भांगरभूंय | प्रतिनिधी
केन्ना कोणाचो कोंबो रडत हें सांगूक जावचें ना. अायज तो तोमातांचो रडला. तोमात पेत्रोला परस म्हारग जालां. कांय
दिसा फाटीं तें 200 ते 250 रुपया कील इतलें मोलादीक अासलें. तेलंगण राज्यांत तोमतांची लागवड करपी एका शेतकामत्यान ह्या सिजनांत तोमातांचेर देड कोटी रुपया जाडले. अामी भांगरां वा दुडू चोरतात हें जाणात. पूण हालिंसाराक तोमातां लुटपाच्यो दोन घडणुको घडल्यो. एक म्हणल्यार 2000 कील तोमातां बाजारांत घेवन वचपी एक ट्रक कांय नावाडग्यांनी बंगळुरू लागसार लुटलो. दुसरे एके घडणुके प्रमाण कर्नाटक राज्यातल्या एका बायलेच्या शेतांत 5 जुलय दिसा रातीं कडेन चोरांनी तोमातांच्याे सादारण 60 गोणयो फारायल्यो. ह्या तोमातांचें मोल लागीं-लागीं अडेज लाख रुपया अासलें. अानीक एक गजाल तोमात कितलें मोलादीक जालां हें दाखयता. ती म्हणल्यार वारणासीतल्या एका शाक भाजयेच्या व्यापाऱ्यान अापणाल्या मळा वयल्यो तोमातांच्यो राशी राखपाक रक्षक दवरल्यात!
एका काळार तोमात हें उण्यां दर्जाचें फळ अासलें. केन्ना-केन्ना भौशीक सभांनी उलोवप्यांचो निशेध करपा खातीर लोक तांचेर तातयां अानी तोमातां शेंवटून मारताले. जायतेदां तोमातांक बाजारांत दर ना म्हणून शेतकामती तीं कुडय नासतना तशींच शेतांनी सांडटालो. पूण अातां सरले ते दीस. अातां ह्या म्हारगायेच्या तोमातांक भाजिपालो म्हणप हें लेगीत समा जावचें ना!
तोमात इतलें म्हारग कित्याक जालें? जाणकारांच्या मतां प्रमाण हाका तीन कारणां आसात. 1) अाकांताची गरमी अानी मागूस पावस हाका लागून पीक उणें जालें. 2) तोमातांच्या पिकांचेर किटकांची घुरी पडली अानी 3) ज्या वाठारांनी तोमातां पिकतात थंय उटंगारांचो पावस पडत रावलो. शेकीं तोमातां म्हारग जालीं.
मुदलांत तोमात हें अामच्या देशांतलें फळ न्हय. तोमात, बटाट अानी मिरसांग ही पुर्तुगेझांनी भारतांत हाडलीं. अादीं हांगाचे लोकं मिरसांगाचे सुवातेर मिरयां वापरताले. उपरांत फिरंगी मिरसांग अामचे रांदचे कुडींत पावली. मिरयां वरी लागपी अानी सांगे वरी दिसपी. देखून तिका घडये मिरसांग हें नांव पडलें जावये. मिरसांगे वरी तोमात हेंवूय परदेशी. हे पासत तेन्ना जायते कडेन तोमाताक ‘विलायती वांयगें’ म्हणटाले. पुर्तुगेझांचे मुस्तीन सुरवेच्या काळांत हिंदू लोक तोमातां खाय नासले. हाचें कारण तेन्ना सारें म्हूण तोमातांच्या रोंप्यांच्या मुळांनी बोकड्यांच्यो लेंडक्यो घालताले हें अासलें. तोमातां मासांच्या जेवणांनी वापरताले हे खातिरूय हेर कांय हिंदू तेन्ना तोमातांक अाफडी नासले. पूण अातां ह्यो गजाली ‘पुराणांतलीं वांयगीं’ जाल्यात. तीं शाकेक उपेग नात.
अायज तोमाताक बरे दीस अायल्यात. सादारण 12-13 वर्सां अादीं असोच कांद्याक उजो पेटिल्लो. तेन्ना कांदे पिकोवपी प्रदेशांनी पावस नाका तेन्ना अानी सुमारा भायर पडलो. देखून चडसो कांदो कुसलो. परिणामीं कांद्याचीं मोलां तेन्ना मळबाक तेकलीं. ‘ही चिंता करपा सारकी गजाल अासा.’ असो हुस्को तेन्ना देशाचे प्रधानमंत्री मनमोहन सिंग हांणी उक्तायलो. बरोच तेंप मेरेन ह्या मिरमिरीत गड्ड्यांक लागून तेन्ना अस्तुऱ्यांच्या दोळ्यांतल्यान दुकां व्हांवतालीं. दिल्लींत जाल्यार बायलांनी अापणाल्या गळ्यांनी कांद्याच्यो माळो घालून सरकारा अाड निदर्शनां केल्लीं. अामचे कोंकणी भाशेंत एक थोमणो मारपी म्हणणी अासा. ती म्हणचे ‘मिरया मोखप अानी कांदे जोखप’ कांद्याचो दुकळ पडिल्लो तेन्ना ह्या वयल्या अोपारींतलो थोमणो शेणटलो काय दिसलो!
कसली गजाल केन्ना उजवाड झोतान येत हाचो नेम ना. कोविडाच्या काळांत ऑक्सिजन सिलिंडर ही सगल्यांत मोलादीक अशी वस्तू जाल्ली. तेदवेळार ह्या प्राणवायेची मागणी धा पटिंनी वाडिल्ली अानी हे वायेच्या उणावाक लागून तेन्ना हजारांनी लोकांनी अापणाले प्राण व्हगडायिल्ले.
इंग्लीश भाशेंत ‘every dog has its day’ ही एक पोरणी म्हणणी अासा. फाकिवंत अादलो नाटककार विलियम शेक्सपीयर हांच्या ‘हेमलेट’ ह्या नाटकाक लागून ही वयली अोपार संवसारभर गाजली, अानी तिचो अर्थ असो अासा की जण एका जिवाक वा वस्तूक केन्ना ना केन्ना बरे दीस हे येताच.
प्रदीप लवंदे
9923292022
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
