शेतकारांची जापसालदारकी वाडली

Indian farmer with a traditional plough

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

गुणवत्तेचें खाशेलेंपण कायम दवरपाक हें जीआय मानांकन सामकें म्हत्वाचें. तें मेळप म्हणल्यार उत्पादनाचेर त्या गांवची वा प्रदेशाची म्होर बसप.

अागशेच्या वायंग्याक जीआय मानांकन मेळ्ळां, ही समेस्त गोंयकार शेतकारांक व्हडा खोशेची गजाल. हाचे पयलीं काजू फेणी, खाजें, मयंडोळीं केळीं, काजू, हरमल- खोलाच्या मिरसांगांक हो भोवमान मेळ्ळा. ओलीं काजू घोडकां, सात शिरांचे भेंडे, मानकुराद आंबे, बेबिंका हांकांय जीआय मानांकन मेळ्ळां. मात, काय प्रक्रिया उरिल्ल्यान तांच्या नांवांची अधिकृत घोशणा जावंक ना. जीआय म्हणल्यार जिओग्राफिकल इंडिकेशन, खाशेली भुगोलीक वळख. खंयच्याय वाठारांत एखादें उत्पादन घेतात आनी ताका राज्यभर खाशेली वळख, खप आसल्यार जीआय टॅग दितात. म्हणटकच तें उत्पादन (भाजी, पेय, फळ, जिनस, भात, कपडो, वखद….) त्या गांवांतलें वा प्रदेशांतलें अशें मानतात. एकूच उत्पादन वेगवेगळ्या प्रदेशांनी जाता, पूण तांची गुणवत्ता वेगळी आसूं शकता. न्हय आसताच. ताका लागून गुणवत्तेचें खाशेलेंपण कायम दवरपाक हें जीआय मानांकन सामकें म्हत्वाचें. तें मेळप म्हणल्यार उत्पादनाचेर त्या गांवची वा प्रदेशाची म्होर बसप. देखीक फेणी. ती संवसारांत खंयूय गेली जाल्यार गोंयची फेणी हीच तिची वळख. जीआय टॅग मेळटकच त्या उत्पादनाचें नांव कोण वापरूंक शकना. ताची बोगस निर्मिती, विक्री करप कायद्यान तो गुन्यांव थारता. उत्पादकांकूय आंतरराष्ट्रीय बाजारांत झेतान पावल मारपाक मेळटात. ब्रॅण्डेड वस्तूक जो मान आसता, तोच मान ह्या जीआय उत्पादनाक मेळटा. मात, त्या उत्पादनाची गुणवत्ता कायम दवरपाची जापसालदारकी संबंदीत उत्पादक वा शेतकाराची…. आनी हें काम तितलें सोंपें न्हय.
वेपार आनी उद्देग मंत्रालयाचो उद्देग उर्बा आनी अंतर्गत वेपार विभाग जीआय टॅग दिता. तो मेळोवपाक एकलोच अर्ज करपाक शकना. मागीर तो संबंदीत उत्पादनाचो व्हडलो उत्पादक आसूं. देखून विज्ञान आनी तंत्रज्ञान परिशदेन शेतकारांक एकठांय येवन क्लब, मंडळ स्थापन करपाची सुचोवणी केल्या. करगुट भाताच्या 40 तर ताळगांवच्या वायंग्याच्या 44 शेतकारांची नोंदणी जाल्या. माडाची सूर काडप्यांचीय नोंदणी जाता. पूण सगले तरेचीं कृशी उत्पादनां घेवपी चडांत चड शेतकारांची नोंद जावप गरजेचें. फुडले वर्स अखेरेक 24 उत्पादनांक, शेत म्हालांक जीआय मानांकन मेळोवन दिवपाची मोख सरकारान दवरल्या. पूण ते खातीर सरकारी यंत्रणे परस शेतकार, बागायतदारांनी फुडें सरपाची गरज आसा. मानकुराद आंबो हें गोंयचें भूशण. झाड पिको वा जून जाल्लो आंबो रुची बाबतींत हेर खंयच्याय आंब्या परस उजवो आसा, हें कोणूय मान्य करतलो. (पयशांचे आशेन तन्ने आंबे (आनी हेर फळांय) काडून ते पिकोवपाचे प्रकार वाडिल्ल्यान रूच, दर्जो देंवला.) माकड, चानयो पीक नश्ट करीत म्हूण शेतकाराक झाडा वयल्यान तें देवोवपाची ताकतिक आसता ही गजाल खरी. पूण, देश- विदेशांत निर्गत करतलो जाल्यार त्या आंब्यांत कसलोच दोश आसपाक जायना. कोंकणांतलो हापूस आंबो मूळ गोंयांतल्यान थंय गेला आनी गोंयच्या सगल्या आंब्या परस मुखार पावला. मागीर ताचे परस सगले दृश्टीन ‘नंबर वन’ आशिल्ल्या मानकुरादाक आमचे शेतकार विदेश भोंवडी कित्याक करपाक शकनात? सामुहीक शेताची कूय अदीमदीं आयकूंक येता. पूण कांय आडवाद सोडल्यार गोंयांत हे पद्दतीन शेतकार पीक घेनात. सरकार सांगता ते प्रमाण चडांत चड शेतकारांनी आतां एकठांय येवन मंडळ स्थापन करपाक जाय.
गोंयांत गांवाची वळख जाल्लीं जायतीं उत्पादनां आसात. फळां, भाजी, जेवणाचे जिनस, नाल्ल अमूक कडलेच जाय, असो आदल्या तेंपार जायत्या जाणांक आग्रो आसतलो. आजूनय आसा. पूण कांय उत्पादनां आतां कमी जाल्यांत. तवश्यां खातीर अंत्रूज म्हाल प्रसिद्ध आसा, काळंगां खातीर पर्रा, भाजयां खातीर ताळगांव….!! कोरिव काम करपी मेस्त, दिवल्यो करपी कारागीर, मातयेचीं आयदनां करपी कुमार…. हांचे पसून खाशेले गांव आशिल्ले. थंयची तिगून उरिल्ली कला वेवसायिक नदरेन पुनरुज्जीवीत करची पडटली. तवशीं, वायंगीं, घोसाळीं, भेंडें, मिरसांगो हांच्या बियांचें गोंयांतल्या गोंयांत दिवप- घेवप शक्य आसा. म्हणजे खोलाच्यो मिरसांगो पेडणें तालुक्यांत पिकच्यो, थंयच्यो काणकोण तालुक्यांत! गांव बदल्लो तरी गोंयचें खाशेलें पीक हांगां खोटल्यांनी पिकचें. संकरीत पीक घेवचेंच, पूण हेंवूय तिगपाक जाय. बेळगांव, हुबळी, बांदा आनी हेर कडल्या भाजयांनी, खास करून वायंगीं, भेंडे, वाल, तवशीं, घोसाळीं हांणी गोंयची बाजारपेठ हातासल्या. ताचोय गोंयच्या शेतकारांनी आनी कृशी खात्यान विचार करचो.