धर्तरेर दादले कायमचे गायब जातले?

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

बायलेच्या पोटांत वाडपी गर्भाचें लिंग म्हळ्यार तो चलो आसतलो काय चली, हें ताच्या आवय-बापायच्या गुणसुत्रांचेर आदारून आसता. बायल कुडींत दोन X गुणसुत्रां आसतात आनी दादल्याच्या आंगांत एक X आनी एक Y गुणसुत्र आसतात. दादलो आनी बायल हांचे XX गुणसुत्र एकठांय येतकच चली आनी XY गुणसुत्र एकठांय येतकच चलो जल्माक येता. ताचो अर्थ चलो जावपाक Y गुणसुत्र आसप गरजेचें. पूण फुडाराक Y गुणसुत्राचोच नाश जालो जाल्यार कितें जातलें हाचो हुस्को शास्त्रज्ञांक सध्या सतायता. अशें जाल्यार मागीर फकत चलेच जल्माक येवचे ना, फकत चलयोच जल्माक येतल्यो. असोच धोको नव्या संशोधनांतल्यान दिसून येता, हातूंत Y गुणसुत्र उणें जायत आसा असो दावो केला.

Y क्रोमोसोमचो उणाव

सायन्स अलर्टान कळयल्ल्या प्रमाण ह्या संशोधनांतल्यान मनशाचो Y क्रोमोसोम उणो जायत आसा आनी फुडाराक पुरायपणान ना जावंक शकता अशें दिसून येता. पूण तें सोंपपाक लाखांनी वर्सां लागतलीं. मनशाक Yच्या जाग्यार नवे जीन तयार करपाक मेळना आनी Y गुणसुत्राचो उणाव चालूच उरलो जाल्यार धर्तरेचेर जिवीत ना जावंक शकता. २०२२ वर्सा नॅशनल ऍकॅडमी ऑफ सायन्सेसच्या प्रोसीडींग्सांत उजवाडाक आयिल्ल्या एका दिसाळ्यांत नवे जीन तयार करपाची आस्त निर्माण जाल्या अशी खबर आयिल्ली. हाचेवयल्यान एक पर्यायी शक्यताय दिसून येता, ती म्हणल्यार मनशान लिंग थारावपी नवे जीन तयार करपाक शकता. पूण तें इतलें सोपें न्हय आनी ताची उदरगतय धोको निर्माण करतलो. देखून आतां ताचो पर्याय म्हणून विचार करप हें घाईचें जातलें.

वाय गुणसुत्र मनशाचें लिंग कशें थारायता?

नरांत एक X आनी एक Y गुणसुत्र आसता. एक्सांत सुमार ९०० जीन आसतात, जाल्यार वाय हातूंत सुमार ५५ जीन आसतात. नॉन कोडिंग डीएनए खूब आसात. वाय गुणसुत्र हें एक म्हत्वाचें जीन आसून तें गर्भांत दादल्याची उदरगत सुरू करता. गुरवारपणाच्या १२ सप्तकां उपरांत हें मास्टर जीन हेर जीनांत बदलता. तातूंतल्यान गर्भांत दादल्याचे हार्मोन तयार जातात आनी ते प्रमाण बाळकाचो चलो म्हणून उदरगत जाता.

संशोधनांत, कुरोइवाच्या टिमीच्या म्हणण्या प्रमाण, मनशाचें Y क्रोमोसोम गायब जाल्ल्यान आमच्या फुडारा विशीं अदमासाक इंधन मेळ्ळां.अशेंय शक्य आसा, आयच्यान ११ दशलक्ष वर्सां उपरांत धर्तरेर एकूय मनीस उरचो ना. कारण पुनरुत्पादना खातीर शुक्राणूंची गरज आसता. हाचो अर्थ हाचे खातीर दादल्याचें आसप गरजेचें. Y गुणसुत्र सोंपल्यार मनीस जात लुप्त जातली हें स्पश्ट जालां.