खेळा मळार थावन तियात्र माचयेर

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

त्या काळार मराठी नाटकांनी पासून अस्तुरेन पाल्काचेर पावल दवरूंक नासलें. तेन्ना तियात्र मळार पयलीच अस्तुरी म्हण तियात्रांत आयली ती रेजिना फेर्नांडीस

तियात्र माचयेच्या इतिहासांत अस्तुऱ्यांचें मोलाचें योगदान आसा.  सुरवातेच्या काळांत तें नाशिल्लें, पूण हालींच्या काळांत अस्तुऱ्यांचो तियात्राचेर छाप आसा. असो छाप सोडप्यां मदली एकली जावन आसा रोझी आल्वारीस. रोझी एक फिशाल तियात्रिस्त, देखून तिका ‘जिवल ऑफ द कोंकानी स्टेज’ म्हण बिरूद दिलां. तिच्या प्रेरणा दिवपी जिविताचेर उजवाड पडचो म्हण तियात्र अकादेमी ऑफ गोवा हिणें ‘खेळा मळार थावन तियात्र माचयेर, जिवल ऑफ द कोंकानी स्टेज, रोझी आल्वारीसाची जिवीत-कथा’ हें पुस्तक उजवाडा हाडलां. हें पुस्तक तिचीच धूव स्कायला कॉर्त हिणें बरयलां. फाटल्या कव्हराचेर ताची वळख दिल्या.  हें हार्ड-बावंड पुस्तक ऍड्स प्रिंटर्सान छापलां. 267 पानाच्या पुस्तकाचें भायलें कव्हर विली गोयस हाणें चित्रायलां आनी ताचें मोल 200 रुपया आसा. ह्या सोबीत वावरा खातीर स्कायला कॉर्ताक शाबासकी आनी परबीं.

फाटभूंय

‘खेळा मळार थावन तियात्र माचयेर…’ हें पुस्तक म्हळ्यार रोझी आल्वारीसाची जिवीत-कथा. तिचें जिवीत गरीबसाणेंत सुरू जालें आनी खेळा मळार थावन तिणें तियात्र माचयेर उडी घेतली.  हो प्रवास तसो सोंपो नाशिल्लो. अकस्मात दर्यांत पडटकच हाताक लागता ताचो आधार घेवंचो पडटा ते भशेन ‘बुलेट’ म्हूण पाचारिल्ल्या रोझीक परिस्थिती पळेवन तियात्र माचयेक वेंग मारची पडली.  एका वेळार राश्ट्रीक पांवड्यार धांवूंक आनी खो- खो खेळांत नामना मेळोवपाची कुवेक बाळगिल्ल्या रोझीक तियात्रान वेगळी वाट करून दिली आनी तियात्र मळाची कुटुंबीक फाटभूंय आशिल्ल्या रोझीक तीच आपली रोजी-रोटी म्हण आपणावंची पडली.  हाचे फाटल्यान घरची परिस्थितीय जबाबदार आसा. रोझीची एक ‘पासींग फेज’ कशी, ती स्कुलांत खेळा मळार नांव जोडटा आनी तियात्र माची तिका वेंगेंत घेवंक रावता आनी निमाणें 14 वर्सांचे पिरायेर तियात्र माचयेर पावल दवरता आनी आनीक दोन वर्सांनी वेवसायीक तियात्रांत भितर सरता.  ही तिची वाट मागीर थांबना आनी ती यशाची तेंगशी मेळयत फुडें वता.  हो तिच्या जिवितांतलो संघर्श लोका मुखार येवंचो म्हण तिच्या कुटुंबान निर्णय हें पुस्तक छापूंक निर्णय घेतलो.

पुस्तकाचो गाभो

‘खेळा मळार थावन तियात्र माचयेर…’ ह्या पुस्तकांत रोझी आल्वारीसाचें जिवीत रंगयलां. तिचें भुरगेपण तें आयज मेरेनचें सूख आनी दूख सुमार 33 आवेसरांनी मांडून हाडलां.  पुस्तकाचें सुंदर नांव जुळयतना, खेळा मळार तिणें जोडिल्ली नामना आनी उपरांत तियात्र मळार मेळयल्लें जैत आस्पावन वाचप्यांक एके फिल्मी काणयेची सामुग्री आशिल्ल्या सारकें कथानक स्कायलान उबें केलां.  रोझीच्या जिवीतांतल्यान दुसऱ्या तरनाट्या चलयांक शिकूंक मेळटा अशें बरेंच साहित्य पुस्तकांत आसा. मनशा मुखार येवपी अडचणींक फुडो करपाचें धाडस आसा. रोझीन काडिल्ल्या कश्टांचें चित्रण आसा. तिच्या मोगाची काणी, तियात्रिस्तपण, तियात्रां खातीर केल्ल्यो राश्ट्रीक आनी आंतरराश्ट्रीक भोंवड्यो, ताच्या तियात्रांची म्हायती, तियात्र मळार ताचे अणभव सयत ह्या पुस्तकांत वाचूंक मेळटात. एकंदर रोझीची धांवती जीण स्कायलान आमचे मुखार दवरल्या.

बरोवपी म्हणटा

बरोवपी स्कायला कॉर्त म्हणटा, “एका गरीबाचें चेडूं, जाच्या जिविताच्या रस्त्यार गरिबी, कश्ट आनी कांटे मेळ्ळे, आपल्या स्कुलांत ‘बेस्ट स्पोर्ट्स वुमन’ म्हणून नामना जोडपी एक सादें चेडूं फुडाराक एक नांववस्तें कलाकार जातलें हें कोणें चिंतलोलें काय?… एक सादें गोरवांक शेतांत चरोवंक व्हरपी चेडूं एका दिसा गोंयचें नांववस्तें तियात्रिस्त जातलें हें कोणें तरी चिंतलोलें काय? युनिफॉर्म घालूंक कश्टवतल्या रोझीचें आयज न्हेसप पळेवन ताचे ‘ड्रेस पॅटर्न’ पळेवंक तरणाटीं चेडवां तियात्राक येतलीं हें कोणें तरी चिंतलोलें काय? टॅनीस शूस घेवंक पादिशेर रोझी आतां नवे-नवे मोचे घालता ते पळेवंक साबार चेडवां तें न्हेसता ते तियात्र पळेवंक येतलीं म्हण कोणें चिंतलोलें काय?” 

अकादेमी तर्फेन…

तियात्र अकादेमीचो अध्यक्ष मिनिनो फेर्नांडीस ह्या पुस्तका विशीं सांगता, “अकादेमीन हें पुस्तक छापपाचो प्रस्ताव मानून घेतलो ही पयलीच जिवीत-कथा एके अस्तरी कलाकाराची म्हण. सुरवातेक तियात्र पाल्कार अस्तुऱ्यो येनासल्यो आनी दादलेच अस्तुऱ्यांची भुमिका करताले. त्या काळार मराठी नाटकांनी पासून अस्तुरेन पाल्काचेर पावल दवरूंक नासलें. तेन्ना तियात्र मळार पयलीच अस्तुरी म्हण तियात्रांत आयली ती रेजिना फेर्नांडीस, पोतीण पाय तियात्रिस्त जुआंव आगोस्तिन्हो फेर्नांडीसाची जिणें अस्तुऱ्यांक पाल्कार येवंक वाट उग्ती केली आनी तिचे उपरांत, साबार अस्तुऱ्यो तियात्र पाल्कार आयल्यो, पाल्क सुर्गांयलो आनी नामना जोडली. रोझी आल्वारीस तांतूंतलीच एक अस्तुरी कलाकार जावन आसा. रोझी आल्वारीस भुरगेपणार खेळां मळार पर्जळलोलें एक नखेत्र, कशे परीं तियात्र माचयेर पर्जळूंक लागलें ही काणी आनी ताचो जिवीत-संघर्श खंयच्याय तरनाट्याक प्रेरणा दिवपी जावंक शकता.”

खाशेलेपण

रोझीचे जिवीत-कथेचो आटाप कसो कांय म्हत्वाचे भाग पुस्तकाच्या निमाणे कडें इंग्लीश भाशेंत दिल्यात. अशें करपाचें कारण म्हळ्यार ही प्रेरणा दिवपी काणी भुरग्यां आनी तरनाट्यां मदें अदीक पावची.  तशेंच स्कुलांनी आनी कॉलेजिंनी शिकतल्या विद्यार्थ्यांच्याय हातांनी पडून तिचो आगळो विस्तार जावंचो. ह्या पुस्तकांत रोझीचे भुमिका करतनाचे खूब रंगीत फोटू आसात, जांतूंत तसरिपो आनी इनामं दिसतात, सांगाती कलाकार आनी तियात्रांचे पोस्टर्स तश्योच बातमी आसात.  रोझी विशीं उलयतल्या वेंचीक दिगदर्शपी, सांगाती तियात्रिस्त, तियात्र मोगी, नवे तियात्रिस्त आनी तिची धूव स्कायला कितें म्हणटा हांचे उत्फर्के आसात. इनामां आनी पुरस्कारांची वळेरी 5 पानांची आसा. पुस्तकाचो निमाणो आवेसर रोझीच्या जिविताचो काळक्रम दाखयता. 

पुस्तकांतली भास

पुस्तकाचें बरोवपी स्वता एक तियात्र कलाकार जाल्ल्यान निवेदन शैली खूब सुंदर जाल्या. मोजक्याच उतरांनी एक-एक आवेसर थांबयला. पुराय पुस्तकांत नीट आनी उत्साही साहित्यीक भास वाचूंक मेळटा. काळक्रम वळेरी मांडूंक बरोवप्यान सुडसुडाय दाखयल्या.

सोंपयतना… 

रोझी आल्वारीस ही एक भोव आयामी आनी हुशार अस्तुरी. खेळा मळार थावन तिणें तियात्र माचयेर यशस्वी पावल दवरलें.  तिचें कुटुंब तियात्र मळा वेलें म्हण न्हय तर तिच्या स्वादीक ताळ्या खातीर, तिच्या सर्वांगी भुमिकां खातीर, तडजोड वृत्ती आनी मोगाळ सभावा खातीर तिणें यश जोडलें.  रोझीच्या कुटुंबीक गांठिनूय म्हत्वाची भुमिका केल्या हाचेर आडनदर करूंक जावंचें ना.  आपले आवयचें बेस-बरें वर्णन केल्ले खातीर स्कायला कॉर्ताची तुस्त-तोखणाय करचीच पडटली. असोच ताणें आनीकूय साहित्यीक वावर करचो अशी प्रार्थना आनी आपल्या सगळ्या फांकी कुटुंब वांगड्यांचीं चरित्रां पुस्तक रुपान हाडूंक विनंती.

– विन्सी क्वाद्रूस, 

मो – ९८२२५८७४९८