दिवाळी फांतोड

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

वध आनी खून हातूंत फरक आसता. खून हो बेकायदेशीर आनी वायट हेतून केल्लो गुन्यांव. समाजीक आनी राजकी मळार ह्या विशीं वाद जावं येता.

 सदांच्या जाग्यार थारिल्ल्या वगतार ताकतिकेन बसकेक हाजीर रावचें. कोरम आसूं वा नासूं, बसका जातलीच. सय -अध्यक्ष, गोंय नरकासूर एकवट”. ता. २०.१०.२०२५. एके वळीचें आपोवणें गोंयच्या सगळ्या नरकासुरांक पावलें. फाटल्या तीन वर्सां सावन सांवरकटो- कुंकळीचो नरकासूर हे संघटनेचें अध्यक्षपद भोगता. ताका तें फक्त पांच वर्सां भोगूंक मेळटा. नरकांतली संघटना जाल्ल्यान हुकूमशाय, लोकशाय, घराणेशाय ह्यो गजाली हांगासर पोरण्यो जाल्यांत. फुडलो अध्यक्ष ते एकमतान थारायतलें.    केपें सावन मडगांव वतना रस्त्याच्या उजवे अर्दान पाड्डें- काराळी पावच्या मातशें आदीं बाब साताना सिल्वा हाचें सोश्यामरड नांवाचें शेत लागता. ताचे उदेंतेचे शिमेक कुसमण कोमनिदादीची मरड लागता. ते शिमे लागसार बरोच व्हड आंब्याचो रुख आसा, जाका काळो आंबो म्हणटात. रुखा खाला व्हड काळो कीट्ट ऐस- पयस पातळिल्लो खडपा फातोर आसा. दिसभर ताचेर आंब्या रुखाचें सांवट आसता. काळ्या खडपा पासत त्या रुखाक काळो आंबो नांव पडलां असो म्हजो पयली समज आशिल्लो. पूण ज्या वगतार हांवें “मिलिटरी ग्रीन” कोराची तोरां त्या रुखाक लागिल्ली पळयलीं आनी सातानांची फामील ताका काळो आंबो कित्याक म्हणटा तें कळळें. ही सुवात मुखेल रस्त्या कडसून मायस- मेन्त 400 ते 500 मेत्र भितर आसूंक जाय. थंय सावन रस्त्यावेली सगळी येरादारी दिसता. पूण रस्त्या वेल्यान मात ती सुवात नदरेंत वचना. 

बसकेची उर्जेन्त मागणी केल्ली तो केपें कुसमणचो नरकासूर सगळ्या आदीं हजर जाल्लो. कांय वर्सां आदीं मडगांव कोंब वाड्यावेलो नरकासूर संघटनेच्या अध्यक्षपदार आसतना त्या दिवाळे दीस अशीच बसका जाल्ली. ती लेगीत केपेंच्या नरकासुराच्या विनवणी पासत घेतिल्ली. कारण त्या वर्सा मडगांवच्या मनरिजवण आयोजकांनी “अखील गोंय नरकासूर” सर्तीचें नांव बदलून “अखील गोंय नरकासूर वध सर्त” ह्या नांवान सर्त घेवप सुरू केल्लें. वधाची सर्त कशी जावं येता. वध चड करून धर्मीक वा पौराणीक संदर्भा पासत वापरतात. वायट वा आसुरी शक्तीचो नाश करप, समाजाची राखण करप वा ताका न्याय मेळोवन दिवप हो वध करपा फाटलो हेत आसता.  

“आमी नरकासूर, देवा कडसून मेळिल्लो वर आमी आमच्या वायट कर्तुबा पासत ज्या वेळार वापरलो त्या वगतार आमच्याच आवय- बापायक आमकां जिवेशी मारचें पडलें. तें मरण हो तांणी केल्लो आमचो वध हें आमी केन्नाच न्हयकारचें नात. पूण ताची सर्त कशी जावं येता. सर्त जावंक जाय ती आमच्या मदल्या वायट कर्तुबाची. दिवाळे दिसा फातोड्डेर जरी आमकां मनशांनी हुलपायले, तरी आमचे आत्मे तांच्याच रुपान जीते आसतात. उगड्या माथ्यान समाजांत, राजकारणांत सरभोंवतणी वावुरतात. हें आमी कशें विसरूं येता म्हूण “वध सर्त” ह्या उतरांक म्हजो आक्षेप आसा.’ – फाटल्या बसकेंत कुसमणच्या नरकासुरान पोट तिडकेन हें आपलें मत मांडिल्लें.  पूण मडगांवच्या कोंब वाड्यावेल्या नरकासूर संघटणेच्या अध्यक्षान ते मानून घेतलें ना. आनी तेन्ना सावन आदली नरकासूर सर्त वचून आतां ती श्रीकृष्ण नरकासूर वध सर्त जाल्या.  

वध आनी खून हातूंत फरक आसता. खून हो बेकायदेशीर आनी वायट हेतून केल्लो गुन्यांव. समाजीक आनी राजकी मळार ह्या विशीं वाद जावं येता. आपल्या नांव लौकीकाचो फायदो घेवन आपलो सुवार्थ सादपी राजकारणी, समाजकारणी वा संघटणेच्या मुखेल्याचो ज्या वेळार कांय कारणांक लागून वध जाला ताका खून म्हूण संबोदला ही गजाल वेगळी.

“वायटाचेर बऱ्याचें जैत हे सुचक रितीन मनश्याचे फुडले पिळगेक समजुवचें म्हूण गांवा गांवांनी दिवाळे फांतोडेर आमचे दहन जातालें. आमी केन्नाच कसलोच आक्षेप घेतलो ना. आतां असल्या सर्ती पासत गांवची फांतोड केन्ना मडगांव, फातोर्डा, फोंडा अश्या शारांनी जाल्ल्यान हे परबेची मूळ संकल्पना बदलून गेल्या.” – केपें कुसमणचो नरकासूर आयचे तांकतिकेचे बसकेंत आपलें मत मांडटालो. 

“सर्तीच्या निमितान एकठांयल्ल्या मदीं आमच्या परस वायट कर्मा करप्यांक ही आयती संद मेळटा. एकामेकांचेर पेटिल्ल्यो फोगेटी उडोवप तो मेरेन बरें आशिल्लें. चवथी परब जावन उरिल्ल्या शेळिल्ल्या फोगेटींचो आवाज लेगीत तसलोच जाता. पूण ह्या फुडें वचून तांणी स्कुटरींत बॉंम्ब दवरलें. तांचीं कर्तुबां आमच्या कर्माक सायड मारून गेलीं. आतां तर हौशी मंडळ, उत्कर्ष मंडळ ते डेशींग पार्टी, सॉलीड पार्टी असल्या नांवाच्या आयोजकांनी सुरू केल्ल्यो सर्तीं राजकी लोक आपलें नांव दिवन घेवंक लागल्यात. ही खरी चिंतेची गजाल जाल्या. ह्या फुडें जर हे राजकारणी सर्तीचें निमित्य घेवन गळ्यांत गळो, हातांत हात घालून नाचूंक लागले तर आमकां कोण खावंचो ना. कोणूंच लेखचो लेगीत ना. आमची सुवात ते घेतले. खरे नरकासूर कोण अशी तांच्या मदीं सर्त सुरू जाल्या. फुडें ती खंय आनी कितले तेंप चलतली सांगूं नजो. लोक आमकां खऱ्या नरकासुरांक विसरून वतले. आमी सासणाचे ना जातले. ह्या नव्या नरकासुरांक काबार करूंक देव खंयचे, कोणूच अवतार घेवचो ना. कारण देव, असले अवतार बी कांयच नासता अशी आफिदाविता (प्रतिज्ञापत्र) राजकारण्यांनी केन्ना देसाच्या सर्वोच्च कोर्टांत दिवन जाली. वर्सा एक दीस जायना, आमची याद करपी ना जायत वतलें.  “हळशीक करतात हे सगळे इरमांव आनी जाता मात नरकासुरांचे नांव.” सुचता तशी ओपार मारीत कुसमणच्या नरकासुरान आपलें उलोवप काबार केलें. सांगे, काणकोण, दुर्भाट, माशेलच्या नरकसुरांनी ताका तेंको दिलो.                                   

“गांवांनी आता कोण उरल्यात? ते लेगीत शारांनी रावंक लागल्यात. आपलो गांव सोडून तांची कामां, चळवळ ते शारांनी करतात. ओगी तुमचे असले दोग- तिगांनी गांव जायना. गांव आतां कवनांनी उरलां. खरो गांव केन्ना शेंणलो हें कोणा कळ्ळें लेगीत ना. आमची वाट पळेयत रातभर जागरण करपी लोक वांगडा समाजीक, राजकी मुखेली. आमचेर पडपी उजवाड आनी तोखणाय फक्त शारांनी जावं येता. ती गांवांनी जायना. हालींसरा तर निखालस ना. सर्तीं निमितान गांवगिऱ्या कलाकारांक कला दाखोवपाची बरी संद मेळटा. शारांतले  सर्तीचे परीक्षक जरी आमचे पोस्टमोर्टेम करतात, हुलपावप आप आपल्या गांवांनी जाता काय ना? म्हणता न्ही “शेजार चेडूं खंय मुतरे” विद्यमान अध्यक्ष सांवरकोटो कुंकळीच्या  नरकासुरान आपली जाप दिली. फोंडा, पणजी म्हापसा, वास्कोच्या नरकासुरांनी “हेवूय काय चूक न्ही” अशें म्हण आपली मान हालयली. आनी एकदम बोवाळ सुरू जालो. थंडपणान आयकुवपी सगळे वांगडा आप आपली मतां मांडूक लागले. सगळो गोंदळ सुरू जालो. कोण कितें म्हणटा  कोणाकूच कळना जालें.  “आरे पापयांनो, हांव कितें सांगता तें समजून घेयात. चलता ती आमची बसका.  पार्लामेंत न्ही. म्हजे म्हणणें ह्या फावट तरी गंभीरपणान घेयात रे” कुसमणचो नरकासूर आड्डी मारीत सगळ्यांक समजावपाचो यत्न करतालो. 

“उठ, दिवाळे दीस तरी सकाळीं फुडें उठ. सपनांनी सोड खरेंपणी तरी तुका कोण गंभीरपणान घेता? दुदा फोवांक दूद कमी पडटाशें दिसता. तें घेवन यो. सोनू नरकासूर सर्त सोंपोवन निकतो येवन न्हिदला. ताका बी उठोवं नाका”  बायलेच्या सुमधूर स्वरांनी म्हाका जाग आयली. म्हजी खरी “दिवाळी फांतोड ” उजवाडिल्ली.

दादा हेगडे. ९५१८९४२२९८