गोंयांत ३ टप्प्यांत जातली व्याघ्रगणना: फुडल्या म्हयन्या सावन जातली सुरवात

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

पणजी : देशांतली सगल्यांत व्यापक आनी प्रगत रानजीव गणना २०२६ अखील भारतीय व्याघ्र अनुमान फुडल्या म्हयन्या सावन गोंयांत सुरू जातली. तीन टप्प्यांत गोंयांत ही व्याघ्र गणना जातली. ग्रावंड-ट्रॅकींग आनी अधिवास मॅपींग, उपग्रह एकवटान आनी रिमोट सेन्सींग आनी कॅमेरा ट्रॅप पद्धतीन – तीन टप्प्यांत जावपी ही गणना फुडल्या वर्सा जुनांत सोंपतली.
भारतीय रान जीव संस्था आनी राष्ट्रीय व्याघ्र संवर्धन प्राधिकरण एआयटीइचे सवें चक्र आयोजीत करपाक सज्ज आसा. एप्रील-मे २०२६ मजगतीं सुरू जावपाक शकता. एआयटीइची सुरवात २००६ वर्सा जाली आनी तेन्ना सावन पांच चक्रां पुराय जाल्यांत. (२००६, २०१०, २०१४, २०१८, २०२२).
गोंय आतां मेरेन पांचूय चक्रांनी वाटेकार जालां आनी २०२२ च्या व्याघ्रगणने प्रमाण गोंयांत पांच वाघ आसात. गोंयां खातीर जाहीर केल्ल्या वेळापत्रका प्रमाण, पयलो टप्पो – जंय अधिकारी आनी स्वयंसेवक, वनस्पत आनी मनशाचे हाजेरीच्यो खुणो सोडल्यार वाघांची अप्रत्यक्ष चिन्नां जशीं पंजाच्यो खुणो, विंचर आनी शिकार अवशेश नोंद जातले. हें डिसेंबर ते फेब्रुवारी, २०२६ मजगतीं आयोजीत करतले, तशेंच मार्च ते मे ह्या काळांत वट्ट स फेरयां मदीं डेटा सादर करचो पडटलो.
दुसर्‍या टप्प्यांत ’सॅटेलाइट इंटिग्रेशन अँड रिमोट सेन्सिंग’ रान आच्छादन, भूप्रदेश, जलस्रोत आनी मानवी अतिक्रमणाचो अभ्यास करपा खातीर रिमोट सेन्सिंगचो वापर, म्हत्वाची रावपाची सुवात वळखप, रानजीव कॉरिडॉर, उपग्रह-सहाय्यक मॅपींग मार्गदर्शक हेर गजालींचो वापर करतले.
गणनेचो निमाणो टप्पो- ‘कॅमेरा ट्रॅप्स आनी एआय-आधारीत वळख‘, डिसेंबर ते मे २०२६ मजगतीं एकाच वेळार आयोजीत करतले. ह्या टप्प्यांत डब्ल्यूआयआय जमनीवेल्या सर्वेक्षणा मजगतीं वळखपी पांयवाटो, दुरीग वा पाणट्या लागसारा कॅमेरे लायतले. कॅमेरे २५ दिस सक्रीय उरतले आनी रान जिवांच्यो हालचाली कैद करतले. काडिल्ल्या फोटवांचें विश्‍लेशण सॉफ्टवेअरा वरवीं करतले. जे अद्वितीय पट्टे, नमुने हांची वळख करून दितले आनी दरेक वाघाक वयक्तीक तरेन वळखतले.
एका वरीश्ठ अधिकार्‍यान सांगलें, ह्या म्हयन्यांत अधिकारी आनी स्वयंसेवकांक डब्ल्यूआयआय आनी एनटीसीए वरवीं नामनेच्या ‘मास्टर ट्रेनर्स’, जीवशास्त्रज्ञां कडल्यान प्रशिक्षण दितले.
२००२ आनी २००६ च्या एआयटीइत राज्यांत कांयच मेळूंक ना. मात २०१० चे गणनेंत गोंयच्या रानांत पांच वाघ आशिल्ल्याचें दिसून आयलें. बिबटे आनी रानवटी सुण्यांच्या आंकड्यांत वाड जाली.
२०१४त हो आंकडो स्थीर उरलो आनी एक नर, दोन मादी आनी दोन पिलां सांपडलीं. २०१८ बे गणने मजगतीं हो आंकडो तीनचेर घसरली आनी कर्नाटकांतल्यान आयिल्ल्याची शक्यताय उक्तायल्या.