मदनलाल धिंग्रा

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

दर्या पलतडच्यान वेपाराच्या निमतान आयिल्ल्या इंग्रजांनी आमच्या देशांत आपलें साम्राज्य उबारलें आनी देडशें वर्सांच्या बंदेपणांत आमी भारतीय घुस्मटत उरले. पूण देशाच्या नीज भुंयपुतांनी आपल्या जिवाचो, संवसाराचो त्याग करून मायभुंयेच्या हाता पांयांतल्यो सांखळ्यो तोडल्यो तेन्नाच आमची मायभूंय भारत देश स्वतंत्रताय मेळोवंक पावलो. 14 ऑगस्ट 1947 दिसा मध्यान रातीं पंडित नेहरू हांणी म्हणिल्लें, मध्यान रातीं 12 वरांचेर पुराय जग न्हिदिल्लें आसतना भारतान नवचैतन्यान जागृत जावन ‘स्वतंत्रताय’ मेळयली. स्वतंत्रतायेचो जयजयकार खांची कोनशांनी घुमघुमूंक लागलो, आनी 15 ऑगस्टाक देशाचो तिरंगो बावटो अभिमानान, जैतान मिरयत हुबूंक लागलो. तो आयज मेरेन आमी स्वातंत्र्य भोगीत आसात.
भावंडांनो, ही स्वतंत्रताय भोगतना, ती मेळोवपाक जांणी जांणी आपल्या संवसाराचेर उदक सोडलें, तांची याद काडले बगर रावूं नजं. ब्रिटिशांचे राजवटींत इंग्रजांच्या अत्याचाराक फुडो करतना पुराय देश भितरले भितर जळटालो. भारतीय तरणाट्यांचे रगत बदलो घेवपाक सळसळटालें. तातूंतलो एक मुखेल पराक्रमी क्रांतीकारी तरणाटो म्हणल्यार ‘मदनलाल धिंग्रा’. पिरायेचें 26 वर्सांचें आयुश्य तो जगलो. पूण अभिमानान मायभुंये खातीर झुजलो आनी शहीद जालो. ताची आयज 17 ऑगस्टाक पुण्यतीथ. ते निमतान ही थोडीशी तांची वळख.
मदनलाल धिंग्राचो जल्म पंजाबांतल्या अमृतसरांत 18 फेब्रुवारी 1889 दिसा जालो. तरणे पिरायेंत इंजिनियर जावपाक धिंग्रा इंग्लंडांत गेलो. पूण थंय स्वातंत्र्यवीर सावरकर हांच्या विचारांनी प्रेरीत जावन इंग्रजा आड शस्त्र उबारपी तो पयलो भारतीय थारलो. पंडीत शामजी वर्मा हांणी इंग्लंडांत हिंदू तरणाट्यां खातीर रावपाक घर बांदिल्लें. त्या घरांत सावरकरांचें क्रांतीकार्य गुपीतपणान चालू आशिल्लें. सावरकरांच्या ‘अभिनव भारत’ चळवळींत तो रिगलो.
इतिहासांतली एक गजाल सांगन दिसता. ती म्हळ्यार इंडियन हावसांत सावरकर बॉम करपाचें रसायन तापयतालो. त्या वेळार मदनलाल थंय आशिल्लो. चुलीचेर तें रसायन तापून सळसळूंक लागलें म्हणटकच तें चुली वयल्यान काडलें ना जाल्यार ताचो स्फोट जावपाचो, आनी तांचें गुपीत उक्तडार येवपाचें. त्या वेळार सावरकर गावी व्हरपाक विसरले. रसायन तापून सळसळूंक लागलें. आयदन चुली वयल्यान काडलें ना जाल्यार स्फोट जवपाचो तें पळोवन मदनलालान तें खतखतीत तापिल्ल्या रसायनाचें आयदन आपल्या हातांनीच उखलून सकयल दवरलें. त्या वेळार मदनलालाचे हात हुल्पल्ले. फक्त देशा खातीर ताणें तें सोंसलें. मदनलालान इंग्रजा आड झुजपा खातीर आर्म चलोवपाचें आनी बॉम तयार करपाचें प्रशिक्षण घेतलें. हिंदुस्तानाचे स्वतंत्रतायेच्या चळवळींत नेपाळच्या प्रधानमंत्र्यांनी वांटो घेवचो म्हूण मदनलालान तांकां आपलो आंगठो कापून त्या रगतान तांकां विनवणी पत्र बरयिल्लें अशी नोंद मेळटा.
हिंदू विद्यार्थ्यांक, सावरकरांक तशेंच भारतीय जनतेक सतावपी कर्झन वायली हांची हत्या करपाचो डाव ताणें रचलो. इंडियन असोसिएशनाचो वर्सुकी सुवाळो सोंपले उपरांत रातच्या इकरा वरांचेर मदनलालान वायलीचेर गुळयो घालून तांची हत्या केली. न्यायालयांन जाप विचारतकच ‘आपणे ती हत्या आपल्या मायभुंयेच्या स्वातंत्र्या खातीर केल्या’ अशें स्पश्ट सांगून देशा खातीर बलिदान दिवप हेंच खरें जिणेकार्य आसा हाची देख दिली. हत्येच्या गुन्यांवा खाला पिरायेच्या 26 व्या वर्सा, 17 ऑगस्ट 1909 दिसा तांकां फांसार चडयलो. फांसार चडचे आदीं मदनलालान एक पत्र दवरिल्लें. तातूंत ताणें म्हणिल्लें, ‘मायभुंयेक दिवपा सारकें म्हजे लागीं रक्ता बगर दुसरें कांय एक ना. हांव तेच तिका ओंपतां.’ स्वातंत्र्याच्या होमखणांत मदनलाल धगधगत्या उज्याचो लोट आशिल्लो. तांकां तांचे पुण्यतिथी निमतान काळजा सावन नमन करुया.
उल्हासभाई