भांगरभूंय | प्रतिनिधी
भारतांतच न्हय तर संवसारभरांतल्या देशांनी न्यायालयीन तज्ञांचो उणाव आसा. ही पोकळी भरून काडपाक नॅशनल फॉरेंसिक सायन्स युनिव्हर्सिटीची स्थापणूक जाली. हें विद्यापीठ संवसार सुरक्षीत आनी जियेवपा सारको करपाक सोदता. ते प्रमाण न्यायालयीन शास्त्र, गुन्यांव सोदून काडप, सुरक्षा, वर्तनाचें मानसशास्त्र आनी गुन्यांवांचेर केल्ल्या शास्त्रीय संशोधनांतल्यान गुन्यांवकारांचे गुन्यांव सिद्ध करप, योग्य ख्यास्त दिवपाक मदत करप शक्य जातलें. परिस्थितीचो अभ्यास करून जावपी गुन्यांव आडावपाक शास्त्रीय अभ्यास आनी संशोधन करतले. ह्या विद्यापिठाक ‘राश्ट्रीय म्हत्वाचे विद्यापीठ’ ही पदवी मेळ्ळ्या. तें गुन्यांव, गुन्यांव सोदून काडप, गुन्यांव तपास तसोच पुलीस आनी कायद्याची अंमलबजावणी करपाक योग्य मजत जावची हांचेर काम करता.
नॅशनल फॉरेंसिक सायन्स युनिव्हर्सिटी प्रमाणपत्र, डिप्लोमा, पदवी आनी पदव्युत्तर पदवी सावन डॉक्टरेट पांवड्या मेरेन शिक्षण दिता. भारतांतच न्हय तर पुराय संवसारांतलें हें एकमेव विद्यापीठ, जातूंत अशी शिक्षणीक सुविधा आसा आनी संवसारांतल्या जायत्या फुडारिल्ल्या देशांचें सरकार ह्या विद्यापिठा कडेन संलग्नताय मेळोवपाक आनी आपल्या देशांत विद्यापिठाचे फांटे उगडपाक मुखार येतात.
नॅशनल फॉरेंसिक सायन्स युनिव्हर्सिटीचे चार फांटे आसात. तातूंतलो एक गोंयांतल्या फोंडें शारांत आसा. आनीक जायते उपक्रम ह्या शाखे कडल्यान बेगीनुच सुरू जातले. गोंयांतल्या गुन्यांवाक लक्ष्य करून हे गुन्यांव बेगोबेग उणे करपाक न्यायालयीन तज्ञ व्हड प्रमाणांत आसतले. तशेंच गुन्यांव जावचे न्हय हे खातीर ठोस यत्न जातले.
दुदांतली भेसळ सोदून काडपा पसून भारतीय सैन्याच्या लश्करी वाहनां, पांयतणां, कपडे हांची तपासणी करप आनी दोश सुदारपा मेरेन ह्या विद्यापिठाची व्याप्ती आस्पावता. गुन्यांव आनी आमच्या देशाक आशिल्ल्या धोक्यांचेर सगळ्या तरांचें संशोधन करून दुस्मान आनी गुन्यांवकारां परस कितलेशींच पावलां फुडें वचपाचें ध्येय आमी बेगीनच साध्य करतले.
आयच्या लेखांत आमी फॉरेंसिक सायन्सांतल्या डॉक्युमेंट फॉरेंसिकांतल्या हातबरपाच्या विश्लेशणाचेर नदर मारतले. जायते फावटीं जमनीच्या पत्रांत, वसीयतनाम्यान, पुरस्कार पत्रांत आदी खऱ्या फटींगपणाचो दुबाव येता. अशा वेळार न्यायालयांत वचून दुबाव निवळ करपाक जायतीं वर्सां लागतात.
न्यायीक शास्त्रांत जायत्यो प्रगत चांचण्यो करून बनावट सही तपासूंक मेळटा. हाचे खातीर आतां सॉफ्टवॅर उपलब्ध आसा. आमी आमचो मोबायल फोन वापरून सहीची प्रामाणीकता तपासूंक शकतात.
बनावट सही तीन तरांचीं
1) नकली – म्हळ्यार संदर्भा बगर फटीची सही. अशे तरेन सय करपी मनशाक खरी सही दिसूंक ना. अशें आसतना तो नांवा प्रमाण सायन करता.
2) ट्रेस – हातूंत खऱ्या सहीचेर पेन वा पेन्सिल ओडून ताचें रूप पोंदच्या कागदाचेर घेतात आनी मागीर बनावट सही करतात.
तेच प्रमाण रिकाम्या कागदाचेर कार्बन कागद दवरतात आनी ताचेर सही केल्लो कागद दवरून पोंदच्या कागदाचेर ताची प्रतिमा छापतात. हे प्रतिमेचेर पेनान बनावट सही करतात.
कागद आडवो दवरून मोबायलाच्या टोर्चान आडवो उजवाड घालो जाल्यार वयर आशिल्ली खोल प्रतिमा आनी ताचेर पेन इंडेंटेशन स्पश्टपणान दिसता. तशेंच, जर प्रतिमा कार्बन पेपरान छापल्या जाल्यार, मागीर मोबायल फोनाच्या कॅमेऱ्यान फोटो काडून व्हड केल्यार सहीच्यो दोन वेगवेगळ्यो प्रतिमा सहजपणान दिसूं येतात. म्हणजेच कार्बन पेपरान तयार जाल्ले सहीची प्रतिमा आनी पेनान बरयल्ली फट सही सहजपणान दिसता.
3) कुशळ फॉर्जरी- ह्या प्रकारच्या फॉर्जरींत त्या मनशाचे खरे सहीचो अभ्यास करून ती जायते दीस, सप्तकां, म्हयने सराव केले उपरांत एकदम नेमकी तशीच सही करपाक येस मेळटा. पूण न्यायालयीन तज्ञ ती सहजपणान वळखतात. आमी आमच्या मोबायल फोनाच्या आदारान अशी बनावट सही तपासूंक शकतात आनी ती फट हें सिद्ध करपाक शकतात.
सगळ्यांत पयलीं एक गजाल लक्षांत दवरची, ती म्हणल्यार जायते फावट स्वताची सही केले उपरांत सुमार 25 वर्सांनी हाताक सवय जाता. बोगस सय करपी कितलेशेच म्हयने सही सुदारत रावलो तरी ताचे सहींत जायत्यो चुको दिसतात. पयलेच नदरेन ती बरोबर दिसली तरी तिची न्यायालयीन तपासणी केल्यार फटींगपणाची म्हायती मेळूं येता.
निरिक्षक मुखेलपणान सकयल दिल्ल्या वस्तूंची तपासणी करतात. 1. थरथरपी हातबरप, 2. कागदाचेर पेन उखलून परत बरोवपाक सुरवात करप, 3. पत्र परत बरोवप वा दुरुस्त करप, 4. अक्षराची उंचाय वाडोवप, 5. सहीच्या आकारांत आनी प्रमाणांत फरक, 6. सही वयर वा सकयल्या दिशेन करप. 7. अक्षर घुंवडावप, बरोवपाची गती, आनी बरोवपाची उतावळ, 8. कागदाचेर पेनाचो दाब आनी ताचो बदल.
सहीचे सुरवेक आनी शेवटाक चड करून फट उक्ती जाता. सुरू करतना फट सही करपी मनीस खिणाक थांबता. वयर दिल्ल्या उदाहरणांत सुरू करतना खिणाक विराम जाल्ल्यान ‘प’ अक्षराच्या सकयल्या तोंकाक ल्हानसो बिंदू तयार जाला. शेवटाक ताचें अक्षर आपोआप आपलेच संवयी प्रमाण घुंवता. वांगडा दिल्ल्या उदाहरणा प्रमाण ह्यो सगळ्यो गजाली स्पश्ट जातात. मोबायल फोनाच्या कॅमेऱ्यान फोटो काडून चडांत चड झुम करून वयलीं 8 प्रमाणा सहजतायेन तपासूंक शकतात. चड खडेगांठ गुन्यांवकार केन्ना सही ‘फोर्ज’ करतात तें तपासपाक जायते प्रकारचे सॉफ्टवॅर आसात.
गुन्यांवकार केन्ना सही करतात तें तपासपा खातीर जायत्या प्रकारच्या सॉफ्टवॅराचो उपेग करतात. ह्यो सगळ्यो बारीकसाणी दोळ्यांक दिसनात. मोबायल फोनाच्या कॅमेऱ्यान फोटो काडलो आनी कितल्याशेच पटीन व्हड केल्यार हें सगळें सहजपणान दिसता. फाटल्या कांय वर्सांनी जमनीचे वेव्हार जाल्यात, तें तुमी वाचलांत आसतलें. तेन्ना दरेकल्यान आपले सगले दस्तावेज अशे तपासचे. हातांत बरयल्ल्या मरणाच्या प्रमाणपत्राचीय तपासणी करची. वसीयतनाम्याचे सुमार आठवे ओळी उपरांत वयल्यो सगळ्यो चुको जाल्ल्यो फटीच्या मजकूरांत (बोगस कागदांनी) दिसतल्यो.
(लेखक फाॅरेन्सिक पत्रकार आसात.)
डॉ. प्रकाश तुकाराम शेट वेरेंकार
9822281142
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
