भांगरभूंय | प्रतिनिधी
लाहोरांत 22 मार्चाचे रातीं एक धुल्लाचें वादळ आयलें. लाहोर उच्च न्यायालयाचे न्यायाधीश एम. व्ही. भिडे
(आयसीएस) हांणी हाचे आदीं भगत सिंग, सुखदेव आनी राजगुरू हांच्या मरणाचें वॉरंट जारी करपाच्या खाशेल्या न्यायालयाच्या अधिकारांक आव्हान दिवपी याचिका न्हयकारिल्ली. अशे तरेन तांकां फांशी दिवप अपरिहार्य जालें.
23 मार्चाक फांतोडेर वादळ स्थीर जाल्लें. केंद्रीय बंदखणींतले अधीक्षक मेजर पीडी चोपडा हांच्या केबिना भीतर जेल अधिकारी शांत स्वरांत फुतफूतताले. पंजाब सरकारान भगतसिंगा कडेन निमाणे बसकेक सकाळीं 10 वरांचेर परवानगी दिल्ली. ताचो वकील प्राणनाथ मेहता ताका मेळ्ळो. भगत सिंगान गुप्तपणान चार हातबरपाचे कागदपत्रांचे गुच्छ ताचे सुवाधीन केले. उपरांत ब्रिटिश अधिकाऱ्यांचो पंगड भगतसिंगाक मेळ्ळो. ब्रिटीश सरकारा कडल्यान माफी मागपा खातीर तांणी दिल्लो सल्लो भगतसिंगान न्हयकारलो.
फांशी एक दीस फुडें व्हरून 23 मार्चाच्या सांजवेळार जावपाची आशिल्ली. भगत सिंग, राजगुरू आनी सुखदेव हांकां ही म्हायती वरिश्ठ जेल वार्डन छत्तर सिंगान पावयली. अस्वस्थ आनी दुख्खी जाल्ल्या छत्तरसिंहान भगत सिंगाक देवाचें नांव सांगपाची सुचोवणी केली. पूण, भगत सिंग रशियन क्रांतीकारी व्लादिमीर इलिच लेनिनाचेर पुस्तक वाचपाक व्यस्त आशिल्लो.
भगत सिंगान बेबे नांवाच्या मुसलमान स्वीपराक फांशी दिवचे पयलीं सांजवेळार जेवण हाडपाक सांगिल्लें. बेबेन सहजतायेन ही विनंती मान्य केली आनी ताचे खातीर घरांत शिजयल्लें जेवण हाडपाचें उतर दिलें. पूण, सुरक्षा दडपशायेक लागून त्या दिसा सांजवेळा बेबेक जेलांत भितर सरूंक शकलो ना. लाहोर बंदखणी भितर आनी भायर अधिकाऱ्यांक अशांततायेचो भंय आशिल्लो.
सांजेर मेरेन जिल्हो नागरी आनी पुलीस अधिकारी हाणीं बंदखणी भायर शिबिर बंदोबस्त वाडयलो. लाहोरचो अतिरिक्त जिल्लो दंडाधिकारी शेख अब्दुल हामीद; नगर दंडाधिकारी राय साहब लाला नाथूराम; पुलीस उपअधीक्षक सुदर्शन सिंग कसूर; लाहोर शाराचो पुलीस उपअधीक्षक डी. अमर सिंग; लाहोर मुखेल कार्यालयाचो उपअधीक्षक जे आर मॉरिस आनी शेंकड्यांनी सशस्त्र पुलीस थंय हाजीर आशिल्ले.
राज्यपालाचेर जाल्लें फारपेट प्रकरण ताजें आशिल्ल्यान अधिकारी आनी पुलीस स्वताचे सुरक्षे विशीं सादूर जाल्ले. ह्या प्रकरणांतलो तपास अधिकारी खान बहादुर शेख अब्दुल अझीज कांय दिसां आदीं गोळीबार जावन जखमी जाल्लो, पूण तो जिवो उरिल्लो. स्टेड, बार्कर, रॉबर्ट्स, हार्डिंगे, चोपडा आनी उप जेल अधीक्षक खान साहब मोहम्मद अकबर जेला भितर हाजीर आशिल्ले. लाहोरा लागसारच्या शहाद्रा हांगाच्यान मस्सिह नांवाचो हो फांशी दिवपी जल्लाद आयिल्लो. तो तयार आशिल्लो. तिगांय क्रांतीकारांक तांच्या कोठयेंतल्यान भायर काडले. त्याच खिणाक तांणी ‘इन्क्विलाब जिंदाबाद’ अशो घोशणा दिल्यो. त्योआयकून हेर कैदीय तांचे वांगडा घोशणा दिवपाक लागले.
उपायुक्त ए. ए. लेन रॉबर्ट्स हो 1909 वर्सा आयसीएसच्या गटाचो एक अधिकारी आशिल्लो. ते तीन तरणाटे फांशीच्या जाग्यार पावले तेन्ना तो भगत सिंगा कडेन उलयलो. ‘भारतीय स्वातंत्र्य झुजारी कशे धाडसान मरणाचो उमो घेतात तें लोकांक रोखडेंच दिसतलें आनी याद उरतलें’, अशें भगत सिंगान आत्मविस्वासान ताका सांगलें.
तांणी तकलेक काळो मास्क घालपाक न्हयकार दिलो. भगत सिंगान जिल्लो दंडाधिकाऱ्याचेर मास्क परत उडयलो. सिंग आनी ताच्या वांगड्यांनी निमाणे खेपे एकामेकांक घट वेंग मारली, आनी ‘ब्रिटीश साम्राज्यवाद मुर्दाबाद’अशो घोशणा दिल्यो. इतल्यान जल्लादान लीव्हर ओडलो. भगत सिंगाक सगळ्यांत पयलीं फांशी दिली. ताचे उपरांत राजगुरू आनी सुखदेव हांकां. फांशी दिवपाच्या वेळार लाहोरांतल्या किंग एडवर्ड मेडिकल कॉलेजीचे प्राचार्य लेफ्टनंट कर्नल जे जे हार्पर नेल्सन आनी लाहोरचे सिव्हिल सर्जन लेफ्टनंट कर्नल एन एस सोधी हे बंदखणींत भितर आशिल्ले. फांशी दिल्या उपरांत तिगांकूय मरण आयिल्ल्याची म्हायती तांणी दिली.
बंदखणी भायर लोकांची व्हड गर्दी जाल्ली, पूण रातच्या 10 वरांचेर पुलीस उपअधीक्षक कसूर सुदर्शन सिंग आनी पुलीस उपअधीक्षक अमर सिंग हांच्या फुडारपणा खाला दोन गाडयो, ब्लॅक वॉच रेजिमेंटाच्या सैनिकांच्या तीन ट्रकां वांगडा शहिदांच्या कुडी घेवन त्यो लासपाक भायर सरल्यो. सुदर्शनान कसूर हांगा सावन एक ग्रंथी आनी जगदीश आचारज नांवाच्या भटजीक उखलून हाडून रातच्या वेळार गंडासिंहवाला गांवाच्या भायर तिगांयच्या कुडींक उजो लायलो. फिरोजपूर सयत वेगवेगळ्या वाठारांतले लोक थंय पावले आनी ताचे उपरांत लोकां मदीं उठाव जालो…….
(आदारीत)
शैलेंद्र मेहता
98206 54233
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
