फामाद वकील, चिंतनशील कलाकार : मायक मेहता

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

मायकाक मित्र जाय आशिल्ले. कोणा कडेन जुळ्ळें ताचे कडेन जुळ्ळें. मागीर तो जीव घालपी.

तियात्र आयज गोंयांत इतलो लोकप्रिय जाला की मडगांवां तिकेटी मेळनात इतले हावसफुल्ल प्रयोग जातात. अभिनय, कांतारां, संगीत हांचो हो जितोजिवो कला प्रकार.
गोंयच्या सांस्कृतीक आनी वकिलीच्या मळार आपली कायम कुरू सोडपी फामाद तियात्रीस्त एड. मायक मेहता (मायकल रॉड्रिगीज) हाच्या मरणाचेर खूब जाण शोक उक्तायतात. मायक मेहतान गुन्यांवकारी प्रकरणां हाताळपी वकील आनी लेखक, दिग्दर्शक, नट आनी तियात्र कलाकार म्हूण आपल्यो खास कुरवो कोरांतून दवरल्यो. तियात्रा खातीर मायक मेहता हें नांव ताणें आपणायलें. पूण तेंच नांव सगळ्याक नामनेक पावलें. मेहता ह्या आडनांवाक लागून ताका जायते जाण बिगर गोमंतकीय समजताले. बोरी गांवांत जल्मल्ल्या मायक मेहतान दक्षिण गोंयांत कायद्याच्या मळार, एनडीपीएस म्हळ्यार ड्रग्स संबंदीत आनी हेर प्रकरणांनी आपली कारकीर्द केली. तशेंच कांय राजकी फुडाऱ्यांक कायदेशीर सल्लागार म्हूण ताणें तेंको दिलो.
मेहतान आदोगाशी आनी तियात्र मळार छाप घाली. तातूंतल्यान ताची तीक्ष्ण बुद्धी आनी खोल समाजीक विवेक, भान दिसून येता. आदोगाद आनी तियात्र कलाकार म्हूण ताका खूब मान आशिल्लो.
35 वर्सांचे कारकिर्दींत मेहतान 550 वयर प्रयोगांनी अभिनय केला, 11 तियात्र बरयल्यात, दिग्दर्शीत केल्यात आनी तयार केल्यात. पटकथा लेखन, दिग्दर्शन आनी सादरीकरणांत बोल्ड आनी कापाज्दादीचे प्रयोग केल्यात. एक निर्भय, धाडसी तियात्रकार कलाकार म्हूण ताची नामना आशिल्ली. समाजीक आनी राजकी प्रस्नांचेर धाडसी टिप्पणी करून मायक आपल्या पिळगेचो एक मुखेल अभिनेतो म्हूण स्थापन जालो.
‘विश्वासघात’ ह्या तियात्रांत रोझारियो डायस हाणें ताका तियात्र पालकार संद दिवन ताची संवसाराक वळख करून दिली. मायक कलाकार म्हूण उजवाडांत आयलो. पूण 1980 वर्सा जॉन क्लारोच्या ‘पोर्तुगेज कोलोंवोत’ ह्या सुपरहिट तियात्रान ताणें गाजयलें. गोंय, मुंबय आनी पुण्यांत ताणें 200 वयर प्रयोग करून रसिकांच्या काळजांत घर केलें. क्लारोन ताका ‘इंग्लिश मॅडम’ ह्या सिनेमांत आनीक एक संद दिली.
उपरांत मायक मेहतान फाटीं वळून पळेलेंना. ताणें तियात्र विश्वांतल्या चड करून सगळ्या व्हड दिग्दर्शकां खातीर काम केलें – एम. बॉयर, सी.आल्वारीस, जॅसिंटो वाज, रेमी कोलासो, कामत दी असोलना, प्रेमानंद सांगोडकर, अनिल कुमार, फादर प्लांटन फारिया आदी. अभिनयाच्या ह्या उंचेल्या पांवड्याचो, हेर संवसारीक कलाकारांच्या बारीकसाणींचो, आपल्या अभिनयाचो आनी रंगमाचयेचो दर्जो कसो वाडोवचो हाचेर ताणें सदांच लक्ष दिलें.
ग्रांट रोड, हो ताचो नामनेचो तियात्र. कांय मायक चाहत्यांनी ह्या तियात्राची तिकेट, तशेंच गोंय विकलें घांटार आनी हॅलो डॅडी ह्या तियात्रांच्यो तिकेटी सोशल मिडियाचेर घालून ताका श्रद्धांजली ओंपली. राजकी पक्षांतराचे परिणाम, आठवे अनुसुचींत कोंकणीचें जैत अशा साबार म्हत्वाच्या प्रस्नांचेर मायक मेहतान तियात्र बरयले. ते गाजले.
मायकाचो आवाज bass, baritone आशिल्लो. कोर्टांत युक्तिवाद करतना, तियात्रांत अभिनय करतना ताणें ह्या आवाजाचो बेस बरो वापर केलो. तो सदांच म्हणटालो, “लोकप्रिय तियात्र हो प्रगतीशील आसूंक जाय शें ना. फक्त अणभव होच प्रगतीचो मार्ग.”
ताणें हें फक्त उलोवन दाखयलेंना. कृती केली. आपल्या नव्या तियात्रांत कसले नवप्रयोग हाडूं येत हाचेर ताणें विचार केलो. अभ्यासू आशिल्ल्यान जागतिक नट, तांचो अभिनय, तांचे विचार, नवे प्रवाह हांचो अभ्यास मायक मेहता करतालो.
म्हजो भाव अमोल हो वकील. मडगांवां कोर्टाक वतकच मायक मेळ्ळो जाल्यार तो मायकाचे अणभव, विनोद, वैचारीक सांगणी म्हाका सांगतालो. एक फावट वकिलांच्या कुडींत एक तरणाटो वकील फकांडां करून मायकान त्याच वेळार उकत्या कोर्ट सभाघरांत जे युक्तिवाद मांडिल्ले ताची धजा उडोवंक लागलो. मायकाक भिरभिरी मारली. ताणें त्या तरणाट्याक भायरी दिली. आपल्या हजरजबाबी सभावाक अनुसरून शब्दांची कोटी करून त्या तरणाट्याक वोगी केलो. असो हो मायक. बऱ्याक बरो. वायटाक वायट.
एकदां म्हजो भाव पणजे कला अकादेमीच्या ओपन एअर थिएटरांत मायकाचो तियात्र पळोवपाक गेल्लो. तीस मिनटां गेलीं, मायकाची एन्ट्री जावंक नाशिल्ली. भाव भायर आयलो पांय हल्के करपाक. तेन्ना कला अकादमीचे गेटीर म्हळ्यार कांपाल वता त्या मार्गा कुशीक, तो व्हड अभिनेतो भेळीच्या गाड्यालागीं उबो रावन, मेकअप आनी सूट बूट भेसांत भेळपुरी खातालो. भावाक पळोवन मायक मेहता इतलो खोशी जालो की ताणें ताका घट्ट वेंग मारली. ह्या आडदांड धिप्पाड देहाखाला आपूण चिड्डतलों अशें म्हज्या भावाक दिसलें. दनपारां जेवण सारकें जालेंना, भूक लागली म्हूण हांगा आयलों, मायक सांगतालो. आरे, तेवटेन तुजी एंट्री आयली जाल्यार? भावान विचारलें. टेन्शन नाका रे. समज एन्ट्री आयलीच थिंगा, जाल्यार ते कांतार वाजयतले. अशें म्हणत मायक विनोदान हांसत रावलो खंय. म्हजो भाव अमोल सदांच म्हणटालो – मायक मेहताची इंग्लीश कार्रेगाद आशिल्ली म्हूण. आपणा कडेन वैयक्तिक उलयतना वा कोर्टांत उलयतना आपणें हें खूब खेपे नोंद केल्लें.
मायकाक मित्र जाय आशिल्ले. कोणा कडेन जुळ्ळें ताचे कडेन जुळ्ळें. मागीर तो जीव घालपी. म्हजो इश्ट शैलेंद्र मेहताय खूबदां मायकाच्यो जायत्यो गजाली, प्रसंग, यादी सांगतालो. तो दयाळ, बेडर, बुद्धीमान, सादेपणा आपणावन जियेवपी आनी तियात्राचो जाणकार आशिल्ल्यान वेगवेगळ्या विशयांचेर ताणें केल्लीं उलोवपां सुखद आसतालीं अशें शैलेंद्रान सांगलें. मायकान साद्यो खबरी मारतना लेगीत आमकां इश्टांक गिरेस्त केले अशें शैलेंद्र सांगता.
तियात्राचें विकसन जायत आसा. मायकान कलाकार म्हूण ह्या तियात्राचेर प्रेम केलें. तियात्राचीं कोणेय फकांडां केल्यार मायक पेट्टालो. ताका खंयच्या भाशेंतलीं नाटकां कितले प्रयोग करतात ताची जाण आशिल्ली. तो मुंबय वतकच नसीरूद्दीन शहाचीं नाटकां पळेतालों. खोल अभिनयाची ताका समज आशिल्ली, आपलो अभिनय ते दिशेन वचत रावचो, तियात्र फुलचो ही तळमळ ताका आशिल्ली.
वकील खूब नात. पूण कांय जाण आसात. त्या कांय जाणांतले चिमटीभर, चिंतनशील कलाकार आसात. मायक मेहता सारके. आर्गां.

मुकेश थळी
फोंडें