बिहारांत विकास काय परतून जातीचें राजकारण?

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

राहुल गांधी हांणी सुरवातीक तेजस्वी यादव हांकां ‘हात’ दिल्लो दिसलो, पूण वेंचणूक जशी लागीं येत गेली त्या प्रमाणांत ह्या दोन पक्षां मदीं निर्माण जाल्लो दुरावो आनीक स्पश्ट दिसून आयलो.

बिहार विधानसभे खातीरचें मतदान फक्त सात ते आठ दिसांचेर येवन रावलां. पुराय देशाचें लक्ष लागून आशिल्ले हे वेंचणुकेंतल्यान बिहारांत हे फावटी फक्त सत्तांतरा पुरतो प्रस्न ना जाल्यार खूबशे राजकी, अर्थीक आनी समाजीक प्रस्नांच्योय जापो मेळटल्यो अशें राजकी अभ्यासकांक दिसता. तेच बराबर राहुल गांधी हांणी दोन अडेज म्हयन्यां आदीं जे धडाडीन ‘मतदार वळेरी पडटाळणी’ च्या विरोधांत यात्रा काडून लागीं लागीं पुराय बिहार पालथो घातलो त्या राज्यांत परतून जनाधार मेळोवपाक काँग्रेस पक्षाक येस येतलें काय कितें हाचीय जाप मेळटली. ज्या आदारान त्या पक्षाचो फुडलो राजकी फुडार स्पश्ट जावंक शकतलो. पूण आयज प्रत्यक्षांत थंयचे वेंचणुके आदींचें वातावरण पळयत जाल्यार राहुल गांधी आनी तांच्या काँग्रेस पक्षान झुजा आदींच हार मानली ना मूं अशें दिसूंक लागलां. बिहारची हे फावटीची वेंचणूक निमाणें फाटलीं तीन दसकां जांचो थंय दबदबो उरला त्या नितीश कुमार आनी लालू प्रसाद यादव ह्या दोगां ज्येश्ठ फुडाऱ्यां मदीं जावंक शकतली असो खूबशा जाणांचो अदमास आसलो. तरी प्रशांत किशोर हांच्या जन सुराज पार्टीची रिंगणांतली हाजेरी आनी हेर कांय मुद्दे हाका लागून बिहारच्या राजकारणाक वेंचणुके उपरांत नेमकी खंयची दिशा मेळटली हाचो अदमास आतांच बांदप कठीण आसा. बिहारचें राजकारण तशें सदांच जाती, धर्म आनी प्रादेशीक समिकरणांचेर आदारीत अशें वेगळेंच उरलां.
बिहारांत सुमार तीन साडेतीन दसकां सावन लालू प्रसाद यादव आनी उपरांत नितीश कुमार हांच्या फुडारपणांत दोन वेगळ्या वेगळ्या राजकी प्रवाहांचो कायम प्रभाव उरला. नितीश कुमारांक विकास आनी सुशासनाच्या मुद्याचेर केन्ना भाजपाचे मजतीन जाल्यार केन्ना हेर काय प्रयोग करून दोनेक दसकां सत्ता हातासली. जाल्यार लालू यादव आनी तांचो परिवार समाजीक न्यायाच्या ध्येयान खूबसो काळ लोकां मदीं लोकप्रीय उरलो. सेगीत विशेक वर्सां कशीबशी काय जायना सेगीत सत्तेर उरपाक येसस्वी थारिल्ले नितीश कुमार हांकां आपलें फुडारपण आनी वट्ट प्रशासनाचेर लोकांचो विस्वास अजून तिगून आसा हें ह्या वेंचणुकेंत सिद्ध करपाचें आसत जाल्यार भारतीय जनता पक्षाक खंयचेय परिस्थितींत बिहार व्हगडावपाचो नाशिल्ल्यान केंद्रान आपली तिजोरी ते खातीर उक्ती दवरिल्ल्याचें चित्र दिसून येता. भाजपाक अर्थांतच एका तिरांत दोन गजाली साध्य करपाच्यो आशिल्ल्यान बिहारांत मतदारांक मागत तें मेळटलें अशी वेवस्था केल्या. 75 लाख बायलांक खंयच्या तरी येवजणे खाला दरेकी धा हजार रुपयांची दिल्ली अर्थीक मजत म्हणल्यार बायलांच्या मतांची ही केल्ली खरेदीच आशिल्ल्याचो आरोप विरोधकांनी केला आनी तो सामको चुकीचो आसा अशें म्हणूंक येवचें ना. नितीश कुमार हांची सत्ता सेगीत वीस वर्सां उरिल्ल्यान प्रस्थापितां आडच्या ल्हाराक तोंड दिवपा खातीर हें सगलें करचें पडटा हें मान्य करून लेगीत आयज जनता दल युनायटेड आनी भाजपाचें युतीचें सरकार सहजतायेन परतून सत्तेर येतलें अशी दिसपा सारकी परिस्थिती ना हें मान्य करचेंच पडटलें.
लालू प्रसाद यादव हांचो पूत आनी राजकी वारसदार तेजस्वी यादव हे वेंचणुकेक तोंड दिवपा खातीर फाटले तीन चार म्हयने जे तरेन घाम गळयत आसा तें पळयत जाल्यार ताच्या फुडारपणा खाला तरणाटी पिळगी विरोधकांच्या महागठबंधनाक उभारी दिवंक शकतली अशें दिसतालें, पूण महागठबंधना खातीर सगल्योच गजाली अनुकूल जाल्यो नात आनी ताचो फाटको तांकां बसत जाल्यार ताचें अजाप दिसचें न्हय. सगल्यांत पयलीं सुवातो वांटपा वेल्यान निमाणें मेरेन चलिल्लो गोंदळ, वाद, झगडीं मतदारां मुखार वेगळोच संदेश दिवन गेलो. तेजस्वी यादव हेच महागठबंधनाचे मुख्यमंत्रीपदाचे उमेदवार म्हूण जाहीर करपाक जो अक्षम्य कळाव जालो तातूंतल्यानूय नाका आशिल्ले गैरसमज पातळावपाक भाजप-जदयु आनी तांच्या इश्ट पक्षांक येस आयलें. काँग्रेस पक्ष आनी तांचे फुडारी राहुल गांधी हांणी सुरवातीक तेजस्वी यादव हांकां ‘हात’ दिल्लो दिसलो, पूण वेंचणूक जशी लागीं येत गेली त्या प्रमाणांत ह्या दोन पक्षां मदीं निर्माण जाल्लो दुरावो आनीक स्पश्ट दिसून आयलो. काँग्रेस पक्षाक अपेक्षीत सुवातो दिवपाक तेजस्वी यादव हांणी दिल्लो न्हयकार हेंच ताचें फाटलें कारण आसत जाल्यार बिहारांत आपूणच काँग्रेसीचो व्हडलो भाव आशिल्ल्याचें तांकां दाखोवन दिवपाचें आशिल्लें, आनी तें काम तांणी केलें लेगीत. आतां महागठबंधनांतले हे दोन भाव एकठांय आशिल्ल्याचो आभास करीत आसले तरी प्रत्यक्ष वेंचणूक निकाला उपरांतूच हें भाव कितले मेरेन एकठांय आशिल्ले हें कळून येतलें. अशे परिस्थितींत बिहारांतले मतदार आतां विकासाक प्राथमीकताय दितले काय परतून जातीच्या राजकारणाक प्राधान्य दितले हाचेर खूब कितें निंबून आसा.
बेरोजगारी, स्थलांतरीत, महिला सुरक्षा, शिक्षण आनी मुळाव्यो सुविधा हे बिहार वेंचणुकेंतले मुखेल मुद्दे आसात. लालू प्रसाद यादव, राबडी देवी हांच्या काळांत बिहारांतल्या लोकांनी जंगलराजाचो अणभव घेतला हो दावो तसो फटीचो म्हणूक येवचो ना. लोकांक आतां विकास जाय. तेजस्वी यादव आनी राहुल गांधी हांणी तशें पळोवंक गेल्यार एकठांय रावनूच हो प्रचार मुखार व्हरूंक जाय आशिल्लो. पूण थंय लेगीत राहुल गांधीचें राजकारण आड आयलें आनी ताका लागून घडये महागठबंधनाचो सगलोच खेळ इबाडूंक शकता. भाजप जदयु महायुतीचें फावलेंय. पूण प्रशांत किशोर बिहाराच्या राजकी आघाडीचेर कितलो मेरेन प्रभाव घालूंक शकतले हाचेर खूबशीं गणितां निंबून आसतलीं. मताधिकार यात्रे उपरांत गायब जाल्ले राहुल गांधी वेंचणूक प्रचारांत सद्या खंयच दिसून येनात वा तांच्यो सभाय जाहीर जाल्ल्यो नात. हाचें फाटलें नेमकें राजकारण कितें आसुये हें कळपाक मार्ग नासलो तरी काँग्रेसीक थंयचे बदलते परिस्थितीची पुराय जाणीव जाल्या अशें अनुमान निश्चीतपणान काडूंक येतलें. काँग्रेसीक आपलो शेणिल्लो जनाधार परतून मेळोवपा खातीर खर यत्न करप भाग आसतना राहुल गांधी आनी हेर फुडाऱ्यांची ही निश्क्रियता पक्षा खातीर अदिकूच घातक थारूंक शकता. महागठबंधनांत सगलें कितेंं सारकें ना होच संदेश हातूंतल्यान मेळटा. ह्या वेंचणुकेचो निकाल फक्त बिहारचो फुडार थारावचो ना, जाल्यार देशांतल्या राजकी समिकरणांचेरूय परिणाम करूंक शकता. बिहारची जनता हे फावटी कसलो निर्णय घेता, हाचे वेल्यान देशभरांतल्या विरोधी पक्षांचें फुडलें धोरण थारूंक शकतलें.

वामन प्रभू
9823196359