सचदेवाचें यादस्तीक थळ यादींत उरुदी !

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

उण्या खर्चात लेगीत ह्या समाधीचें जतन करून मिरामार दर्या देगेचो सोबितीकरणांत थोडी भर घालपाक जाता आनी तातूंतल्यान सचदेव गोंयकाराचें यादींत उरपाक शकतात.

मुक्त गोंयचे भाग्यविधाते म्हणून पयले मुख्यमंत्री सर्गेस्त भाऊसाहेब बांदोडकार आनी चार वर्सा आदीं आमकां सगल्यांक अंतरिल्ले मुख्यमंत्री सर्गेस्त मनोहर पर्रीकार हांची गोंयकारांच्या काळजांतली खासा सुवात आजूय अढळ आसा. मिरामार दर्या देगेचे कुशीक हे दोगूय व्हड फुडारी एकमेकाचे साथीन चीरनिद्रा घेतात आनी दोगाय फुडाऱ्यांचीं थंय उबारल्लीं यादस्तीक थळां मिरामारच्या दर्यादेगेच्या सैमीक सोबितकाये वांगडाच गोंयकार आनी व्हडा संख्येन थंय भेट दिवपी पर्यटकाचें लक्ष ओडून घेतात. भाऊसाहेब बांदोडकार आनी मनोहर पर्रीकार हांणी ह्या प्रदेशाच्या सर्वांगी उदरगती खातीर केल्ल्या वावराचें भान दवरून तांच्यो यादी सासणाच्यो उरच्यो. फुडले पिळगेक तांची वळख जावची हे खातीर उबारल्ल्या ह्या यादस्तिक थळांक कोणेय आक्षेप घेवपाचो वा विरोध करपाचें कारणून ना. मिरामार दर्यादेगेक भेट दिवपी सगल्यांनी ह्या यादस्तीक थळां सामकार नतमस्तक जावचें, इतलो तांचो व्हड वावर आशिल्लो हें आनी वेगळें सांगपाची गरज ना. फाल्यां 13 डिसेंबर म्हणल्यार सर्गेस्त मनोहर पर्रीकार हांचो जयंती दीस. मुख्यमंत्री डॉ प्रमोद सावंत हांचे सयत जायते फुडारी, वावुरपी तांकां आर्गां ओंपपाक तांच्या यादस्तीक थळा कडेन हाजीर रावप सभावीक आसा. तर आतां प्रस्न ह्या यादस्तीक थळाचो न्हय तर ह्या थळां पसून फकत 250 ते 300 पावलांचेर आशिल्ल्या आनी सगल्या गोंयकारांच्या यादींतल्यान ना जाल्ल्या, पूण आडनदर जाल्ल्या एक ल्हानश्या यादस्तीक थळाचो आसा. ही समाधी साद्या मनश्याची निखालस न्हय.
मुक्त गोंयचे दुसरे नायब राज्यपाल सर्गेस्त मुल्कराज सचदेव हांची ही समाधी. फाटलीं 59- 60 वर्सा सांवन वत-पावस, मोडां आंगार घेवनय तेंपाचे कसवटीक ती उतरल्या. हातूंतच हे समाधीचें व्हडपण सांगपाक मेळटा. 50- 60 वर्सां ही समाधी सुरक्षीत रावची होंय घडये शासना खातीर अप्रत्यक्ष असो संदेशूय आसुंये, अशेंय म्हणपाक जाता. मात मिरामारची जेन्ना दर्या वेळ अशी वळखूय तयार जाली नाशिल्ली तेन्ना म्हणल्यार 1964 वर्सा सचदेव हांची ही ल्हानशी समाधी बांदिल्ली. गोंयचे दुसरे नायब राज्यपाल ह्या नात्यान गोंयच्या पयल्या लोकनियुक्त सरकाराक सोपूत दिवपाचे इतिहासीक म्हणपाक जाता, अशें काम मुल्कराज सचदेव हांणी केल्लें आनी आयजे पिळगेक ते सामके अपरिचीत रावले, हाचे एकसुरें कारण म्हणल्यार ह्या ल्हानश्या यादस्तिकाची आतां मेरेनच्या सगल्या सरकारांची पुराय अनास्था, अशेंच म्हणपाक जाता. गोंयचे भाग्य विधाते भाऊसाहेब बांदोडकार हांकां गोंय, दमण आनी दीव संघप्रदेशाचे पयले मुख्यमंत्री म्हणून सोपूत दिवपी नायब राज्यपाल सचदेव हांचो नायब राज्यपाल पदाचो कार्यकाळ फकत पंदरा म्हयन्यांचो आनी पदार आसतना तांकां मरण आयिल्ल्यान मिरामार दर्यादेगेर एके सुवातींत तांचे कुडीचेर निमणें संस्कार केल्ले. आयज आमी ही सुवात वा तांची समाधी मिरामार रेसिडन्सीच्या फाटल्यान आसा अशें म्हणटात, पूण त्या वेळार ही सुवात सामकी निर्जन आशिल्ली आनी थंय मेकळेपणान वचपाचें कोणाक धाडस जायनाशिल्लें.
सचदेव हाचे समाधीच्या कडल्या वाठाराची दीस गेले तशी उदरगत जायत गेली आनी ह्या यादस्तिकाचे कुशीक यात्री निवास आनी आताचें मिरामार रेसिडन्सी साकारलें. ह्या उपरातूंय सचदेव हांचे समाधीची उपेक्षा मात तशीच चल्ल्या. 1973 च्या ऑगस्टांत भाऊसाहेबांक मरण आयल्या उपरांत तांचे कुडीचेर निमणे संस्कार करपाक हे समाधी सावन 250- 300 पावलांचेर सुवात वेंचून काडली आनी जाणे मुख्यमंत्रीपदाचो सोपूत दिलो, ताचे कुशीक भाऊ मिरामार दर्यावेळेर चिरनिद्रा घेता. कालांतरान भाऊसाहेबाचें भव्य यादस्तीक उबें रावलें, पूण लागींच्या झोपांत जवळ जवळ अदृश्य जाल्ल्या सचदेव हांच्या यादस्तिकाचो मात सगल्यांक विसर पडला. वर्सातलो एक दीस तांचे यादी निमतान थंय पण्टी पेटयल्ली जाल्यार कांय जावपाचें नाशिल्लें. उरफाटें सचदेव हे लोकांचे यादींत कायम रावताशिल्ले. पूण तशें कांय जालें ना. नाच म्हणलें तरी नायब राज्यपाल सचदेव गोंयच्या इतिहासाचो एक वांटो जावन रावल्यात हे न्हयकारपाक जायना. पयल्या मुख्यमंत्र्याक तांणीच नायब राज्यपाल ह्या घटनात्मक अधिकारांत सोपून दिल्लो. अधिकाराचेर आसतना मरण आनी तांणीच उक्तायल्ले तांचे निमणे इत्से प्रमाण तांचेर गोंयांत निमणे संस्कार जावप हो फकत विचित्र योगायोग म्हणपाक जाता, पूण मुल्कराज सचदेव हांचे मिरामार दर्या वेळे वयले यादस्तीक थळ गोंयकारांच्या कायम यादींत रावतलें हे खातीर सरकाराक निश्चीतूच कितेंय तरी करपाक जाता. बांदोडकार वा मनोहर पर्रीकार हांच्या यादस्तिकां भशेन तें भव्ददिव्य आसचें अशो कोणूच आग्रो धरीत अशें दिसना.
मुल्कराज सचदेव हांचो 8 डिसेंबर हो यादस्तीक दीस. इतिहासांत सदांच रमून वचपी संजीव सरदेसाय आनी प्रजल साखरदांडे हांणी त्या दिसा यादस्तिकाच्या सुवातेर आयोजीत केल्ले एके सुपुल्ले कार्यावळींत वांटेकार जावंन सचदेव हांकां आर्गां ओपपाची संद मेळ्ळी. मिरामार सर्कला कडल्यान दर्यावेळेर वतना सामके कुशीक लिपिल्ल्या ह्या यादस्तिका कडली सुवात निवळ करून मात्शी रंगरंगोटी केल्ल्यान समाधीच्या मर्यादीत अशे सैमीक सोबितकायेंत भर पडिल्ल्याचें दिसतालें. इतिहास संशोधक संजीव सरदेसाय, प्रजल साखरदांडे हाच्या फुडाकारान हें सगळें घडून आयलें अशें कळ्ळें. गोंय पर्यटन उदरगत म्हामंडळा वतीन हे खातीर जाल्ले यत्नूय अभिनंदनीय म्हणपाक जाय. म्हामंडळाचो जनसंपर्काधिकारी आनी उप सरवेवस्थापक दीपक नार्वेकार हांच्या सयत फकत आठ-धा जाणांनी मेळून सचदेव हांकां आर्गां ओपलीं तरी फाटल्या णव वर्सां सावन हें काम स्वताच्या घरचे कर्तव्य आशिल्ल्याचे भावनेन करपी संजीव सरदेसाय हांची तोखणाय करपाकूच जाय. सरकाराचे दोळे उगड मेरेन हें काम आमकां सगल्यांक मेळून करचें पडटलें.
मिरामार दर्या देगेच्या सोबितीकरणाचें काम सध्या सुरू आसा. स्मार्ट सिटी खाला बरींच कामां हातांत घेतिल्ल्याचें दिसता. अशा वेळार मुल्कराज सचदेव हांचें मिरामार दर्या वेळेर यादस्तीक थळ ह्या सोबितीकरणाचो एक वांटो म्हणून विकसीत करपाचो विचार सरकारान करपाक जाता. यादस्तिका कडेन वचपा खातीर वाट सोदपाची वेळ येवची हातूंतच हे समाधी विशींची अनास्था ठळकपणान दिसून येता. उण्या खर्चात लेगीत ह्या समाधीचें जतन करून मिरामार दर्या देगेचो सोबितीकरणांत थोडी भर घालपाक जाता आनी तातूंतल्यान सचदेव गोंयकाराचें यादींत उरपाक शकतात.

वामन प्रभू
9823196359