें दर्शन जाता. माटोळेक कारांदे , चुरणाचे फूल बांदतात, निरपणस, बोंण, पोपाय, काराटीं तरे-तरेची रानवटी फळां, फुला बांदतात. हळडीचीं पानां, तारवटी मिरची, हरयाळी (दुर्वा) पेरां करून गणपतीच्या मुर्ती फुड्यांत दवरतात. देव चिड्डो लेगीत माटोळेक बांदतात. मोटो चिड्डो, चोचुदरी, समयची फुलां, हातजोड, कापूर तुळस, गुंडरी, अणस, शिरमंडळा, कुडला, फागलां, भूयसांगो, जगमां, इसुलीन, ल्हान अणसां, लिची, कांटेपणस, पणसाचे दुर्यदस, आळू, रेडे अणस, तुपरी, होदेलांव, पुर्तुगालची जाय, मेको (माको), गौरखचिंच, केकतीचेफळ पुनरनावी, काळजिरें, तोरिंग, चिबुड, केळी, सुपारी अशे तरेन मेजूंक जायना इतलीं फळां, फुलां, हेर भाज्यो माटोळेचे चारुय वाटांनी बांदतात.
चवथी पयली गौरी पुजन आसता. घरातलीं सगळीं बायलां गौरी पुजनाची तयारी करतात. गौरीक हळडीच्या पानाचेर नैवेद्य दाखयतात. ह्या दिसा पातोळ्यो करतात. गौरी पुजना वेळार गौरीची मूर्त पाटार दवरुन ताचे फुडल्यान सोल्लेलो नाल्ल दवरतात. ताका सुत बांदून पाटल्यान दवरतात आनी मागीर गौरीची पूजा करतात.
चवथीक मुखेल पदार्थ म्हळ्यार मोदक आनी नेवऱ्यो. गणपतीच्या फांतोडेर पयल्या दिसा सगळीं जाणां मेळून आरती करतात. गणपतीचे मुखेल वाहन म्हळ्यार हुंदीर. गणपतीच्या मुर्ती फुडल्यान नाल्ल दवरुन ताची पूजा करतात आनी ताच्या फुडल्यान फळां देखीक केळी, आपोल दवरतात. चवथीच्या पयल्या दिसा सगळे अनवाळे रांदतात. देवाचे पान तयार करतना सगळे जेवण मीठ घालनासतना अळणी रांदतात, अळणी शेवयों, खीर, भाजी, दाळ, शीत, चण्याचो रोस, पुरी तशेंच वेगवेगळे पदार्थ चवथीक तयार करतात. जेवण तयार जातकच देवाक पांच पाना दवरतात. त्या पानांचेर मागीर उदक शिवरायतात आनी जेवण घालतात देवाक दाखयतात. मागीर तें घरचीं जेवतात.
चवथीच्या दिसांनी आरती करपाक सगले लोक एकामेकांगेर येतात. पयलो दीस गणपती वांगडा कसो किते सारलों ते कायच कळना. व्हडा उमेदीन हो दीस वता. चवथीच्या दुसऱ्या दिसाक रुशी पंचमी वा उंदुरपी अशें कोकणात म्हणटात. हुंदीर हे वाहन कशे गणपती बाप्पा सगळ्यांक घेवन भोवतात. दर एके मुर्तीचेर हुंदीर आसताच. ह्या दिसा हुंदरा खातीर जेवण तयार करतात. शेतांतलें नवें तयार जाल्ले भात हाडतात. ताची पूजा करतात. त्या दिसा पंचखाद्य तयार करतात. गणपतीक एकवीस मोदकाचो नैवेद्य दितात. पांच नेवऱ्यो, पांच मोदक, पांच चॉकलेट, पांच उशी आनी चक्र अशे तरेचे नग. गणपती खातीर तयार करतात आनी हेराकय वाडटात. हे मोदक भोव रुचीक लागतात याद आयल्यार तोडांक रुच सुट्टा.
चवथीच्या निमाणा दिसा उत्तर पूजा करतात. मागीर गाराणे घालतात. खाशेलो प्रसाद तयार करतात लायो घालून भायर सरतना गणपतीक भुती दिता. घुमट वाजयत, धोल वाजयत, तबलें वाजयत विसर्जन करपाक वतात. वाटेर नाचत गायत ‘गणपती बाप्पा मोरया’ म्हणत सगळीं जाणां गणपतीक निरोप दितात. चवथीची ही उमेदीची परब अशीच चालू उरतली आनी दर एक रित फुडल्या पिळगेक पळोवपाक मेळटली.
क्लिवा बी. फर्नांडीस
7558391608
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
