इस्रायल – फिलिस्तीन झूज

ISRAEL-PALESTINIANS/

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

ब्रिटिशांची फिलिस्तीन वाठारा वयली हुकूमत सोंपले उपरांत 14 मे 1948 दिसा ज्यू लोकांच्या जनता मंडळान अधिकृतपणान स्वतंत्र इस्रायल राष्ट्राची घोशणा मानून घेतली.
ह्या स्वातंत्र्याचे घोशणे उपरांत फक्त इकरा मिणटां भितर तेन्नाचे अमेरिकन राष्ट्राध्यक्ष हॅरी ट्रयूमेन हांणी स्वतंत्र इस्रायल देशाक आपल्या देशाची मान्यताय दिली. मागीर तीन दिसा उपरांत तेन्नाच्या
सोवियत रशिया संघान ह्या नव्या देशाक आपल्या राष्ट्राची मान्यताय दिली.
इस्रायल देशाच्या निर्मणी उपरांत सादारण एका वर्सान म्हणजे 11 मे 1949 ह्या दिसा संयुक्त राष्ट्रां म्हासंघांत ताका 59 वें वांगडी राष्ट्र म्हूण प्रवेश मेळ्ळो. आयज मेरेन वट्ट 193 राष्ट्रां मदल्या 167 राष्ट्रांनी इस्रायलाक अधिकृतपणान राजमान्यताय दिल्या. सामकें हालीं-हालीं म्हणल्यार 2020 ह्या वर्सा संयुक्त अरब अमिरात, बहरीन, सुदान, मोरोक्को आनी भुतान ह्या देशांनी ताका मान्यताय दिली. एकूण 29 देशांनी इस्रायलाक स्वतंत्र देश म्हूण मान्यताय दिवंक ना. हीं चडशीं अरब राष्ट्रां आसात.
जल्मा सावन इस्रायलाचो वाद तांच्या शेजारच्या राष्ट्रां कडेन जाला. आयज मेरेन तांचे मदीं स झुजां जाल्यांत. वर्स 1967 च्या अरब-इस्रायल झुजा उपरांत फिलिस्तीनाचे कांय प्रदेश आडन्यायान इस्रायलान बळकायल्यात. हातूंत गाझा पट्टी, वेस्ट बँक आनी उदेंत जेरुसालेम ह्या वाठारांचो आस्पाव जाता. जेन्ना 2007 ह्या वर्सा इस्रायलाचो कट्टर दुस्मान आशिल्ली हमास संघटणा गाझा पट्टीचेर सत्तेर आयली तेन्ना सावन इस्रायलान ह्या प्रदेशाचो चोंयवशीन घुस्मटमार केलो. म्हळ्यार जमनी वयल्यान, उदकांतल्यान आनी हवेंतल्यान. देखून गाझा पट्टीक संवसारांतली सगल्यांत व्हडली ‘उक्ती बंदखण’ म्हणटात.
आतां मेरेन इस्रायल आनी ताच्या शेजारी देशां मदीं स व्हड झुजां जाल्यांत. ते भायर फिलिस्तीनान दोन व्हड बंडाळ्यो केल्यात. 1987 ह्या वर्सा जाल्ल्या उठावांत 400 इस्रायली जाल्यार 1500 फिलिस्तीनी सोंपले. नव्या शेंकड्याच्या आरंभाक जाल्ल्या उठावांत 3000 फिलिस्तीनी आनी 1000 इस्रायली हांणी आपलो जीव व्हगडायलो.
अंदूं 7 ऑक्टोबर ह्या दिसा हमास ह्या गाझा पट्टीच्या सत्ताधारी संघटणेन इस्रायलाचेर केल्लो हल्लो आकांताळो आनी भिरांकूळ आसलो. ताका जाप म्हूण इस्रायल गाझा पट्टीचेर आतां करता तो प्रतिहल्लो अदीक भिरांकूळ आनी जिवघेणे आसात. गाझा पट्टी हो फक्त 365 किमि क्षेत्रफळ आशिल्ल्या प्रदेशांत 20 लाखां परस चड लोक रावतात. तो जगांतलो सगल्यांत गच्च लोकवस्ती आशिल्लो वाठार आसा.
इस्रायलान गाझा पट्टीची लायट, उदक आनी गॅस ह्यो सेवा पुराय बंद केल्यात. वयल्यान बॉम्बाचो मारो चालूच आसा. देखून थंय लोकांच्यो सगल्या वटांनी भोयोभोयो जाल्यात. आतां मेरेन थंय स हजारां वयर लोकांक मरण आयलां. हातूंत बायलां भुरग्यांचो आस्पाव चड आसा.
आतां हे अर्थहीन आनी अनर्थ घडोवपी झूज थांबुकूच जाय. नाजाल्यार स्वतंत्र फिलिस्तीनाचो पुरस्कार करपी अरबीं राष्ट्रां आनी इस्रायलाचो पाखो घेवपी अमेरिका आनी हेर अस्तंती राष्ट्रां हांचे मदल्या झुजाचें रुपांतर तिसऱ्या विश्व म्हाझुजांत जावंक शकता.
ज्यू लोक अरबस्थानांत उपरे न्हय. ते आदले थंयचेच. पवित्र बायबलांत इस्रायल वाठाराचो जायते कडेन उल्लेख मेळटा. खरें म्हणल्यार जंय आतां मेरेन कितलेंशेंच रगत व्हांवलां ती मुदलांत एक पवित्र भूंय आसा. हे भुंयेर संवसारांतले तीन मुखेल धर्म जल्मल्यात. ते म्हणल्यार ख्रिश्चन, इस्लाम आनी यहुदी. इतिहासीक कारणांक लागून ज्यू लोकांक जगभर विडविडचें पडलें. तांकां आपलेशें म्हूण घर नासलें. दुसऱ्या विश्व म्हाझुजांत लाखाच्या संख्येनी ज्यू लोकांची नाझी राजवटीन कत्तल केली. निमाणे कडेन 14 मे 1948 ह्या दिसा तांचें स्वताचे इस्रायल राष्ट्र जल्माक आयलें. ज्यू लोकांक आपणालो देश आनी आपणाली हिब्रू भास हांचे विशीं सुमारा भायर मोग आनी अभिमान आसा.
हो संवसार आतां खूब जालो. तो आतां कशेय भशेन सोंपुकूच जाय. इस्रायला वरीच फिलिस्तीन होवूय एक स्वतंत्र देश म्हूण अस्तित्वांत येवंक जाय, आनी समेस्तांनी ताका मान्यताय दिवंक जाय. हे दोनूय देश एकामेकांचो आदर राखून सुखा समाधानान जियेले जाल्यारूच अरबस्थानांत सासणीक शांती नंदतली.

प्रदीप लवंदे
9923292022