भांगरभूंय | प्रतिनिधी
ताका सिने अभिनय हें वेपारी उत्पादन दिसना; ताचे खातीर तें समाजीक, मानसीक आनी भावनीक अभिव्यक्तीचें माध्यम.
कलाकार
भारतीय सिनेमांत अशे कांय कलाकार आसात, जाणी पड्ड्यार साकारिल्लीं कांय दृश्यां अभ्यासाचो विशय थारल्यांत. अभिनय ही फकत मनरिजवण न्हय, तर चिंतन, अणभव आनी सत्याक तोंड दिवपाची प्रक्रिया अशें ते दाखयतात. के. के. मेनन हो असोच एक विचारशील, संयमी आनी अंतर्मुख अभिनेतो. ताच्या अभिनयांतलें खाशेलेंपण, जें भायल्या रुपाचेर न्हय, तर पात्राच्या भितरल्या आत्मविश्वाचेर लक्ष केंद्रीत करता. तांच्या तोंडा वयल्या शांततायेंतल्यान जें भायर सरता तें प्रेक्षकांक हालोवन उडयता.
मेनन हाचो जल्म केरळांत जालो, मात तो मुंबयंत वाडलों. केरळाचें सांस्कृतीक दायज आनी मुंबयचो महानगरीय अणभव हे दोनूय ताच्या व्यक्तिमत्वांत विलीन जाल्यात. तो खूब हुशार विद्यार्थी. ताणें एमबीए पदवी घेतले उपरांत एके नामनेच्या कंपनींत काम करपाक सुरवात केली, पूण ताचें मन कॉर्पोरेट जगांत रमलें ना. ताच्या काळजांत अभिनय कलेच्या वाठारांत वचपाची किट पेटिल्ली. देखून ताणें आपलें जिवीत अभिनयाक समर्पित करपाचें थारायलें.
सुरवातेक तो रंगमाचयेर काम करतालो. देखून ताच्या अभिनयांत शिस्त, खोलाय आनी भावनांचो सूक्ष्म अभ्यास दिसता. 1995 वर्सा ‘नसीम’ सिनेमा वरवीं ताणें पदार्पण केलें. सुरवातीच्या कांय वर्सांनी ताच्यो भुमिका ल्हान आसल्यो, पूण ताच्या दोळ्यांतल्यान अभिनयातली प्रामाणीकता जाणवली. उपरांत ताणें एका फाटल्यान एक “ब्लॅक फ्रायडे”, “शौर्य”, “गुलाल”, “हैदर”, “स्पेशल 26”,“द बॉम्बे मिरर”, “बदला”, “फार्झी” अशा जायत्या चित्रपटांनी अभिनयातली कुशळटाय दाखयली. मेनन केन्नाच “स्टार” जावपाचें सर्तीत देवलो ना. तागेल्या मतान नांव, पयशे वा नामना हाचे परस अभिनयांतल्यान मेळयिल्लें समाधान चड. अभिनय म्हणल्यार अभिनयूच आसता तातूंन मुखेल वा आदार भुमिका असो वर्ग आसूंक फावना. देखूनच ताणें ल्हान पूण नदरेंत भरपी भुमिका केल्यात. तो गुन्यांवकाराची भुमिका रंगयतना तातूंत एक मनीस तत्व आसता. सैनिकाची भूमिका साकारतना तो ताचे अंतर्गत संघर्शाची झलक प्रभावीपणान मांडता. ताच्या अभिनयाचो सगळ्यांत व्हडलो गूण म्हणल्यार ताची प्रामाणीकता. तो कॅमेऱ्या मुखार उबो रावता तेन्ना अभिनेतो आनी सिनेमांतल्या पात्रा मदल्यो शिमो ना जातात. पात्रांक ते जियेतात तांचो अणभव घेतात आनी मागीर त्या अणभवांतल्यान जें कितें येता तें प्रेक्षकां मेरेन पावता. देखूनच तांच्या दरेके भुमिकेंत अंतर्मुख करपी उर्जेचो स्पर्श आसता.
2014 वर्साच्या ‘हैदर’ फिल्मान ताणें कारकिर्दीक उंचाय दिली. शेक्सपियराच्या ‘हॅम्लेट’ ह्या नाटकाचेर आदारिल्लो हैदर सिनेमांतलो खलनायक दुख्ख, अपराधी भावनेन आनी सत्तेची भूक घेवन रावपी खुर्रम मीर हाचें चित्रण ताणें खोलायेन केलां. ताच्या दरेका संवादांत लिपिल्लो भंय आनी वेदना, दुस्वास आनी सहानुभूती एकाच वेळार जाणवली. ताच्या दोळ्यांतलो संघर्श, संवांदातलो निश्चेव तोंडा वयल्या शांत पूण भिरांकुळ अभिनयान हें पात्र याद उरपा सारकें केलें. हे भुमिके खातीर ताका फिल्मफेयर पुरस्कार मेळ्ळो. 2003 वर्सा प्रदर्शीत जाल्ल्या ‘हजारों ख्वाहिशें ऐसी’तल्या ताणें पयली छाप सोडली. ह्या सिनेमांत ताणें साठच्या दशकांतले राजकी अस्थिरतेचे फाटभुंयेर घडिल्ल्या कथानकांत बंडखोर समाजवादी विचारांचो सिद्धार्थ तिवारी तरणाट्याची भुमिका साकारल्या. हातूंतले भावनांतले सूक्ष्म बदल, संवादाची तांक आनी विचारांची गुंतागुंत प्रेक्षकांक मोनेळ घालता.
उपरांत ‘ब्लॅक फ्रायडें’त ताणें पुलीस अधिकारी राकेश मारियाची भुमिका करून अभिनयाक एक नवो आयाम दिलो. ‘शौर्य’ ह्या चित्रपटांत न्याय, सत्ता आनी नैतिकता हांच्या मर्यादेचेर प्रस्नचिन्न उबें करपी अधिकारी म्हणून ताणें प्रभाव घालो. अनुराग कश्यपाच्या ‘गुलाल’ फिल्मांत ताणें राजकी महत्वाकांक्षा आनी हिंसाचाराचें दर्शन घडयले उपरांत ‘स्पेशल 26’, ‘बेबी’, ‘सरकार’, ‘बदला’, ‘द गाझी अटॅक’, ‘फार्झी’ आणि ‘द ग्रेट इंडियन मर्डर’ अशा चित्रपटांतल्यान ताणें आपले अभिनय शैलीची नवी व्याख्या केली.
ताणें वेवसायिक येस मेळचे नदरेन व्हडलोसो हुस्को करुंक नासलो तरी ताका समिक्षक आनी प्रेक्षक ह्या दोगांयचोय अफाट मान, तेंको मेळ्ळा. के. के. मेनन हाचें आनीक एक उल्लेख करपा सारकें आंग म्हणल्यार तागेली भोव भाशीकता. हिंदी, मलयाळम, तमिळ, तेलुगू, मराठी ह्या सारक्या विंगड विंगड भाशांतल्या चित्रपटांनी ताणें काम करुन अभिनय शास्त्र हें भाशे भायलें कितें तरी आसा हें सिद्ध केलां. दूरदर्शनाचेरूय ताणें छाप सोडली. 1990 च्या दशकांत ताणें ‘प्रधान मंत्री’,‘ रिश्ते’,‘दर’,‘कहानी घर घर की’ ह्या सारक्या माळेंत वास्तववादी पात्रां रंगयलीं. पूण खऱ्या अर्थान डिजिटल युगांतले ‘स्पेशल ऑप्स’ हे माळयेंत मेननान रॉ अधिकारी हिम्मत सिंग हो शांत पूण तीक्ष्ण बुद्धीचो अधिकारी रंगयलो. परत नेटफ्लिक्साचेर ‘रे’ मालिकेंत अभिनयाचे नवे आयाम दाखयले. ‘बहुरुपिया’ आनी ‘स्पॉटलाइट’ ह्या कथांतल्या ताच्या पात्रांक लागून मनशाच्या मनाचे जायते थर उक्ते जातात.
मेननाचो अभिनय खंयचेच चौकटेत बसना. तो स्टारडमा परस पात्राले सत्य अभिनयाचेर विस्वास दवरता. तांच्या संवादांत नाटक ना, पूण अर्थ आसा; तांच्या मौनांत भावनांचो अस्थिरताय आसता. ते पात्र जियेतात, तें केळयनात. ताच्या दोळ्यांतल्यान उलोवपी उतरां आनी थरथरपी आवाजांतलो आवेग ह्यो गजाली म्हणल्यार तांचें अभिनयांतलें खरें बळगें. ताच्या कारकिर्दींतलें एक खाशेलें आंग म्हणल्यार ताची विरक्तताय. ताका सिने अभिनय हें वेपारी उत्पादन दिसना; ताचे खातीर तें समाजीक, मानसीक आनी भावनीक अभिव्यक्तीचें माध्यम.
ताका बेस्ट एक्टर पुरस्कार मेळ्ळ्यात. पूण मेनन प्रेक्षकांलो मोन्यांनी मेळपी आदार चड म्हत्वाचो मानता. आयज ताची अभिनय कारकीर्द तीन दशकां पुराय करपाक लागल्या, पूण ताचे दरेक दृश्य अजूनय तितलेच जिवे आनी भितरल्या नदरेचें. मेननाच्या प्रवासांत कलाकार पुरस्कारांनी व्हड जायना, तो ताच्या प्रामाणीकपणान व्हड जाता, असो संदेश मेळटा.
———————————
सुदिन वि. कुर्डीकार
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
