इस्रोचो ‘इतिहासीक’ प्रयोगः अवकाशांत दोन उपगिरे येसस्वीपणान जोडले

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

श्रीहरीकोटा, खबरां संस्था: भारतीय अंतरिक्ष संशोधन संघटनेन व्हड पावल उबारलां. इस्रोन अंतरिक्षांत येसस्वीपणान डॉकिंग करून इतिहास घडयलो. हो ‘इतिहासीक’ पराक्रम साध्य करपी भारत संवसारांतलो चवथो देश थारलो. जमीनी सावन सुमार 350 किलोमीटर उंचायेचेर अंतराळांत स्पॅडेक्साच्या SpaDeX A आनी SpaDeX B ह्या दोन उपगिऱ्यांक जोडपाक इस्रोक येस आयलां. धर्तरे भोंवतणीं भोंवपी हे दोन उपगिरे अचूक एकामेकां कडेन जोडले. देखून अंतरिक्षांत उपगिऱ्यांची आनी अशा यानांची जोडणी करपी भारत हो संवसारांतलो चवथो देश थारलो. आतां मेरेन फकत अमेरिका, रशिया आनी चीनच्या अंतराळ संशोधन संस्थां कडेच हें तंत्र आसा.

SpaDeX म्हणल्यार स्पेस डॉकिंग एक्सपेरिमेंट (Space Docking Experiment). ह्या मिशनांतल्यान इस्रोन 30 डिसेंबराक श्रीहरिकोटासावन SpaDeX A आनी SpaDeX B अशें दोन उपगिरे येसस्वीपणान प्रक्षेपित केल्लें. हे दोन उपगिरे अवकाशांत धाडले उपरांत ते एकामेकां सावन सुमार 20 किलोमीटर अंतर दवरुन धर्तरे भोंवतणी प्रदक्षिणा करताले. मागीर तांचे मदलो फरक टप्प्याटप्प्यान उणो जालो. 7 आनी 9 जानेवारीक ह्या उपगिऱ्यांक जोडपाचे यत्न जाले. पूण कांय तंत्रीक कारणांक लागून तें फुडें धुकल्ले. पूण निमाणे आयज सकाळीं भारतीय वेळा प्रमाण दोन उपगिरे येसस्वीपणान जोडल्यात अशें निमाणे इस्रोन जाहीर केलां.

उपगिरे जोडपाचें म्हत्व कितें?
फुडाराक चंद्रयान- 4 मिशन तयार करतलें, तातूंत चंद्रावेली माती आनी गुंडे धर्तरेचेर हाडटले. एक यान चंद्रावेली माती एकठांय करून ती माती कुपीतल्यान चंद्रा भोंवतणी प्रदक्षिणा घालपी दुसऱ्या एका यानांत पावोवन ती दुसऱ्या याना मेरेन पावयतले. आनी मागीर तें यान ती कुपी धर्तरेचेर हाडटली. अशा मिशनाक अवकाशांत दोन यानांची जोडणी करप गरजेचें आनी आयच्या स्पॅडेक्स मिशनांतल्यान ह्या तंत्रज्ञानाची चांचणी जाल्या.
अंतरिक्षांत अवकाश यानांची वा उपगिरे जोडटना संबंदीत यानांची गती खूब चड आसता. आयज जोडिल्ले SpaDeX A आनी SpaDeX B हे दोन उपगिरे अवकाशांत दर सेकंदाक सात किलोमीटर परस चड वेगान भोंवताले. तेन्ना दोगांय मदलें अंतर सुरवेक 15 मीटर इतले उणें केले. उपरांत हें अंतर आनीक उणें करून तीन मीटर केलें. उपरांत उपगिऱ्याचेर आशिल्लीं सगळीं यंत्रणा तपासून ही जोडणी केली.
आतां हाचे फुडें SpaDeX A आनी SpaDeX B ह्या दोनूय उपगिऱ्यांचेर आशिल्ल्या यंत्रणांची तपासणी करून उपगिरे परतून वेगळे करतले. फुडले दोन वर्सां हें मिशन चालू दवरपाची इस्रोची येवजण आसा.