भांगरभूंय | प्रतिनिधी
शिंयाळो येतकच बाजारांत जायतीं नवीं खाणां दिसतात. तेच प्रमाण सद्या सगले कडेन कणगां (रताळे, स्वीचट पाॅटेटो) मेळटात. एका काळार मानायांचें अन्न मानिल्ले गोड बटाट म्हणजेच कणगां आतां शारांनी ‘सुपर फूड’ जालां. आवयनी आतां भुरग्यांच्या जेवणाच्या डब्यात तें पॅक करपाक सुरवात केल्या. खरें म्हणल्यार कणगांनी लोखण, फोलेट, तांबें, कार्बोहायड्रेट, जस्त, मॅग्नेशियम आनी हेर जायतीं जीवनसत्वां भरपूर आसतात. गरम आशिल्लें कणंग दुयेंसा पसून झुजपाची शक्त दिता. ताची रुचय बरी आसता.
‘कणंग हें भारतीय लोकांचें मुखेल अन्न खूब पयलीं सावन आसा. कांय दशकां आदीं मेरेन लोक रातच्या जेवणा खातीर हें खाताले. पूण हरितक्रांती उपरांत लोक तांदूळ, गंव ह्या कड्डणां कडेन स्थलांतरीत जाले.
कंद आनी खरखरीत कड्डणां अशिक्षीत आनी मजूर लोकांचें अन्न मानताले. पूण हालींच्या संशोधना उपरांत परत एक फावट नवी पिळगी ह्या गजालीं कडेन वळपाक लागल्या. गांवांतलें कणंग आतां आतां शारांनी पावलां, पूण आतां लोक जेवणा बदला कणंगांक ‘स्ट्रीट फूड’ म्हणून पसंत करतात.
कणगां हाडलीं कोणी? तर पुर्तुगेजांनी. सोळाव्या शेंकड्यांत. सगल्यांत पयलीं तीं गोंयांत पावलीं. उपरांत भारतांत फाफसलीं. तांचो उगम अमेरिकेंतल्यान जाला अशें कांय संशोधकांचें मत आशिल्लें. पूण कांय काळा पयलीं लाखांनी वर्सां पोरण्या कणंगाचे जीवाश्म मेघालयांत मेळ्ळे. ताचेर आदारून भारतीयांनी पयलीं ताची लागवड सुरू केली अशें म्हण्टात.
देशांतल्या सगळ्या तरांच्या उपासांत आनी उत्सवांत कणगी खातात. बऱ्याच जाग्यार ती देवांक अर्पण करतात. हे तुळेंत बटाट्याक इतली मान्यताय ना. कणगांनी बटाट्या परस जीवनसत्वां आनी खनिजां चड आसतात. जीवनसत्व ए आनी सी चड. जें दोळ्यांक फायदेशीर आसता. हाचे भायर तातूंतलो फायबर आनी चयापचय सुदारून वजन उणें करपाक मजत करता.
कणंग म्हळ्यार एक कंद, पचपाक कांय वेळ लागता. अशे स्थितींत सकाळीं नाश्त्याक तो खाल्यार दीसभर भूक लागची ना आनी तुमच्या आहारांतय कसलीच आडखळ येवची ना. हाचे वांगडाच तातूंतल्यान खूब उर्जाय मेळटा. तुमी आनीक कांयच खावंक नासले तरी दीसभर उर्जा मेळटली. न्हिदेच्या आदीं कसलीच कणगी खावंक फावना, हें लक्षांत दवरप म्हत्वाचें. हें खावन सरळ न्हिदपाक गेले जाल्यार तुमचें वजन वाडूं शकता.
दोतोरांच्या म्हणण्या प्रमाण सामान्य पचनसंस्था आशिल्ल्या लोकांक शियाळ्यांत शंबर ग्राम मेरेन कणंगां खावंक मेळटा. उकडून वा उज्यांत भाजून खावप बरें. जायत्या सुवातींनी लोक कच्चेंय खातात. पूण कणगी ही जमनी पोंदा वाडटा.
देखून तातूंत जायत्या प्रकाराचे सुक्ष्म जंतू आसूं येतात. अशा वेळार तें शिजयनासतना खावप धोक्याचें.
कणगेंत कॅल्शियम ऑक्सालेट चड प्रमाणांत आसता, ताका लागून केन्ना केन्नाय मूत्रपिंडांत फातर जातात. तेन्ना मूतखडो आशिल्ल्या लोकांनी कणग्यो चड खावच्यो न्हय.
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
