नातलांचें देणें

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

नामनेचे अमेरिकेन लेखक विलीयम सिडनी पोर्टर म्हणल्यार ओ. हेनरी. (जल्म 11 सप्टेंबर 1862, मरण –  5 जून 1910) मोटव्या कथां खातीर ते खूब फामाद. तांणी कविताय बरयल्यात. तांचे ‘द गिफ्ट ऑफ मॅगी’ हे कथेचो हो अणकार.

फक्त ! एक डॉलर आनी सत्त्यांयशीं सेंट. आनी तातूंतले साठ सेंट, पेनीच्या रुपांत, केन्ना दुकानदारा कडल्यान, केन्ना भाजी विकप्या कडल्यान आनी केन्ना कसाया कडल्यान हुशारेन युक्तीवाद करून तिणें एक – एक करून एकठांय केल्ले. तेन्ना सगल्यांनी तिका ओगीच कंजूस अशें लेबल लायिल्लें, तीं उतरां सोंसतना तिचें पोले सदांच लजेन तांबडे गूंद जाताले. डेलान तीन फावटीं मेजलीं. एक डॉलर आनी सत्यांयशीं सेंट –  आनी दुसऱ्या दिसा नाताल !..

अशे परिस्थितींत तिचे घाणयारे ल्हानशे खाटीर न्हिदून रडपा बगर आनीक खंयचो पर्याय आशिल्लो? तशें डेलान केलें. हाका लागून विचारांक बळ मेळटा. जिवीत म्हळ्यार हुंकार, सुस्कार आनी हांसपाची भरसण. तरीय तातूंत मुखेल प्रमाण सुस्काराक चड म्हत्व.

चलात, जो मेरेन एके वेदनेचे अवस्थेंतल्यान दुसरे अवस्थेंत वतना ह्या घराकान्नीच्या घराचेर एक नदर मारुया.

आठ डॉलर भाड्यान घेतिल्लो फ्लॅट, आनी तोय वर्णना करपाचे भायर, फकत उण्या उत्पन्नाचे लोकूच अशी रावपाची सुवात सोदतात, अशें म्हणल्यार पुरो.

सकयल दालनांत एक मेल बॉक्स आसा. तातूंत पत्रां येनात. तसोच कुशीक एक लायटीचो बटण, जाका नेटान दांबल्यार लेगीत बेलीचो आवाज आयकुंवपाक येवचो ना. थंयच्या एका फळ्याचेर ‘जेम्स डिलिंग हॅम यंग ’  अशें बरयिल्लें.

‘ डिलिंग हॅम ’ हें उतर घरांत कोरांतिल्लें, जेन्ना ताच्या समृध्दीच्या काळांत सप्तकांत तीस डॉलर ताका मेळटाले. आतां,  ताची येणावळ वीस डॉलर मेरेन उणी जाल्या. उपरांत ‘ डिलिंग हॅम ’ हें उतर धुळसर अशें नदरेंत दिसूंक लागलां. जशें तीं उतरां परतून आदलें उतर ‘डि’ कडेन आकुंचन वचपाची अभिलाशा करतात. जेन्ना केन्नाय ‘जेम्स यंग’ घरा येवन ताच्या फ्लॅटांत वयर वतालो. तेन्ना ताका ‘जिम’ उलो मारताले.  आनी ताची घरकान्न, जी आतां आमी ‘डेला’ म्हणून वळखताले. ती जिमा-क अळंग वेंगेंत घेताली.

डेलान हांसप बंद केलें. आनी पावडर पॅड आपल्या पोल्यांचेर घांसपाक लागली. ती जनेला लागसार उबी रावली, आनी फाटल्या आंगणांत भोवपी धव्या माजराक निश्कारण पळयत रावली. ‘फाल्यां नातालां !…तिचे लागीं फक्त एक डॉलर आनी सत्त्यांयशीं सेंट आशिल्ले, जातूंतल्यान जिमाक गिफ्ट घेवंक. कोण नकळ, कितले म्हयने ती दरेक पेनी सांठोवन दवरताली, – आनी ताचो परिणाम होच जालो! सप्तकाक वीस डॉलर कितें करपाक शकतले? खर्च चिंतल्यार तिचे अपेक्ष परस चड जाल्लो. अशें सदांच घडटालें. जिमाक गिफ्ट घेवंक फक्त एक डॉलर आनी सत्त्यांयशीं सेंट !  तिचो मोगाळ जिम !..  ताका कितें तरी शानदार गिफ्ट  मेळोवपाची येवजण आंखतना तिणें कितले सुखाचे खीण घालयिल्ले. कितें तरी उत्कृश्ट, अनवळखी आनी मोलादीक वस्तू, अशें कितें तरी, जी  जिमाच्या ताब्यांत आसून सौभाग्य फावो सारकीं !

 कुडींतल्या दोन जनेलां मदीं व्हडलो हारसो आशिल्लो. घडये: ह्या आठ डॉलराच्या कुडीन केन्नाच इतलो व्हडलो हारसो पळयिल्लो नासुंये. त्या  कांठातल्या हारशांत पळोवन फकत एक सामको पातळ आनी हुशार मनीसच आपलें स्वताचें रुप अचूक अदमास काडून नियाळटलो. सामकी बारीक कूड आशिल्ली डेला हे कलेंत कुशळ आशिल्ली. अचकीत ती जनेला वयल्यान वळून हारशा मुखार उबी रावली. तिचे दोळे झिळमिळटाले. पूण तिच्या मुखामळाचे रंग एका खिणांत बद्दले. तिणें केंस सोडले. आनी पुराय केंस लांब मेरेन सकयल लांबयले. 

जेम्स डिलिंगहॅ यंगाक दोन वस्तूंचेर स्वताचो असो अधिकार आशिल्लो, देखून तांचो तो धनी !.. ताचो दोगांय वस्तूंचेर सामको नाज. तातंली एक आशिल्ली जेम्साची भांगराची घडयाळ , जी आदीं ताचो बापूय आनी आज्जाची आवडिची आशिल्ली. जाल्यार दुसरे म्हळ्यार, डेलाचे केंस !..  जर रस्त्याचे पलतडी आशिल्ल्या फ्लॅटांत स्वता शैबा राणी रावताली जाल्यार तिचे हिरे, रत्नां आनी भेटवस्तू आदी, ह्या खंयच्याय रत्नां परस डेलाचे केंस चड सोबीत आसात. हें डेलाक खबर आशिल्लें. तेन्ना डेला केंस आपले सुकोवपाचे निमतान खंयचेय दिसा जनेला भायर केंस अवश्य लांबयत रावपाची, आनी जर बादशाह सोलोमन थंय राखणो (व्दारपाळ)  म्हणून उबो रावून आपलो खजिनो राखतना मत्सरांतल्यान खाड ओडून घेता तें पळोवपा खातीर जिम थंयच्यान वतना आपली घडयाळ काडून वेळ अवश्य पळयतलो.

आतां, डेलाचे सोबीत केंस तपकिरी धबधब्या वरीं चकचकीत जावन लहरदारपणान लटकले. ते केंस तिचे मांडये खाला पावले. आनी कांय प्रमाणांत वस्त्र म्हणूनय काम करूंक लागले. आनी मागीर तिणें उतावळपणान निराशेत तांकां परतून बांदले. कांय खीण ती थरथरली, मात्शी ओगीच रावली. मागीर तिचे दोळ्यांतल्यान एक- दोन दुकां घसघशींत रेड कार्पेटाचेर पडलीं.

तिणें आपलें पोरणें तांबडें जॅकेट घालून तीच तोपी घाली. स्कर्टाक गोलकार केल्लो. तिचे दोळ्यांत अजुनूय तीच तिक्ष्ण चमक आशिल्ली. ती सडसडीत बेगीन भायर सरून सोंपणां सकयल देंवत रस्त्यार पावली. जंय ती थांबिल्ली, थंय वयर बरयिल्लें, “ मिर्सेस सफ्रोनी, हेअर आर्टिकल्ज ऑफ ऑल कायन्ड.”  

डेला बेगीन सोंपणां चडत पयल्या माळ्यार पावली. ती खर्शेंता – खर्शेता स्वताक तिणें थंयच घालून घेतलें. दुकानदार एक गोरी आनी मोटवी अस्तुरी आशिल्ली.

डेलान विचारलें, “ तुमी म्हजें केंस विकत घेतले व्हय? ”

बायलेन म्हणलें, “ कित्याक ना? ” आमी सदांच केंस विकत घेतात. तुजी तोपी काड. तुज्या केंसांचेर एक नदर मारूंक दी. ”

इतल्यांत धबधब्या वरीं तपकिरी केंस हवेंत हुबले… तिणें आपल्या कुशळ हातांनी केंसांचीं तपासणी करतना बायलेन म्हणलें, “ वीस डॉलर .”

डेलान नमळायेन सांगलें, ‘बेगीन कर.’

 ‘ ओह !… ‘ फुडलीं दोन वरां भांगराच्या पांखां भशेन उडून गेलीं. जिमाक गिफ्ट घेवपा खातीर ती दुकानांनी भोंवताली.

निमाणें, तिका जिमा खातीर सोदताली ती वस्त मेळ्ळी. ती जिमाक पासत तायर केल्ली. त्या वस्ती सारकी हेर खंयच्याय स्टोरांत तशीं वस्त नाशिल्ली. तिणें सगळीं दुकानां सोदून पाड घालीं. ती वस्त आशिल्ली, निवळ, सादीं प्लॅटिनमान निर्मिल्ली जेबी चेन. तिचें वास्तवीक मोल भायल्या रुपांत नासून  धातूंत आशिल्लें. जशें खऱ्या आनी बऱ्या वस्तूक जाय तशें. ती जेबी चेन त्या घडयाळाक फावो सारकींच आशिल्ली. ती वस्त पळयतना तिका आभास जातालो,  दरेका खिणांत ती जिमाची वस्त आसा, अशें तिका दिसताले.  तो जिमा सारकीच. मोलादीक आनी मौन, हे दोन गूण दोगांय मदीं आशिल्ले. तिणें एकवीस डॉलर ताका फारीक केले. उरिल्ले सत्तावीस सेंट घेवन आपल्या घरा परतली. घडयाळीचे वांगडाच त्या चेनीन जिमाक आपल्या इश्टाचे मदीं वेळ तपासपाची इत्सा आसतली, हाची खात्री आशिल्ली. इतली मोलादीक आशिल्ल्या घडयाळीक चेनीचे बदला चामड्याचो पट्टो आसतालो. देखून ती चुकूनच तो तपासतालो.

घरा पावतकच तर्क आनी कारणां पयलीं मात्सो डेलाचो नशा उणो जालो. तिणें केंसांक बांदिल्लीं लिकां आनी आडकणें सोडयले. ती सडसडीत गॅसाची चूल पेटोवन कामाक लागली.  कित्याक तर, उदार मोगाच्या आवडीक लागून जाल्ल्या ह्या बर्बादीची वेदना उणी करपाचो तिचो यत्न केलो…

(मुखार चलता) 

अणकार:  विशाल सिनाय खांडेपारकार

8080622370