भारतांत जल्माचें प्रमाण 50 वर्सांत अर्द्याचेर

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

नवी दिल्ली, खबरां संस्थाः भारत स्वातंत्र्या उपरांत दर धा वर्सांनी जनगणना जाता. कोरोना महामारीक लागून 2021 वर्सा जनगणना जावंक ना. पूण ह्या सगळ्यांत भारताच्या लोकसंख्येंत कांय म्हत्वाचे बदल जाल्यात, जे फाटल्या 50 वर्सांत जावंक नात. न्यूज 18 न हे विशीं खबर दिल्या आनी तातूंत दोन म्हत्वाच्या निकशांचो आस्पाव केला.
केंद्र सरकाराच्या 2023 वर्साच्या आंकडेवारीचेर आदारून हे दोन निकश थारायल्यात. तातूंत भारतांचो जल्मदर आनी भारतांचो मृत्यूदर हांचो आस्पाव केला. हाचे भायर भुरग्यांच्या मरणाचें प्रमाण (अर्भक मृत्यूदर) आनी आवयच्या मरणाचें प्रमाण (गुरवार माता मृत्यूदर) अशा निकशांचेरय आंकडेवारी दिल्या. हातूंत जन्मदर आनी मृत्यूदर 50 वर्सां आदींच्या प्रमाणा परस अर्दे मेरेन उणें जालां.

भारताचो जल्मदर…
जल्म दर म्हणल्यार दर 1000 लोकसंख्ये फाटल्यान जावपी जल्म. सरकारी आंकडेवारी प्रमाण भारतांत 2013 वर्सा जन्मदर 21.4 टक्के आशिल्लो. 2023 वर्सा हें प्रमाण 18.4 टक्के आशिल्लें. पन्नास वर्सां आदीं म्हळ्यार 1971 वर्सा भारतांत जन्मदर 36.9 टक्के आशिल्ले. देखून फाटल्या कांय दशकांत देशांत जल्म दरांत व्हड प्रमाणांत उणाव आयला. शार आनी गांवगिऱ्या वाठारांचो विचार केल्यार शारांनी जन्मदर चड उणो जाला. राज्यांचो विचार केल्यार बिहारांत सगळ्यांत चड 25.8 टक्के जन्मदर जाल्यार अंदमान आनी निकोबारांत सगळ्यांत उणें 10.1 टक्के जन्मदर आसा.

भारताचो मृत्यूदर…
दर 1000 लोकां फाटल्या मरण येवपाचें प्रमाण म्हळ्यार मृत्यूदर. 2013 वर्सा भारतांत मृत्यूदर सुमार 7 टक्के आशिल्लो. 2023 वर्सा हें प्रमाण 6.4 टक्के जालें. शारांनी मृत्यूदराचे प्रमाण 5.7 टक्के, जाल्यार गांवगिऱ्या वाठारांनी सुमार 1 टक्के चड म्हळ्यार 6.8 टक्के आसा. राज्यां मदीं छत्तीसगडांत सगळ्यांत चड मृत्यूदर 8.3 टक्के जाल्यार चंडीगडांत सगळ्यांत उणें मृत्यूदर 4 टक्के आसा.

अर्भक मृत्यूदर…
दर 1000 अर्भकां मदीं मरण येवपी भुरग्यांचो आंकडो म्हळ्यार अर्भक मृत्यूदर. फाटल्या 50 वर्सांत हातूंत म्हत्वाचो बदल जाला. फाटल्या धा वर्सांत 2013 वर्सा भुरग्यांच्या मरणाचें प्रमाण 40 टक्के आशिल्लें. 2023 वर्सा तें 37.5 टक्क्यां मेरेन देंवलां. गांवगिऱ्या वाठारांनी हें प्रमाण 44 टक्क्यांवयल्यान 28 टक्क्यां मेरेन देंवलां. शार वाठारांत हें प्रमाण 27 टक्क्यां वयल्यान 18 टक्क्याचेर पावलां. छत्तीसगड, मध्य प्रदेश आनी उत्तर प्रदेशांत सगळ्यांत चड 37 टक्के भुरग्यांच्या मरणाचें प्रमाण आसा. जाल्यार मणिपूरांत भुरग्यांच्या मरणाचें प्रमाण सगळ्यांत उणें फकत 3 टक्के आसा.

माता मृत्यूदर
भारतांत फाटल्या कांय दशकांत आवयांच्या मरणाचें प्रमाण खूब उणें जालां. राष्ट्रीय भलायकी मिशनाच्या आंकडेवारी प्रमाण 1990 ते 2020 ह्या 30 वर्सांत देशांत आवयच्या मरणाचें प्रमाण अर्दें उणें जालां.1990 वर्साच्या तुळेंत भारतांत 2020 मेरेन आवयच्या मरणाचें प्रमाण 83 टक्क्यांनी उणें जालां.1990 वर्सा दर 1 लाख जल्मा फाटल्यान 556 आवयांक मरण येतालें. हो दर आतां 97 मेरेन देंवला.