रावणाली आवय

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

जेन्ना रावणाची निर्जीव कूड ताच्या घरा- राजम्हालांत हाडली तेन्ना बायलांच्या दालनात मोटो आक्रोश जालो. ह्या बोवळांत जाण्टेली राणी निकाशा थंयच्यान ल्हवूच कडसरली म्हणपाचें कोणाच्याच लक्षांत आयलेंना. ती राजवाड्यांतल्यान भायर आयली आनी तडक शारा भायर आसलेल्या दोंगुल्ले वशीन चलत रावली.
‘राव’ वानर सेनेच्या एका चोंब्यान तिका आडायली.
‘कोण तूं? आनी खंय पळटा? यो आमच्या वांगडा. आमी तुका रामा मुखार उबी करता’. तांणी तिका दबकायली आनी तिका घेवन ते नीट झुजामळार गेले. थंय राम आनी लक्षुमणा सांगातान रावणाचो भाव बिभिशण बसलेलो.
‘आवय! तूं हांगा कशी?’ बिभिशण अजापान उद्‌गारलो आनी तिका घेवन तो रामा सरीं गेलो. निकाशाक पळोवन लक्षुमणाक अजाप जालें. हळू आवाजान तो रामाक म्हणूक लागलो, ‘पळय हे जाणटेले बायलेक. हिणें आपणाले पूत आनी नातू व्हगडायले. ती आतां हे परिस्थितींतल्यान पळून वचूंक सोदता. घडये तिका आजुनूय चड जगपाची इत्सा जाली जावये.’
‘लक्षुमणा थार धर. तिका कितें सांगपाचें आसा तें पयलीं आयकुया.’ रामान भावाक समजायलो. निकाशाक येवकार दिवपाक दोगूय भाव उबे रावले. शांत चित्तान रामान निकाशाक पळयली. ती उंचायेन मध्यम आनी आंगलोटीन बारीक आसली. तिचे धवे रसमी केंस वेवस्थीत बरे वळयल्ले आनी तिच्या आंगा वयलें न्हेसप सादें आनी नितळ आसलें. तिचें मुखामळ निरागस आसलें आनी तिचे हात आनी पांय नाजूक आसले. अशी आसली रावणाची आवय. बैला वरी रावण आनी मोटेलो कुंभकर्ण हे शिडशिडीत अस्तुरेचे पूत कशे म्हूण आसूंक शकतात, हाचे रामाक कुवाडें पडलें. मागीर ताणें निकाशाचे दोळे पळयले. ते काळे, लिकलिकीत आनी सुमारा भायर तेजिश्ट आसले.
‘राजमाते, म्हज्या सेनेच्या वतीन हांव तुजी माफी मागतां. हांव तुका विनवणी करता की तूं निर्धास्त राव. तूं, तुज्यो सुनो आनी राजभवनातल्यो समेस्त अस्तुऱ्यो पुराय सुरक्षीत उरतल्यो. हांव तुमकां बिभिशणाचे सुवादीन करतां. तो तुमची सारकी- बरी जतनाय घेतलो.’ रामान नमळायेन सांगलें.
निकाशान रामा वटेन पळयलें आनी आपणाली राजबिंडी
मान हालोवन संमती दर्शयली. ‘पूण राजमाते, राजमहाल
सोडून तूं एकटीच हांगा मेरेन कित्या खातीर आयली?’, रामान विचारलें.
निकाशा कांय वेळ अनमनली. पूण उपरांत तिका उतरां फुटली, ‘रामा, म्हाका तुजें सदांच कवतूक दिसता. तरेकवार धमक्यो आनी मोह हांच्या भकीक पड नासतना तुजी बायल तुजे कडेन सदांच एकनिश्ठ रावली. तुज्यातले हे सद्गुण तोखेवपाक म्हाका आनीक खूब जगूंक जाय’ लक्षुमणाक तिचे उलोवप लटीक दिसलें, पूण रामान ताका खुणावन वगी केलो. मागीर तिका म्हणूक लागलो, ‘माते, आमी मुखार संपर्कात रावुया. आतां तूं राजभवनात परत चल आनी बिभिशणाच्या जतनाये खाला शांतीकायेन जिये.’
रामाचें कवतूक केलें म्हूण निकाशान स्वताचोच तिरस्कार केलो. पूण, राम हो बरो मनीस आसलो म्हणपाचें ती न्हयकारूक शकनासली. आपणे रावणाक सारको बरो घडयलोना हे लजेक लागून निकाशाचे दुख्ख अदीक व्हड जालें. रामाचो आदेश मानुन बिभिशणान राजम्हालांतल्या कांय अस्तुऱ्यांक निकाशाच्या सेवेक दवरलीं. सद्दां सकाळीं राजमाता आपणाल्या सुनांक मेळटाली आनी खस्ती भोगलेल्या लंकेच्या प्रजेच्या कल्याणा पासत जण एकलेक प्रत्येकी एक येवजण दिताली. जंय गरज आसा थंय बिभिशणान फावो ती कारवाय करची, हे पासत ती राज्यांतल्या गांवगिऱ्या वाठारांनी भोंवड्यो करताली.
ती जें कितेंय बी करताली तें कोण्णाक कळनासतना रामाक ओंपताली. ही गजाल तिच्या परोपकारी वावराक आत्मीक बळगें दिताली आनी रावणान आपणाल्या प्रजेचेर पळय जो अनर्थ लादिल्लो ताची भरपाय जाता म्हणपाचें तिका मानसीक समादान लाबतालें. वरसां सरलीं. निकाशा खूब जगली. इतले मजगतीं पयसुल्ल्या अयोध्या राज्या सावन लंकेक विंगड- विंगड खबरो, शुभेत्सा आनी भेटवण्यो येयत आसताल्यो.
एक दीस एक भोवच दुखदिणी खबर आयली. ती म्हणचे रामान शरयू न्हंयेंत जलसमाधी घेतली म्हणपाची! बिभिशणान आपणाल्या दोळ्यांनी दुकां हाडून जड अंतकरणान ही खबर निकाशाक सांगली. गजाल आयकून ती थंयचे थंय सुकली. ‘बाबा रामा, तुका लागून हांव काळखातत्यान भायर सरली. आतां म्हाका जगपाची इत्सा ना. तुज्या मरणाच्या ह्या दुख्खांतल्यान आतां म्हाका कोण भायर काडटलो?’ निकाशान शोक परगटायलो.
आपणालें उरिल्ले हें जिवीत निकाशान एकांतात सारुक ना. उरफाटे निर्धारान कामांनी मग्न रावून आनी तोंडांत रामाचे नांव गुणगुणायत सारलें. अखेरेक एक दीस ती अंतरली. पूण निमण्या स्वास मेरेन तिणें रामाचें नांव उच्चारप सोडूंकना.
(मूळ लेखिका- रेणुका नारायणन)

प्रदीप लवंदे
9923292022