भांगरभूंय | प्रतिनिधी
भावंडांनो,
तुमी भावंडां शाळेंत शिकता आसतना दोन गितां नेमान म्हणटात. खंयची काय म्हणटात? सांगतां. पयलें गीत म्हळ्यार प्रार्थना. जी शाळेंतले शिकवणेक सुरवात करचे पयलीं आमी देवी शारदेक नमळायेन नमस्कार करून म्हणटात ती. आनी दुसरें गीत…? हय. शाळा सुटचे पयलीं म्हणटात तें राष्ट्रगीत. दोनूय गितांक आमचे जिणेंत खूब म्हत्व आसा. तांकां खूब मान आसा. इतलो मान आसा की प्रार्थना म्हणटना आमी देवी शारदेक नमळायेन हात जोडून म्हणटात जाल्यार दुसरें गीत म्हणटना शांत चित्तान उबे रावन देशाक मान दितात. मुजरत याद आयली ती तें ‘राष्ट्रगीत’ आमकां दिवपी, रचनाकार तशेंच आमच्या देशाचे नामनेचे मानवतावादी तत्वचिंतक, पुराय संवसारांत नांव जोडिल्ले भारतीय कवी, शिक्षणतज्ञ, कलावंत, म्हान पुरूस आनी सगल्यांत म्हत्वाचें म्हळ्यार देशांत साहित्यीक मळार पयलो ‘नोबॅल’ पुरस्कार मेळोवपी जैतीवंत भारतीय रवींद्रनाथ टागोर हांची. कित्याक याद आयली जाणांत?
…कारण ह्या सप्तकांत 7 ऑगस्टाक तांची पुण्यतीथ. पुराय संवसार तांची याद काडटलो. मागीर भावंडांनो तुमीय तांकां त्या दिसा फुलां ओंपून आर्गां ओंपचीं ह्या हेतान तुमकां तांचे जिणे विशीं थोडेशें सांगता. आयकात…
रवींद्रनाथ टागोर हांचो जल्म कोलकात्यांत पिराली ब्राह्मण कुटुंबांत 7 मे 1861 दिसा जालो. आवय शारदादेवी आनी बापूय देवेंद्रनाथ. तांगेर जाल्ल्या पंदरा भुरग्यां मदलो रवींद्रनाथ चौदावो भुरगो. त्या वेळार सगले लोक तांकां भोवमानान ‘ठाकूर मोशाय’ म्हणटाले. मात इंग्रजानी तांच्या नांवाचो उच्चार ‘टागोर’ असो केलो. रवींनद्रनाथाचे बापूय देवेंद्रनाथ उपनिषदांच्या तत्वांचे गाढे अभ्यासक आशिल्ले. रवींद्रनाथांच्या चौदा भावंडां मजगतीं सत्येंद्रनाथ हे पयले भारतीय ‘आयसीएस’ अधिकारी जाले तशेंेच ते लेखकय जाले.
रवींद्रनाथांक अशे तरेची संपन्न अशी अर्थीक, बुद्धीक आनी सांस्कृतीक फाटभूंय लाभिल्ली. तांकां भुरगेपणा सावन संगिताची आनी सैमाची भोव आवड आशिल्ली. तांणी पिरायेच्या बाराव्या वर्सां सावन कविता बरोवंक सुरवात केल्ली. तांणी ‘भानुसिंग’ ह्या टोपणनांवान बरींच नाटकां, संगितिका आनी गितां बरयलीं. पुण्यांत जेन्ना लोकांनी पंडिता रमाबायचें व्याख्यान बोवाळ घालून बंद केले ताचें रवींद्रनाथांक खूब वायट दिसलें. बायलांच्या स्वातंत्र्यवादी विचारांक चालना दिवपी लेख तांणी बरयले. भावंडांनो, तुमी जाणांत…? रवींद्रनाथांनी कोलकात्याच्या काँग्रेस अधिवेशनांत बंकिमचंद्र हांचें ‘वंदे मातरम’ हें गीत चाल लावन गायिल्लें आनी राष्ट्रीय सभेच्या 26व्या अधिवेशनांत तांणी ‘जन गण मन अधिनायक जय हे’ हें गीत बरोवन संगीतबद्द केलें आनी तें गायलें. त्याच गिताचो आमी ‘राष्ट्रगीत’ म्हूण स्विकार केलो, जे आयज मेरेन आमच्या दर भारतीयांचे जिबेर घोळत आसा. 13 नोव्हेंबर 1913 दिसा स्विडीश अकादमीन रवींद्रनाथांच्या ‘गीतांजली’ ह्या काव्य संग्रहाक नोबॅल पारितोशीक जाहीर केलें. ते आदीं, भावंडांनो, 1901 वर्सा रवींद्रनाथांनी वैदीक काळांतल्या शिक्षण पद्दतीचो वारसो चलोवपी ‘शांतिनिकेतन’ संस्थेची स्थापणूक केली. आनी सैमाच्या सांगातान शिक्षण दिवपाक सुरवात केली. कोलकाता विद्यापिठान तांकां ‘डी. लीट’ भोवमान दिलो.
भावंडांनो, ब्रिटीश सरकारान 1915 वर्सा तांकां ‘सर’ ही पदवी दिली. पूण जालियानवाला बागेंत जाल्ल्या हत्याकांडाच्या निशेधांत रवींद्रनाथांनी ती पदवी घेवपाची न्हयकारली. रवींद्रनाथ होपिओपेथी, जीव रसायन शास्त्र, चित्रकला आदीं विशयांत हुशार आशिल्ले. रवींद्रनाथांनी ‘गीतांजली’ वांगडाच ‘गोरा’ कादंबरी, ‘काबुलीवाला’ ‘छोलेबेला’ जीं साबार भाशांनी अणकारीत जालीं.
भांवडांनो, रवींद्रनाथांनी शांतिनिकेतनाक जोडून ग्रामोध्दारा खातीर ‘श्रीनिकेतन’ उबारलें. ‘विश्वभारती’ विद्यापिठाची स्थापना केली. अशे हे मानवतावादी तत्वचिंतक 7 ऑगस्ट 1941 दिसा ह्या संवसाराक अंतरले. भावंडांनो, 7 ऑगस्टाक आमी मुजरत तांची याद काडून तांकां आर्गां ओंपुया आं…
उल्हासभाई
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
