सत्तरींतलें पयलें दायज संग्रहालय

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

हड्डेचो कणो- केरी आयज सांजे दायज संग्रहालयाचें उक्तावण जाता. ते निमतान….

सैम सुंदर सत्तरीक आयज आनीक एक मानाचो पाट फावो जाता. म्हादयचे पूत, अश्टताशी कलाकार गोपिनाथ विष्णू
गांवस हांचे संकल्पनेतल्यान जल्माक आयिल्ल्या सत्तरींतल्या पयल्या लोकवस्तू जतनाय मांड संस्थेचे वतीन, सांतेर माया आनी देव आजोबाच्या आशिर्वादान पयल्या दायज संग्रहालयाचें उक्तावण जाता. पुराय गोंया खातीर ही अभिमानाची गजाल.
गोपीनाथ एक भोवआयामी व्यक्ती. 1993 सावन, म्हणल्यार 30 वर्सा ते ह्यो वस्तू जमयतात. जाण्टेल्यांचें दायज, तुमचे- आमचे लोकसंस्कृतीचें दायज, लोकजिणेंचे दायज. आयज ह्या 3000 परस चड पोरण्यां, दुर्मीळ लोकवस्तूंच्या संग्राहालयाचें मुख्यमंत्री डॉ. प्रमोद सावंत हांचे हस्तुकीं चार वरांचेर हड्डेचो कणो- केरी उक्तावण जातलें. सभापती रमेश तवडकार, कला- संस्कृती मंत्री गोविंद गावडे, पर्येंची आमदार सौ. देविया राणे उपस्थित आसतलीं. ह्या वेवसायीक लोकवस्तू संग्रहालयाचो विद्यार्थ्यांक, पर्यटकांक फायदो जातलो. हड्डेचो कणो रस्त्याक तेंकूनच हें कायम स्वरूपी प्रदर्शन आसतले.
आमचे पूर्वज कशें जगताले, तांची जिणेशैली, आयज आमी कशें जगतात ताचो अदमास ह्या वस्तू संग्रहालयाक भेट दितकच येतलो. आमचे सांस्कृतीक जडणघडणेचो हो इतिहासीक दस्तावेज, समाजशास्त्राच्या अभ्यासकांक एक पर्वणीच थारतली, हातूंत दुबाव ना. हो सगळो व्याप, आटाप करपाक गोपीनाथाक कोणी सांगले काय? तो सर्जनशील. कोणेंय प्रेरणा घेवची अशें व्यक्तीमत्व. तांणी 10 वर्सां वेगवेगळ्या उच्च माध्यमीक विद्यालयांनी तासिका तत्वाचेर शिकयलां. सध्या केरीच्या विवेकानंद विद्यामंदिराचे ते प्रभारी मुख्याध्यापक. साखळेंच्या महाविद्यालयाक जशें ‘गोम्स कॉलेज’ म्हण्टाले तशेच विवेकानंद हायस्कूलाक ‘गोपीची शाळा’ म्हणटात. गोपी हे सकारात्मक विचार करपी धडपडी अवलिया. प्रुडंटाचेर जाणीं गोपीची झलक पळयल्या तांकां वेगळें सांगपाची गरज ना. गोपी हांकां कितें कळना अशें ना. कळना तें ते शिकून घेतात. तांणी बीए, बीकाॅम, एमए. बीएड मेरेन पदव्यो घेतल्यात. ते एक कसबी शिक्षक जाले. ते लोकवेदाचे अभ्यासक, पर्यावरणमोगी, नाट्यकलाकार, पत्रकार, रेडीओ- टिव्ही एन्कर आनी आतां एक लोकवस्तू संग्रहालयाचे संकलक. जिद्द, चिकाटी, आत्मविश्वास आनी सकारात्मकतेचे आशावादी देखदिणें व्यक्तीमत्व.
ह्या संग्रहालयांत मातयेच्यो, धातूच्यो, लाकडाच्यो, सगळ्यो जिणे गरजेच्यो वस्तू, पोरणी जिणेशैली कशी आसली हाचे दर्शन घडोवपी प्रदर्शन गोपीनाथान मांडला, तेंवूय कायम स्वरूपी. लोकजीण जतनाय मांड हे संस्थे वतीन आतां मेरेन 28 वेळा हें प्रदर्शन भरलां. काणकोणां लोकोत्सवांत हें प्रदर्शन चुकनासतना मांडलां आनी लाखांनी लोकांनी ताचो आस्वाद घेतला. हें आमचें सगल्यांचें दायज. आमच्या जाण्ट्यांचें, कश्टकरी हातांचें. संस्कृतायेचें. संस्कृतायेच्या जतनायेचें. आमच्याच लोकांनी… लोकां कडल्यान… लोकां कडेन… लोकां खातीर… रुजवणां घाल्लें हें ‘आमचें दायज’.
1995 सालांत गोपिनाथ हांचो आजो सर्गेस्त येसो अत्मा गांवस, आजी सर्गेस्त साळू येसो गांवस, काका म्हळ्यार दादा, सर्गेस्त महादेव येसो गांवस, आई सर्गेस्त लक्ष्मी विष्णू गांवस, सर्गेस्त अत्माराम येसो गांवस, सर्गेस्त तुकाराम महादेव गांवस, सर्गेस्त रुक्मिणी अत्मा गांवस, सर्गेस्त भिवा रामा गांवस, बापूय विष्णू येसो गांवस, चुलतो- काका पुंडलीक येसो गांवस, दत्ताराम येसो गांवस, भयण सौ. सरिता गुणाजी परब आनी सौ. सुमती कृष्णा गांवस, जिणें लोकजीण जतनायेच्या वावराक, लोकसाहित्याचे सेवेक, लोकोत्सवाचो आनंद जगपाक सदांच उर्बां, बळगें दिलां, ती घरकान्न सौ. गायत्री, भाभी सौ. शशिकला पां. गांवस, सौ. शोभा चंदन गांवस, आनी भाव चंदन कृष्णा गांवस हांच्या आदारान आनी बळग्याचेर ‘आमचें दायज’ ची संकल्पना जन्माक आयली, अशें तो अभिमानान सांगता.
‘आमचें दायज’ लोकवस्तू संग्रहालयांत जाण्ट्यांच्यो लोकवस्तू सुमार तीन हजारांच्या घरांत जतनाय केल्ल्यो आसात. हातूंत मातयेचीं, तांब्या- पितळचीं आयदनां, कंवचेच्यो बाटल्यो, लाकडां – बेळांच्यो वस्तू, आवतां, हत्यारां, चवल्यो- नाणीं, रेडिओ, कॅसेट्स, सिडी, मोबायल, आदले फोन, घडयाळां, सोऱ्याच्यो पयलींच्यो बाटल्यो, कारवे, तांबें -पितळ, पत्र्याचे बारीक, मोठे दिवे, वजनां, मापां, गरयो, नळे, खिळे, झांज, कासाळीं, दवल्यो, डबे, ताटल्यो, तांटां, थाळे, वेयण्यो, कोयत्यो, पुर्तुगीज काळांतले चीरे, वाशे, चावयो, कॅमेरा, हारशे, पेले, तोंप, कोळशाचीं फेर्रां अश्यो कितल्योश्योच वस्तू ‘आमचें दायज’ ट्रस्टाक दान केल्यात. ‘आमचें दायज’ च्या पर्जळीत फुडाराक सगले गोंयकार असोच सांगात, सहकार्याचो हात दितले असो सालदाटो विश्वास तो बाळगितां… ‘आमचें दायज’ हें आपलेंच दायज समजून सगळे गोंयकार हांगां येतलेच, अशी खडपी आस्त तो बाळगीता. लोकवस्तू जतनाय मांड संस्थेक आमी यश आवंडेतात.

काशिनाथ नायक
9158345844