रजनीगंधा : विद्या सिन्हा

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

तिच्या दोळ्यांतलें कंवळेंपण आनी तोंडा वयलो शांत आत्मविस्वास अजूनय प्रेक्षकांक मोहित करता. 

भारतीय सिनेमांतल्या कांय अभिनेत्रीचें मुखामळ रुप्या पडद्याचेर पळयतकूच रसिकाल्या मनांत एक अवर्णनीय शांती आनी भावनीक उबदारपण निर्माण जाता. तांतूतलीच प्रेक्षकांच्या मनांत आपली सुवात निर्माण करपी 1970- 80  च्या काळांतली सोज्वळ अभिनेत्री म्हणल्यार विद्या सिन्हा. तिगेले नदरेतली निरागसताय, संवाद म्हणटनाचें सादेंपण आनी  मुद्रा अभिनय हेच मुखेल खाशेलपण आशिल्लें. त्या काळांतल्यो चडश्यो अभिनेत्री कृत्रिम अभिनय करतना विद्या सिन्हान मात आपल्या सहज, सोंप्या अभिनयान वेगळी छाप उठयली. 

15 नोव्हेंबर 1947 दिसा मुंबयंत जल्मल्ली विद्या ल्हान पिराये सावन चित्रपट उद्देगाच्या वातावरणांत वाडली. विद्यालो बापूय राणा प्रतापसिंह हो चित्रपट निर्मातो आशिल्लो. पूण भुरगेपणांत तिणें केन्नाच अभिनेत्री जावपाचो विचार केल्लो ना. शिक्षण पुराय जातकच मॉडेलिंग मळार काम केलें आनी रोखडीच ती कोलगेट आनी लिप्टन टी ह्या सारक्या ब्रँडांचीं टॉप मॉडेल जाली. जायरातींनी तिचें नांव गाजपाक लागलें. विद्याल्या सैमीक सोबीतकायेक लागून तिका 1968 वर्सा सोबीतकाय सर्तींत “मिस बाॅम्बे” किताब मेळ्ळो आनी तातूंतल्यान तिगेल्या येवकाराक फिल्म उद्देगाचीं दारां उक्तीं जालीं. 1974 वर्सा तिणें ‘राजा कर्ण’ ह्या सिनेमांतल्यान रुप्या पड्ड्यार पदार्पण केलें, पूण बसू चटर्जी हाणें दिग्दर्शित केल्ल्या राजनीगंधा ह्या चित्रपटांतल्यान तिका नायिका म्हूण खरी मान्यताय मेळ्ळी.

ह्या सिनेमांतलें दीपाचें पात्र तिच्या कारकिर्दींतलें वळण दिवपी आशिल्लें. विद्या सिन्हान एके सादी, भावनीक आनी स्वाभिमानी तरणाटे बायलेची भुमिका इतले वास्तवतायेन साकार केली की त्या खिणा सावन ती प्रेक्षकांच्या काळजांत कायमची थीर जाली. उपरांत छोटी सी बात, पति पत्नी और वो, इन्कार, किताब आनि  सफर अशा चित्रपटांनी भूमिका केल्यो. ह्या सिनेमांनी सदांच सादीं, भावनीक, मोगाळ तरी आदर दिवपी, काळजान धीट अश्या बायलांचें चित्रण आशिल्लें. दिग्दर्शक बासू चॅटर्जी आनी हृषीकेश मुखर्जी हांचे वांगडा विद्या सिन्हाची जोडी खासा लोकप्रीय जाली. हे दोगूय दिग्दर्शक वास्तववादी चित्रपट निर्मणी खातीर वळखताले. विद्या सिन्हा तांगेल्या चित्रपटां खातिर पुरायपणान पात्र अशी अभिनेत्री थारिल्ली.

अमोल पालेकर, संजीव कुमार, फारूख शेख, विनोद मेहरा, राजेश खन्ना ह्या कलाकारां वांगडा विद्यान काळजाक हात घालपी कथांनकाच्या सिनेमांत मुखेल नायिका म्हूण काम केलें. त्या काळार प्रेक्षकांक तिच्या भुमिकेंत स्वताचें प्रतिबिंब दिसतालें.  एक काम करपी बायल, शिक्षीका, मोगाळ घरकान्न, तरणाटी मोगिका…  दरेके भुमिकेंत ती प्रेक्षकांक आवडपी भुमिकांनी दिसताली. तीस वर्सां पिरायेची आसतना तिका मुखेल नायिकेच्यो भुमिका मेळपाक लागल्यो. पूण तिणें चित्रीत केल्लीं नायिका केन्नाच चंचल नाशिल्ली, तर समजुतदार आनी विचारशील आशिल्ली. ‘पती पत्नी और वो’ ह्या सिनेमांतल्या तिच्या अभिनया वरवीं ही प्रतिमा वाडत गेली, पूण फुडें बदल्ली. म्हणल्यार 1978 वर्सा उपरांत. तेन्ना तिका चित्रपटूय उणे मेळपाक लागले. ‘सफेद झूठ ’, ‘मगरूर’, ‘मीरा’, ‘स्वयंवर’… ह्या सिनेमांची आयज कोणाक याद ना देखून तातूंतल्या विद्या सिन्हाची भुमिका याद करपाचो प्रस्न उप्रासना. 

राजेंद्र कुमार आनी डॅनी हांणी मुखेल भुमिका केल्ल्या ‘लव्ह स्टोरी’ (1982) ह्या रोमxन्टिक फिल्मांत विजयेता पंडिताचे आवयची भुमिका केल्ल्यान तिची मुखेल अभिनेत्री म्हणून कारकीर्द अचकीत सोंपली. उपरांत  ‘अधुरा आदमी’ (1982), ‘राख और चिंगारी’ (1982), ‘धोकेबाज’ (1984), ‘कैदी’ (1984), ‘किरायदार’ (1986), ‘मां की सौगंध’ (1986) ‘जीवा’ (1986) ह्या सिनेमांत भूमिका साकारल्यो. 1968 वर्सा विद्या सिन्हाचें शेजारी वेंकटेश्वरन अय्यर हाचे कडेन लग्न जालें. 80 च्या दशकांत अय्यराक भलायकेचो खर त्रास उप्रासल्यान विद्यान घोवाची जतनाय घेवपा खातीर चित्रपटांतल्यान विसव घेतलो. ह्या जोडप्यान 1989 वर्सा जान्हवी नांवाचे एक चलयेक पोसकी  घेतली. 1996 वर्सा घोव वेंकटेश्वरनाच्या मरणा उपरांत विद्या सिन्हा 2001 वर्सा तिचें ऑस्ट्रेलियन नागरीक डाॅ. नेताजी भीमराव साळुंखे हांचे कडेन दुसरें लग्न जालें. पूण हें लग्न यशस्वी थारलें ना. कुटुंबीक वाद आनी कायदेशीर झगड्यां उपरांत ती व्हड धिरान मुखार सरली. तिच्या जिविताच्या ह्या टप्प्यांत तिचो एक बायल म्हणून निर्धार आनी आत्मनिर्भरताय दिसून आयली. ती घटस्फोट घेवन परतून भारतांत मनरिजवणेच्या मळार आयली. पूण दुसरे कारकिर्दीची सुरवात मात दूरचित्रवाणीचेर ल्हान पडद्याचेर केली. ‘बहू रानी ’, ‘हम दो हैं ना’, ‘भाभी’, कुल्फी कुमार बाजेवाला, चंद्र नंदिनी, ‘काव्यांजली’ ह्या माळानी अभिनय करून प्रेक्षकांक मनाचेर घुरी घाली. ‘कबूल है’ ह्या लोकप्रीय माळयेंत आजी म्हणून तिणें केल्ले भुमिकेची खासा तोखणाय जाली. सलमान खानच्या बॉडीगार्ड (2011) ह्या सिनेमांतल्यान तिणें रुप्या पडद्याचेर परतून येवप केलें; 25 वर्सां उपरांत तिचो हो पयलो चित्रपट आशिल्लो आनी तोच निमणोय  थारलो. काळजाच्या आनी फुफ्फुसांच्या दुयेंसान विद्या सिन्हा 15 ऑगस्ट 2019 दिसा पिरायेच्या 72 व्या वर्सा उपचार घेतासतना संवसारांतल्यान अंतरली.

विद्या सिन्हाचो अभिनय म्हणल्यार सैमिक अभिनयाचीं परब आशिल्ली. पडद्याचेर मेकअप करुन मुखामळ चकचकीत करपी अभिनेत्री फकत भावनांचे वाहक आसतात अशें तिणें दाखयलें. आयचे पिळगे खातीर विद्या सिन्हा हें नांव फकत पोरन्या चित्रपटांच्या यादींचो एक भाग न्हय, तर संवेदनशील अभिनयाची शाळा. ग्लॅमर आनी भव्यते भायर एक वेगळीच सोबीतकाय आसा, ती म्हणल्यार काळजाच्या प्रामाणीक भावनांची अशें तिणें दाखयलें. तिच्या दोळ्यांतलें कंवळेंपण आनी तोंडा वयलो शांत आत्मविस्वास अजूनय प्रेक्षकांक मोहित करता. ती गेली, पूण तिणें आपल्या भुमिकांतल्यान उक्तायिल्लीं मुल्यां सादेंपण आनी संवेदनशीलताय हिंदी सिनेमांत सदां खातीर जिवी उरतली.

————————————–

सुदिन वि. कुर्डीकार