वास आपोआप पातळटा

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

चिंतन – 68

तुकाराम महाराज म्हणटात — 

नाहीं सुगंधाची लागत लावणी।

लावावी ते मनीं शुद्ध होतां॥

कितली सुंदर तुळा आसा ही! फुलाचें बीं लावचें पडटा, ताची जतनाय घेवची पडटा, पूण फुल फुलता तेन्ना ताका ताचो वास पातळावंक कोणेंच शिकयिल्लो नासता. तो आपोआप पातळटा. तेच प्रमाण मन शुद्ध जाता तेन्ना तातूंतल्यान सहजपणान व्हांवपी सुगंध — म्हळ्यार सद्गुण, दयाळपण, प्रामाणीकपण — हीं सगळीं सहजपणान फुलतात.

आमचे भोंवतणी अशे जायते फुलां सारके लोक आसतात. तांकां व्हडलें कांयच सांगचें पडना, पूण तांचें अस्तित्वच वासा सारकें दिसता.

एकदां एका ल्हान गांवांत एका शिक्षकाची बदलेची कार्यावळ आशिल्ली. शाळेंतलीं भुरगीं रडटालीं, पालक दोळ्यांत दुकां घेवन उबे आशिल्ले. तांकां लाखांनी रुपया कोणेंच दिवंक नाशिल्ले, पूण त्या शिक्षकान दर एका भुरग्याच्या मनांत मनीसपण, आदर, मोगाचें बीं रोयिल्लें. ताणें केन्नाच “बरें जायात” असो उपदेश केलो ना; तो फकत स्वता बरो वागतालो. ताच्या मनाची शुद्धताय इतली आशिल्ली की ताच्या वागणुकेंतल्यानूच सगळ्यांक मार्गदर्शन मेळ्ळें.

अशें कितें तरी एका हॉस्पिटलांतल्या नर्सी विशीं आयकल्लें. ती दर दिसा गंभीर दुयेंसांनी ग्रस्त आशिल्ल्या दुयेंतींची सेवा करताली. सदांच तोंडार हांसो, उलोवपांत गोडसाण आनी दोळ्यांत मोग. कागाळी ना, अभिमान ना. एक दीस एका दुयेंतीक विचारलें, “तुमी इतले मोगान कित्याक वागतात?” तिणें म्हणलें, “हांवें फकत मनांतलो राग, कागाळी, मत्सर काडून उडयलो… मागीर मोग आपोआप येत रावलो.” होच तुकोबाचो संदेश न्हय? मन शुद्ध जातकच गुण भायर सरतात.

आमी चड करून भायल्यान ‘बरें’ दिसपाचो यत्न करतात — आमी भाशणां करतात, व्हड वाक्यां वापरतात, पूण भितर राग, मत्सर आनी असंतोश आसल्यार तो वास भायर सरता. जशें कुसल्लें फुल वास सोडूंक शकना, तशें अशुद्ध मन बरेंपण दिवंक शकना.

तुकाराम महाराज म्हणटात, गुण पेरपाची गरज पडना; फकत मन शुद्ध करात, आनी हेर सगळें आपोआप फुलतलें. जशें फुलाक वास घेवंक शिकवपाची गरज ना, तशें मनशाक बऱ्यापणाचें प्रशिक्षण दिवपाची गरज ना — मन शुद्ध जालें काय तें स्वताचें काम करता.

आयच्या गोंदळिल्ल्या संवसारांत हो सादो, पूण खोलाय आशिल्लो नेम याद दवरूंया —

आमी स्वता सुगंधी जाले काय संवसार आपोआप सुगंधी जातलो.

– हभप देवदत्त दिगंबर परुळेकर