महिला आरक्षण विधेयक

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

सद्या संसदेंत संमत जाल्ल्या विधेयकाचेर देशांतले समेस्त राजकी पक्ष तरेकवार तर्क-वितर्क करपाक, गणितां मांडपाक आनी त्या विधेयकाचें स्रय उठोवपाक मग्न आसात म्हणपाचें दिश्टी पडटा. खरेंपणानिशी, सादारण 25 वर्सां फाटींच हें विधेयक मूळ स्वरुपांत लोकसभशेंत दाखल जाल्लें.
फाटलीं 9 वर्सां भाजपा हो एकूच पक्ष भोवमतांनी सत्तेर आसा, आनी साबार (भौशीक) वेंचणुको सामक्यो बगलेक पावल्यात. अशा वेळार ह्या पक्षाक हें विधेयक मांडप कित्याक समा दिसलें काय? जेन्ना काँग्रेस पक्ष वर्स 2009 सावन वर्स 2014 मेरेन सत्तेर आसलो तेन्ना ह्या वयल्या विधेयकाक तेंको दिवपा खातीर सोनिया गांधी आपल्या सांगाती पक्षाक पटोवन दिवपाक शकली ना. 2010 ह्या वर्सा लालू प्रसाद यादव आनी मुलायमसिंह यादव हांच्या पक्षांनी ह्या विधेयकाक विरोध केल्लो.
आतां देशांतल्या विंगड विंगड वेंचणुकांनी बायलांच्या मतांची वाडटी तांक दाखोवन दिल्या. वर्स 2019 च्या साबार वेंचणुकांनी ही गजाल स्पश्ट जाल्या. तातूंत दादल्यांचें मतदान 67.01 टक्के आसलें. जाल्यार बायलांचें मतदान 67.18 टक्के आसलें. देखून सगलेच राजकी पक्ष आतां ह्या ‘मतां-खेंचपी’ विधेयकाच्या फाटल्यान रावल्यात.
वर्स 2014 तले वेंचणुकेंत भाजपान जनतेक ‘नारी शक्ती’ आनी ‘बेटी बचाओ, बेटी पढाओ’ हे खातीर वावुरतलों म्हणपाचें उतर दिल्लें. हे खातीर ह्या पक्षाचे मुखेली ह्या थारावणेचें नेटान समर्थन करतात. दुसरी गजाल म्हणल्यार ब्रीज भूषण सिंग ह्या प्रकरणाक लागून जायत्यो नारी ह्या पक्षाचेर निरशेल्यात. त्या वेळार जाल्ल्या आंदोलनांत देशांतल्या नामनेच्या कांय खेळगडी अस्तुऱ्यांक रस्त्या वयल्यान भरभरीत ओडून व्हरपाच्यो घडणुको घडल्यात. ह्या वयल्या विधेयकाक लागून महिलांची ही निरशेणी उणी जातली अशी आस्त भाजपाक दिसपाक सभावीक जाता. काँग्रेस पक्षाक जाल्यार हें लिंगीक न्याय दिवपी कार्ड घेवन भाजपा पळत म्हणपाचो हुस्को जाला. समाजवादी आनी राष्ट्रीय जनता दल ह्या पक्षांकूय आतां बेस-बरें कळ्ळां की महिलांच्या पालवां बगर वेंचणुको जिखप शक्य ना म्हूण.
ममताच्या बायलां केंद्रीत येवजण्यांक लागून 2021 ह्या वर्सा स्त्री मतदारांनी ममता बॅनर्जीक बंगालांत जैतिवंत केली. बायलां मतदारां मदीं लोकप्रीय आशिल्ल्या कारणान बिहारांत किमान एक वेंचणूक जिखपाक नितीश कुमाराक मजत जातली. तामीळनाडूंत बायलांनी सुरू केल्ल्या सेवाभावी वावरांनी श्रीमती जयललीता सगल्यांत मुखार आसली. देखून थंयच्यो अस्तुऱ्यो खंबीरपणान आनी एकवटान तिचे फाटल्यान उब्यो रावल्यो. फुकट बस प्रवास सावन उण्या मोलान गॅस सिलिंडर मेळप असल्या सवलती संबंदान महिला सदांच जागरूक आसतात.
पूण म्हणून आमी बायलांक गृहीत धरूंक शकनात. पोरूं वर्सा प्रियंका गांधीन उत्तर प्रदेशांत थंयच्या विधानसभेच्या वेंचणुके वेळार आपूूण महिलां खातीर 40 प्रतिशत मतदारसंघ आरक्षीत करतलें अशें जाहीर केल्लें. पूण काँग्रेस पक्षान थंय निखटे दोन जागे जिखले. बायलां सदांच बायलांकूच मतां दितात अशेंय बी ना.
पूण कोडू सत अशें आसा, आमच्या देशांत राजकारण अस्तुऱ्यांच्या विरोधांत आसा. 1995 ह्या वर्सा एका गेस्ट हावसांत मायावतीक कोणेतरी जिवघेणो हल्ल्याची धमकी दिल्ली. ममता बॅनर्जीन जाल्यार आपणाल्या कुडीचेर खूबशे घाय सोंसल्यात. ते भायर खूबशे फावटी विरोधकां कडल्यान पोजडीं उतरां आयकल्यांत.
आयज भारतांत ममता बॅनर्जी ही एकसुरी महिला मुख्यमंत्री आसा. राजस्थानांत भाजपाची फुडारी वसुंधरा राजे ही त्या पक्षाच्या मुखेल प्रवाहा पसून पयस आसा. एक सोनिया गांधी सोडली जाल्यार काँग्रेस पक्षाच्या पयल्या रांकेंत दुसरी अस्तुरी ना. भारत राष्ट्र समिती ह्या पक्षाची मुखेली के कविथा ही हालींच्या म्हयन्यांनी महिला आरक्षण विधेयकाचे खरसाणीन समर्थन करतना दिसता. पूण आतां रोखडीच जावपा आशिल्ल्या तेलंगण राज्याच्या विधानसभा वेंचणुकेंत तिच्या भारत राष्ट्र समिती ह्या पक्षान 10 परस उण्या बायलांक थंय तिकेटी दिल्यात.
देखून एक प्रस्न उबो रावता, बायलां खातीर तिनां मदलो एक वांटो घुंवतो (rotational) म्हूण राखून दवरलो म्हणून दादल्यांची मानसीकताय बदलतली व्हय?
पयली गजाल म्हणल्यार, जागे घुंवते राखीव आशिल्ल्यान त्या जाग्यार वेंचून येवपी खासदारांक वा आमदारांक ते सोडचे पडटले. त्याच जाग्यांचेर मागीर त्या दादल्यांच्यो बायलो, धुवो, सुनो उब्यो रावच्योनात कित्या वयल्यान?
दुसरी गजाल म्हणल्यार, ज्यो महिला त्या राखीव जाग्यांचेर उब्यो रावतल्यो त्यो ते जागे तिगोवन दवरूंक शकची नात. कारण ते मतदारसंघ घुंवते आसतले. आनी म्हत्वाची गजाल म्हणल्यार हें विधेयक राखीव मतदारसंघांनी अस्तुऱ्यांक आस्तुऱ्यां आड झुजयतलें.
चडांत चड बायलां राजकारणांत येवंक जाय हें खरें. पूण तीं नेतृत्वाचे गूण आशिल्लीं आनी राजकी डावपेच समजुपाची तांक आशिल्ली जाय. ही राखीव जाग्यांची पद्दत घडये राजकारणांतल्या अस्तुऱ्यांक अदीक दुबळी करूंक शकता. दुसरी म्हत्वाची गजाल म्हणल्यार हो कायदो केन्ना सावन चालीक लागतलो हेंवूय सारकें बरें स्पश्ट ना.
महात्मा गांधीन म्हणलां, जे मुक्त आनी म्हत्वकांक्षी अस्तुऱ्यांचे उदरगतीक विरोध करतात ते मुक्त आनी म्हत्वकांक्षी दादल्यांच्या उदरगतिकूय विरोध करतात. लिंगीक न्याय म्हणल्यार बायलांक निखट्यो खाशेल्यो सवलती दिवप इतलेंच न्हय. लिंगीक न्याय म्हणल्यार भौशीक जिणेचे एकंदरूच लोकशाय कारण जावप. समाज कसल्याय बी तरांच्या भंया पसून विमुक्त जावप.
आनीक एक दुखदिणी गजाल म्हणल्यार महिलांचेर जावपी अत्याचारांचेर आमचे राजकी पक्ष राजकारण करतात. जेन्ना मणिपूरांत बायलांचेर हिंसाचार जावपाक लागलो तेन्ना समेस्तांनी भाजपाक तो पक्ष कित्याक ओगी रावलो असो प्रस्न केलो. पूण बंगाल सारक्या राज्यांत जेन्ना बायलांचेर अत्याचार जातात तेन्ना विरोधी पक्ष ओग्गी रावतात. असल्या प्रसंगाचेर खूबशे फावटी महिला लोकप्रतिनिधी लेगीत आडनदर करतना दिश्टी पडटात.
मूळ लेखिका: सागरीका घोष

कोंकणी अणकार: प्रदीप लवंदे
9923292022