भांगरभूंय | प्रतिनिधी
सैम आनी सैमाचे नेम ह्यो दोन्ही व्हड गजाली. आदिम मनशान आपली गरज पुराय करपाक जें कितें इबाड लेगीत जालें ना. हाचे फाटलें कारण म्हणल्यार सैमाच्या नेमा प्रमाण केल्लें काम. सैमाच्या नेमाचो विचार करतना ताचे पलतडीं पळयल्यार, ज्यो सैमीक गजाली घडटा त्यो प्रत्यक्षांत विश्वाच्या गतीविज्ञानाक लागून घडटात. अमास आनी पुनव, दर्यांतली भरती आनी सुकती, दीस-रात, पावस, गिमाळो आनी शिंयाळो, अशे जायत्यो गजाली सतत घडत आसता. तशें पळयल्यार ह्यो गजाली आदिम लोकां खातीर जादवा सारखें अजाप आशिल्लें. पूण ह्यो सगळ्यो गजालीं तांच्यानी वर्सान वर्स सतत अणभव घेतल्यान तांचें फाटलें जायतें गुपीत तांकां कळ्ळें. हातूंतल्यानच मनशाक विचाराची शक्त तयार जाली आनी नवेंपण करपाची वा घडोवपाची तांक तयार जायत गेली. आमी प्रत्यक्षांत जेन्ना एखादें काम करतात त्या कामांतल्यान आमी शिकतात आनी अणभव घेतात. हाचो आमच्या फुडल्या कामाचेर व्हड परिणाम जाता. अशेंच ह्या परिणामांतल्यान मनशान आपलें जिवीत जगतना जायते नेम स्वतः रचले आनी चालीक लायले. ते सैमीक नेम आजून गांवांत कायदे कशे आमकां अजूनय पळोवंक मेळटात.
ह्या सगळ्या सैमीक नेमांच्या निर्मिती चक्राचो विचार केल्यार हें चक्र मुखेलपणान उजवे वटेसुन दावे वटेन घुंवता, म्हळ्यार आमी वेळ सांगपा खातीर वापरतात त्या घड्याळाचे उरफाटे दिकेन घुंवता.
व्हांवपी न्हंयच्या उदकाच्या प्रवाहाक उरफाटे दिकेन येवपी प्रवाह सरळ एकामेकांक आपटलो जाल्यार खोलायेचो भोवरो घडोवन येता आनी वावटळा सारखी परिस्थिती आमकां दिसता. ताची घुंवपाची दिका उजवे कडल्यान दावे वटेन आसता. धर्तरी स्वता भोंवतणीं जी दिका घुंवता ती उजवे कडल्यान दावे वटेन, विश्वाचे ग्रह ज्या दिकेन घुंवतात ती दिका उजवे कडल्यान दावे कडेनच आसता. वादळ आयल्यार लेगीत ताची दिकाय उजवे कडल्यान दावे वटेन आसता.
आदिम मनशाच्या जिविताच्या कामाचो क्रम पळयल्यार ताणें पयलीं सुरू केल्ल्या गजालींचीय दिका उजवे कडल्यान दावे वटेन आशिल्ली. रानांत गेले उपरांत, ताका झाडा भोंवतणी भोंवपाक जाय जाल्यार नातर भोंवतणी पळोवपाक जाय जाल्यार ती भोंवडी उजवे कडल्यान दावे वटेनच मारतात. पयलीं लोक आपल्या गरजे खातीर जे दोरयो तयार करताले ते दोरयेचो पीळ उजवे कडल्यान दावे वटेन घुंवडायताले. शेताची कांपणी जातकच मळणीची भोवणी उजवे कडल्यान दावे वटेन जाताली. लोकनाच खेळटना तांची दिका उजवे कडल्यान दावे वटेन आसता. आदिवासी समाजाच्या लग्नाच्या वेळार सयाक (व्हंकल नवरो बसता ती जागा) फेरे मारतना उजवे कडल्यान दावे वटेनच मारतात. आतां लग्न सुवाळो ब्राह्मणा हस्तुकीं केल्ल्यान कांय कडेन ताची दिका बदलल्या.
खंयचेंय शुभ काम करतना ताची सुरवात उजव्या हातान जाता, देखून बरें कार्य आनी विश्वाची गती सारकीच आसता आनी दरेक काम सैमाच्या नेमाप्रमाण म्हळ्यार विश्वाच्या नेम नियती प्रमाणें म्हणल्यार थारायल्ल्या प्रमाणे चालीक लावपाची प्रक्रिया आदिवासी समाजान आसा. ह्या नेमाक केल्ल्या कार्याकच आदिम समाजांत श्रेश्ठ मानतात. जरी घडये मनशान डावे वटेनच्यान उजवे वटेन वचपाची प्रक्रिया केल्यार ती उरफाटी प्रक्रिया मानतात.
झाड कापतना लेगीत आदिवासी समाज विश्वाचे प्रक्रियेचो विचार करताले. देखूनच ह्या समाजांत लेगीत सैमाच्या नेमाची जाणविकाय आशिल्ले जाण्टे लोक अमाशेच्या काळखांत कांय झाडां कापतात आनी पुनवेच्या दिसांनी कांय झाडां कापनात. जरी हो नेम मोडलो जाल्यार कापिल्लें झाड मरता. नेमा प्रमाण झाड कापल्यार तें मरना, पूण उरफाटें ताका पानां फुटतात.
आदिम मनशाचे नेम आनी सद्या आदिवासी समाज आपल्या जिवितांत जे वेगवेगळे कायदे पाळटात ते पुरायपणान मुळ सैमाच्या रिती गतीन थारल्ले आसा, ते सैमातलें उदक, जमीन आनी रानां खंयच्याय रितीन काबार करिनात, उलट तांचो ते योग्य समतोल सांबाळ करतात. पूण आयज उदरगत आनी नवनिर्माणाच्या नांवान सैमाच्या नेमांक दुर्लक्ष करून सुरू केल्लीं जायतीं कामां जरी कांय काळा पुरतीं फायदो करून दिता आसलीं तरी ती फुडाराक फकत नुकसान थारता. देखून सैमाच्या नेमाचो अभ्यास करून ते प्रमाण आमी आमची जीण जगले जाल्यार खरें सूख आमकां मेळटलें. हें शिकचे खातीर सैमाच्या गोपांत रावपी आनी आदिवासी समाजा कडेसुनच शिकचें पट्टलें.
देविदास गांवकार
9373210686
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
