भांगरभूंय | प्रतिनिधी
ज्येश्ठ तियात्र कलाकार, लेखक, दिग्दर्शक मायक मेहता हालींच संवसाराक अंतरले. तांचे विशीं…..
ग्रांट रोड, गोंयकाराचें रगत, गोंय विकलां घांटार ह्या सारक्या साबार समाजीक, राजकी तियात्रां वरवीं इतिहास घडोवपी लेखक- दिग्दर्शक मायक मेहता आयज पुरायपणान विस्मृतींत बुडला. तियात्र कुटुंबान आनी रसिकांनी ताका फाट केल्या काय? आनी कित्याक?
गोंयच्या तियात्र मळार इतलें योगदान दिवपी दिग्दर्शकाक आयज मेरेन कसलोच पुरस्कार वा भोवमान कित्याक मेळूंक ना, हो ताच्या फॅन्सांच्या मनांत आयिल्लो एक गुढ प्रस्न. मायक हो इंग्लीश कलाकार, अचकीत कोंकणी तियात्र बरोवपाक, दिग्दर्शन आनी अभिनय करपाक लागलो, हाचें कारण म्हणल्यार ताचो आवयभाशे वयलो मोग आनी आदर.
मायक मेहता म्हणटा, “बरोच काळ एक विचार म्हाका सतायतालो— बंगाली लेखक रवींद्रनाथ टागोराक ताच्या ‘गीतांजली’ खातीर नोबेल पुरस्कार मेळूंक शकता जाल्यार कोंकणी लेखकाक तो कित्याक मेळचो ना? जाय फकत समर्पण आनी प्रामाणीक कश्ट.” हाचेच पसून प्रेरणा घेवन मायक मेहतान समाजीक आनी धाडसी विशयांचेर कोंकणींत तियात्र बरोवपाक सुरवात केली. पूण आयज मेरेन ताच्या वावराक अधिकृत मान्यताय मेळूंक ना. तो एक असो तियात्रिस्त, जाका आतां लागीं लागीं सगलेच विसरल्यात.
‘मायक मेहता’ हें नांव माचयेर आपणावपी मायकल रॉड्रिगीस हाचो जल्म 6 ऑगस्ट 1947 दिसा फोंडा लागसारच्या बोरी ह्या सोबीत गांवांत जालो. त्या गांवांतलो तो पयलो आनी एकसुरो वकील आशिल्लो. वेवसायान वरिश्ट गुन्यांवकारी वकील आशिल्लो मेहता 2015 वर्सा काळजाचो आताक आयिल्ल्यान कायदो आनी तियात्र ह्या दोनूय मळां वयल्यान निवृत्त जालो. तो पेड्डा- मडगांवां रावतालो, जाल्यार ताचो पूत स्टॅनली रॉड्रिगीस मुंबय उच्च न्यायालयांत (गोंय) वकील आसा.
500 वयर तियात्र
सेंट मायकल हायस्कुल, माहीम, सेंट आलोयसस हायस्कुल, बांद्रा आनी गार्डियन एन्जल हायस्कुल, सांवड्डें हांगा ताणें शिक्षण घेतलें. उपरांत ताणें बी. ए. आनी एल. एल. बी. मुंबय विद्यापिठाची इंग्लीश साहित्यांत पदवी मेळयली. तो मोंते द क्रूझ (आदले मंत्री) आनी चर्चिल आलेमांव (आदले मुख्यमंत्री) हांचो कायदो सल्लागार आशिल्लो. शाळेंत आसतना ताणें इंग्लीश आनी केन्ना- केन्ना हिंदी नाटकांनी काम केलें, पूण कोंकणी रंगमाचयेर ताका संद मेळ्ळी ना — जरी ताका भाशेची बरी जाणविकाय आसली. 35 वर्सांच्या तियात्र कारकिर्दींत मायक मेहतान 550 वयर तियात्र केल्यांत. ताणें लेखन आनी पटकथा लेखनाचें रितसर प्रशिक्षण घेतलां.
रोझारियो डायस हाणें ‘विस्वासघात’ ह्या तियात्रांत ताची पयली माचयेर वळख करून दिली. पूण 1980 वर्सा जॉन क्लारोच्या ‘पुर्तुगेज कोलवंत’ ह्या सुपरहिट तियात्रांत ताका खरी नामना मेळ्ळी. ह्या नाटकाचे गोंय, मुंबय आनी पुण्यांत 200 परस चड प्रयोग जाले. उपरांत क्लारोन ताका ‘इंग्लीश मॅडम’ ह्या तियात्रांत वांटो घेतलो. ताणें सगळ्या व्हडल्या दिग्दर्शकां वांगडा काम केलें — एम. बॉयर, सी. आल्वारीझ, जॅसिंटो वाज, रेमी कुलासो, कामत द असोळणा, प्रेमानंद सांगोडकार, अनिल कुमार, फादर प्लांटन फारिया आदी. अभिनयाचे नदरेन तो काॅन्स्टेटिनो स्टॅनिस्लावस्की हाच्या अभिनय शाळेचो अनुयायी आशिल्लो. मायक मेहतान इकरा तियात्र बरयले, दिग्दर्शीत केले आनी निर्माण केले. ताच्या नाटकांचे विशय समाजीक, राजकी स्वरुपाचे आशिल्ले.
उल्लेखनीय तियात्र
‘पोलितिक’ – आणीबाणीचेर एक टिप्पणी, ‘ओ पापागायो, कांटा ई बेरा’ – गोंय अस्मिताय, ‘गोंयकारांचें रगत’– संविधानाचे आठवे अनुसुचींत कोंकणी भाशा,‘गोय विकलां घांटार’ – राजकी उलथापालथांचेर एक टीका, ‘गोंयां तूं रोडो नाका’ – भाड्यान घेतिल्ल्या शेतकी जमनीचें बांदकामांत रुपांतर करपा आड शिटकावणी. हे भायर ताचे हेर लोकप्रीय तियात्र म्हणल्यार ‘ग्रांट रोड’, ‘पावल म्हजेंच चुकलां’, ‘सुनीता’, ‘रोस्तादाक ओस्ताद’. ताचें ‘पावल म्होजें चुकलां’ (1980) हें तियात्र ओम कोनी पब्लिकेशन्स हे संस्थेन २००३ वर्सा पुस्तक रुपान उजवाडाक हाडलां.
‘ग्रांट रोड’ (1982) हो त्या काळांत रंगमाचयेंतल्या सामक्या बोल्ड विशयाचेर आदारिल्लो तियात्र. ख्रिस पेरीच्या 11 वांगड्याच्या वाद्यवृंदान हें संगीत रचलें. अनिल कुमार, बेट्टी फर्न्स, फातिमा, कामत द असोळणा आनी मायक मेहता हांच्या अभिनयान हो तियात्र याद उरपा सारको जालो. जॅसिंटो वाज विनोदी भुमिकेंत आशिल्लो.
चित्रपट आनी टेलेफिल्म
मायक मेहतान दोन कोंकणी फिल्मां तयार केलीं, चार टेलेप्ले बरयले आनी कोंकणी तशेंच हिंदी फिल्मांनी अभिनय केलो. एम. एस. डायस हांच्या ‘गिरेस्तकाय’ ह्या कोंकणी सिनेमांत ताणें मुखेल भुमिका केल्ली. तशेंच ‘डोली सजा के रखना’ (राजकुमार संतोषी निर्मित, अक्षय खन्ना अभिनीत) ह्या हिंदी चित्रपटांतय ताणें अभिनय केला.
एक प्रायोगिक दिग्दर्शक
मायक सदांच आपल्या काळा परस फुडलो विचार करपी दिग्दर्शक आशिल्लो. ताचें मत आशिल्लें— “लोकप्रीय तियात्र म्हणल्यार प्रगतीशील तियात्र न्हय, प्रयोग होच प्रगतीचो मार्ग.” तियात्र माचयेचेर नवे ट्रेंड सुरू जाले, ताचें थोडें स्रय ताका वता. लेखन, दिग्दर्शन आनी सादरीकरणांत ताणें जायत्या नव्या गजालींचो प्रयोग करून गोमंतकीय तियात्र रंगमाचयेक नवी दिका दिली. इतलें व्हडलें योगदान आसून लेगीत आयज तियात्र कुटुंब आनी प्रेक्षक मायक मेहताक विसरल्यात अशें दिसता. इतल्या व्हड लेखक-दिग्दर्शका विशीं गोंयकारांची आशिल्ली ही उदासीनताय योग्य आसा व्हय?
फाऊस्तो वि दा कॉस्ता
98212 28684
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
