‘वेंचीक पूत’ विचित्र मांडावळीची कादंबरी

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

हे कादंबरींत बिस्प पास्कुआला विशीं एक भ्रश्टाचारी अधिकारी, एक निश्ठावान पाद्री, सामान्य मनीस, वायट वेसनांक सांपडिल्ले, दुसऱ्या धर्मांतले, ताळे आयकूंक मेळटात.

बरोवपी एक कलाकार. तो साहित्यकृती रचता आनी तातूंत सदांच कितें तरी वेगळेंपण हाडपाचो यत्न करता. साहित्य अकादेमी युवा पुरस्कार जैतिवंत पाद्र मायरन बार्रेटो हाच्या ‘ताळो’ पुस्तकांत जशे वेग-वेगळे ताळे आसात तशेच पूण दुसऱ्यांचे गूण गावपी वेग-वेगळे ताळे ‘वेंचीक पूत?’ ह्या पुस्तकांत वाचूंक मेळटात. साबार व्यक्ती आपल्या ताळ्यान पुस्तकांतल्या नटाचे गूण गायतात आनी ताचेच वरवीं आपल्या जिविताचेर जाल्लो प्रभाव व्यक्त करतात. बरोवपी आंतोनियो डी कॉस्ता हाचें हें पांचवें पुस्तक आनी ताणेंच तें उजवाडायलां. ताचें कव्हर स्टॅनली आनी आंतोनियो डी कॉस्ता हाणीं चित्रायलां जाल्यार तें न्यूव एज प्रिंटर्स हाणीं छापलां. सुमार 165 पानांच्या ह्या पुस्तकाचें मोल 180/- रुपया आसा. वेगळेपण आशिल्ल्या पुस्तका खातीर आंतोनियो डी कॉस्ताक परबीं.
पुस्तकाची फाटभूंय
चार पुस्तकां बरयले उपरांत खयंच्याय बरोवप्याचें मन खाली रावूंक शकता? शक्यच ना. पूण कितें बरोवंचें असो प्रस्न मात मुखार रावता. आंतोनियो बाब अशे अवस्थेंत आसतना एका ज्येष्ठ बरोवप्यान ताका म्हणलें, “सरस्वती देवी बरोवप्याच्या मनांत हाडटा तेंच लिखणेंतल्यान उजवाडटा.” तेन्ना ताका प्रस्न पडलो, सरस्वती देवी म्हणल्यार हिंदू समाजाची देवी, जाल्यार आपल्या धर्मांत अशी देवी ना काय? हाचेर चिंतन करतना एक दीस ताच्या मनांत सायबिणीक दिल्ल्या वेग-वेगळ्या बिरुदां मदें ताका उतर मेळ्ळें ‘जाणवायेच्या थिकाणा’. त्याच दिसा मिसांत ताणें ‘वेंचीक पूत’ ह्या माथाळ्याचे बोधकथे वयलें शुभवर्तमानांतलें वाचप आयकलें. हीच तर आपणाक जाणवाय आसा अशें धरून ताणें नियाळ केलो. वेंचीक पुताचेर प्रस्न उबे केले आनी मनांत आशिल्ल्या नटाक धरून पुस्तकाची मांडावळ केली. तर कोण हो आधुनीक वेंचीक पूत?
कथा
‘वेंचीक पूत’ म्हळ्यार पयस गेल्लो वो सांडिल्लो पूत. आफ्रिका खंडांतल्या बोत्स्वाना देशांत, मगदितशाने नगरांत वावुरपी कुटुंबाक परको जाल्ल्या पाद्र पास्कुआल गोंसाल्वीस हाच्या बिस्प- नियुक्ते थावन ही कथा सुरू जाता. पाद्र पास्कुआल गांवान मडगांवचो पूण ताणें दक्षीण आफ्रिकाच्या साबार नगरांनी काथॉल्क मिसियोनार म्हण वेग-वेगळ्या हुद्दयांचेर पंचवीस वयर वर्सां वावर केला. त्या धर्मीक कार्याची पावती म्हण ताका बिस्प जावंक विंचून काडिल्लो, ती अधिकार ग्रहण विधी आनी त्या निमतान घडोवन हाडिल्ल्या लोक सुवाळ्याचेर कादंबरीचें कथानक रूप घेता. फातोर्डेच्या स्कूल संकुलांत आयोजीत ह्या दबाज्याक गोंयचो बिस्प धरून धर्मीक आनी समाजीक मळावेल्यो व्हड- व्हड हस्त्यो माटवांत हाजीर आसतात.
धर्मीक विधी सोंपले उपरांत बरोवपी पाप सायबाच्या संदेशाचो इल्लो भाग वाचप्यांक दिता, “हांव तुका मेंढऱ्यां-राखणे दितां. म्हजो ताळो आनी म्हजीं उतरां जीं तूं आयकतलो, तीं भरून हाडटलीं तुजें गिन्यान, तुजी जाणवाय आनी तुजी समजिकाय. कित्याक तूं म्हजो पूत, श्रेश्ठ जालो उदारतायेंत, शाणेपणांत, धर्मसुत्रांत आनी सक्रीय दैवीक मुणयारपणांत, म्हणून हें पवित्र कर्तव्य तुका फावो करतां.” मागीर मानेस्तांच्या भाशणांतल्यानूच कादंबरी चलत रावता.
कथेंतलीं पात्रां
हे कादंबरींतलें मुखेल पात्र आसा बिस्प पास्कुआल गोंसाल्वीस. तो एक खाल्तो पाद्री जाणें मिसियोनारी वावरांत लोकसेवा करप पसंद केलें. म्हण तो आफ्रिका देशांत गेलो. पाद्र पास्कुआल जेन्नां गोंयांत वावुरतालो तेन्नां ताची जायत्या लोका कडें गांठ-भेट आशिल्ली. ह्या सुवाळ्यांत पाद्र पास्कुआला विशीं कोण-कोण ताचे गूण उलोवन दाखयतात. अजाप म्हळ्यार भ्रश्टाचाराचो राजा म्हण ज्या सरकारी अधिकाऱ्याची नामणा आशिल्ली, तो आपली चूक वळखता आनी आपलें जिवीत नवसरता. पाद्र पास्कुआल एक निवळ मनाचो, लोकाक लागीं रावपी, वायट वेसनांक सांपडिल्ल्यांक लागीं करपी आनी थोडें उलोवन आपल्या करण्यांतल्यान सुधार दाखोवपी पाद्री. पाद्रीपण एक प्रॉफेसांव न्हय तर एक वकासांव जंय आपणाक कसलोच फायदो चिंतिनासतना पाद्री जेजूच्या मळ्यांत वावर करतात, ही ताची कर्तव्यनिश्ठा दिश्टी पडटा. घटस्फोट जाल्ल्या घोव-बायलांक तो परत एकठांय करता. बिस्पाच्या गुणांचेर विचार मांडपी पात्रां कथा रंगार हाडटात.
संबंधीत ताळे
हे कादंबरींत बिस्प पास्कुआला विशीं एक भ्रश्टाचारी अधिकारी, एक निश्ठावान पाद्री, सामान्य मनीस, वायट वेसनांक सांपडिल्ले, दुसऱ्या धर्मांतले, ताळे आयकूंक मेळटात. म्हत्वाचो ताळो जावंक पावता बिस्पाच्या भावाचो जो आपल्या कुटुंबाची संवेदनशील कथा उग्ती करता. निमाणो बिस्पाचो ताळो आपलेच कथेंतले रिकामे जागे भरून काडटा.
पुस्तकाची खासीयत?
ह्या पुस्तकांत एके वेंचीक पुता बराबर वेंचीक धुवेचीय खबर प्रगट जाता. पुस्तकांत कांय क्रिस्ती शिकवणो मेळटात जाल्यार इगर्जेचो वावर वास्तविकपणान खंय चुकता हाचेर बडी पडटा. कांय कडें पवित्र पुस्तकांतले उतारे आसात जे वाचतकच पाद्री आनी देवाच्या राज्याचे संबंध सामान्या मनशाक उपयोगाचे थारतात. क्रिस्ती धर्मांत ‘बिलिवर्स’ म्हण पंगड आसा ताचेरूय बरेच विचार वाचूंक मेळटात. कांय सांतांभक्तांच्या अचर्यांचीय खबर पुस्तकांत आसा. इगर्जेचे पाद्री गिरेस्त लोकाचो कसो अपमान करताले हाचेरूय बरोवप्यान उजवाड घाला. बिस्प पास्कुआल आपली खरी कथा लिपोवन दवरूंक सोदता पूण ताचो भाव मायकाचेर ती उग्ती करता आनी कशे परीं बिस्प पास्कुआलान आपलें जिवीत देवाक समर्पिलें ताचें वर्णन करता. तो घर सोडून वचूंक बापूय आनी आपूण गुन्यांवकार आसात हेंवूय मानून घेता. तेन्नां कथा भावूक जाता. ‘बिस्प पास्कुआलाच्या बापायचीं उतरां, “हांव समजतां तूं जाल्लो तेन्नांच मेलो.” असलीं उतरां आयकपी हो वेंचीक पूत कसो आशिल्लो आनी कित्याक पाद्री जावंक पावलो हें कुवाडें तशेंच गुपीत तुमी पुस्तक वाचून सोदून काडचें.
सोंपयतना…
‘वेंचीक पूत?’ ह्या पुस्तकांत जे विचार मांडल्यात ते खूब गिरेस्त आसात. बिस्प पास्कुआलाच्या बिस्पकरणेचे विधीक उलोवपां करूंक हाजीर जाल्ल्या मानेस्तांनी आपल्या वांकड्या जिविताची दिल्ली कबुली ही समाजाक एक देख जावन आसा. आपलेंच व्हडपण गावपी जायते आसतात पूण दूसऱ्याच्या बरेपणांतल्यान आपणाक व्हडपण मेळोवपी खूब कमी आसतात. अशे सोदविचार हे कादंबरींत प्रस्तूत आसात. पुस्तकांतली भास वाचूंक मातशे आवघड जाता कित्याक धर्मीक उतरांचो अणकार बरोवप्यान खंयच्या तरी कोशाक धरून केला पूण रोमी कोंकणी वाचप्यांक तीं उतरां समजूंक आडखळ जावंची ना. पुस्तकांत धर्मीकताय दिसता पूण तें धर्मीक पुस्तक न्हय. बरोवपी एका ज्येष्ठ पाद्रिचो भाव जाल्ल्यान धर्मीक विचारांचे नदरेन ह्या पुस्तकाची उंचाय वाडटा. आंतोनियो बाबान अशे नवे विचार दिवपी आनिकूय पुस्तकां उजवाडावंचीं म्हण प्रार्थना.

विन्सी क्वाद्रूस
9822587498