शिस्तबद्ध, प्रामाणीक फुडारी: सुभाष वेलिंगकार

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

भारतीय भाषा सुरक्षा मंचाच्या आंदोलनांत नागेश करमली, उदय भेंब्रे, प्रा. पांडुरंग नाडकर्णी, फादर मोवझीन्यु आताईद, पुंडलीक नायक, हांव, हे ‘कोंकणीवादी’ राष्ट्रीय स्वयं सेवक संघाच्या फुडाऱ्यां वांगडा कशे मेळोवन घेतात हाचो जायत्या जाणांक प्रस्न पडटालो. भा. भा. सु .मं. विशीं चर्चा करतना सुभाष वेलिंगकार आनी ताचे विचारसरणे विशींयबी चर्चा जाताली, हें वेगळें सांगपाची गरज ना. आमचो ‘ग्रुप’ संघाची विचारसरणी आशिल्ल्या वेलिंगकारा सारक्या ‘जहाल’ फुडाऱ्या वांगडा कशें काम करपाक शकता असो प्रस्न म्हाका हाचे पयलीं जायत्या जाणांनीं विचारला.
हांवें एके मुलाखतींत सांगलां, ‘सुभाष वेलिंगकार तत्वनिष्ठ आनी प्रामाणिक फुडारी. भारतीय भाषांचेर आमचे विचार जुळटात. शिक्षण आनी राष्ट्रप्रेम हातूंत भारतीय भाषांचें काम कितलें म्हत्वाचें हाचेरूय बी आमचे विचार जुळटात. राष्ट्रीय स्वयं सेवक संघाच्या विचार सरणेंत आशिल्ल्या हेर कांय मुद्यांचेर आमचीं मतां साप्प जुळनात. तरीय आसतना, आज गोंयच्या राजकारणांत आनी प्रशासनांत जी बजबजपुरी चल्ल्या ती सारखी जाग्यार घालतलो जाल्यार वेलिंगकार आमचो मुख्यमंत्री जावंक जाय.’
2002 वर्सा नरेंद्र मोदी गुजरातचो मुख्यमंत्री आसतना थंय सांप्रदायिक दंगे जाल्ले. अटल बिहारी बाजपेयी तेन्ना प्रधानमंत्री. गुजरातचो मुखमंत्री ह्या नात्यान मोदीन ‘राजधर्म’ पाळूंक जाय, असो जाहीर सल्लो प्रधानमंत्री बाजपेयीन ताका दिल्लो. सुभाष बाब वेलिंगकार गोंयचो मुख्यमंत्री जाल्यार कोणेंच ताका याद करून दिना जाल्यार लेगीत तो ‘राजधर्म’ पाळटलो हातूंत दुबाव ना. एके वटेन संघाचो गोंयचो संघचालक म्हूण आपणालें कर्तव्य करता आसतना दुसरे वटेन विद्यादानाच्या पवित्र मळाचेर चाळीस वर्सां योगदान दितना ताणें केन्नांच तत्वांची भेसळ केली ना. चाळीस वर्सांच्या शिक्षकीय कार्यांत सगल्या धर्मांच्या आनी जातींच्या लोकांनीं ताका मोग आनी आदर दिलो. 1989 वर्सा मांद्य्रां एका हायस्कुलांत हेडमास्तर पदाचो राजीनामो दिवन सुभाष बाबान शिरोड्यां हेर एका हायस्कुलाचो हेडमास्तर म्हूण पद सांबाळपाची तयारी केल्ली तेन्नां मांद्रेंच्या हायस्कुलांतल्या पालक- शिक्षक वर्गाच्या कमिटीन व्हडा संखेन सुभाष बाबाच्या घरा वचून ताणें राजीनामो फाटीं घेवंचो आनी मांद्रेंच्याच हायस्कुलाचो हेडमास्तर म्हूण लोकसेवा कारची, असो आग्रो धरिल्लो. समितींत मांद्रेंचे जायते नामनेचे ख्रिश्चन फुडारीय बी आशिल्ले. ही गजाल हांगां मुद्दाम सांगपाचें कारण म्हणल्यार शिक्षण क्षेत्रांतलें कार्य आनी संघाचें कार्य हातूंत ताणें केन्नांच घुस्पागोंदळ जावंक दिलो ना. ‘विद्या प्रबोधिनी’ ही नामनेची शिक्षण संस्था सुभाष बाबान सुरू करून कितलींशींच दसकां बरे तरेन चलयली. त्या हायस्कुलांत जायतीं मुस्लीम भुरगींयबी शिकतालीं.
2011 त कोंकणी चळवळींतल्या जेष्ठ कार्यकर्त्यांची फर्मागुडयेर एका हॉटेलांत बसका जाली. भा. भा. सु. मं. ह्या बावट्या खाला शशिकला ताई काकोडकाराच्या फुडारपणा खाला कोंकणी आनी मराठीच न्हय, तर हेर भारतीय भाषांक रक्षण दिवपाक ‘मंच’ सुरू जालो. कोंकणीचेर, मराठीचेर आनी गोंयच्या संस्कृतायेचेर कॅथलीक चर्च सुरू करपाक सोदतालें तें आक्रमण आडावन दवरूंक जाय, असो निर्णय जालो.
आमी पयले फावट मंचाच्या बसकेक गेल्ले तेन्ना म्हजी सुभाष बाब वेलिंगकारा कडेन वळख जाली. आपूण मंचाची निमंत्रक आनी सुभाष बाब वेलिंगकार ‘समन्वयक’ (दुसऱ्या क्रमांकाचो पदाधिकारी) अशें शशिकला ताईन सांगलें. कोंकणीच्या खुबश्या कार्यकर्त्यांनी मागीर भा. भा. सु. मं. तल्यान आंग काडून घेतलें. हो मंच म्हणल्यार राष्ट्रीय स्वयं सेवक संघाचोच एक फांटो अशें तांकां दिसलें जावंये. मंचांत सुभाष बाब वेलिंगकारा वांगडा संघाचे आनीक जायते ज्येष्ठ फुडारी आशिल्ले. सुभाष बाब तेन्ना गोंय राज्यांतलो राष्ट्रीय स्वयं सेवक संघाचो ‘संघचालक’ आशिल्लो, आनी देखून भा. भा. सु. मं. विशीं खुबसो गैरसमज जावं येता हें ताका खबर आशिल्लें देखून आरंभाच्या वार्ताहर परिषदांनीं वा भौशीक सभांनीं तो हो गैरसमज ना करपाचो यत्न करतालो. भा. भा. सु. मं.त संघाचे जेष्ठ कार्यकर्ते, तशेच कोंकणी चळवळींत योगदान दिल्ले जेष्ठ कार्यकर्तेयबी आसात. हातूंत सक्रिय राजकारणांत कोण ना. भास, आवय भाशेंतल्यान मुळावें शिक्षण आनी भारतीय संस्कृतायेचें रक्षण ह्या मुद्यांचेर आमचें सगल्यांचें एकमत आसा. हेर जायत्या मुद्यांचेर आमचीं मतां वेगवेगळीं वा परस्पर विरोधी आसूं येतात. ज्या मुद्यांचेर आमचें एकमत जाता तेच मुद्दे आमी फुडें घेवन वतले. ते मुद्दे म्हणल्यार सरकारी अनुदान फकत मातृभाशेंतल्यान शिक्षण दिवपी मुळाव्या शाळांक आसचें. मातृभाशेंतल्यान शिक्षण दिवप म्हणल्यारूच गोयांत भारतीय संस्कृतीचीं पाळां-मुळां घट्ट करप अशे हे मुद्दे, अशें सुभाष बाब भौशीक सभांनी परतु परतून सांगतालो.
सर्गेस्त शशिकला ताई उपरांत सुभाष बाब वेलिंगकाराक भा. भा. सु. मं.चो निमंत्रक म्हूण सगल्यांनीं वेंचून काडलो. मंंच्याच्या भौशीक सभांक उपाट प्रतिसाद मेळटालो हाचें मुख्य कारण म्हणल्यार सुभाष बाबाचें वक्तृत्व, संघटन- कौशल्य, शिस्त, प्रामाणिकपणां आनी संघाच्या कार्यकर्त्यांचो ताचेर आशिल्लो विश्वास. ताची काम करपाची उमेद आनी शिस्तबद्द वागणूक हाका लागून व्हड व्हड भौशीक सभा पुराय तरेन जैतिवंत जाताल्यो. भौशीक सभा घडोवन हाडपाक लाखांनीं रुपया खर्च जातालो. पयसो सगले वटेनच्यान येतालो. पयशांचो कडक हिशेब दवरपाच्या शिस्तीक लागून पयशांचो गैरवापर जाल्ल्याची एक लेगीत कागाळ येना आशिल्ली. सुभाष बाब स्वता प्रामाणिक! अप्रामाणिक वागणूक तो कोणा कडल्यानूच सहन करून घेवंचो ना हें सगल्यांक खबर आशिलें.
एक दिस भा. भा. सु. मं.ची पणजे सिद्धार्थ बांदोडकार भवनांत बसका चालू आसतना मनोहर पर्रीकार, लक्ष्मीकांत पार्सेकार आनी श्रीपाद नाईक भा. भा. सु. मं. च्या वांगड्यांक मेळूंक आयले. भा. भा. सु. मं.न भाजपाक उक्तेपणान तेंको दिवन भाजपा खातीर मतां मागल्यार भाजपाच्या हातांत सत्ता येतकूच काँग्रेसीन सुरू केल्लें भाषा माध्यमाचें धोरण रोखडेच रद्द करून वडयतले अशें उतर मनोहर पर्रीकरान शशिकला ताईक आनी सुभाष बाब वेलिंगकाराक सगल्यां हुजीर दिल्लें. मनोहर पर्रीकाराक गोंयचें राजकारण खबर आशिल्लें. गोंयच्या वेंचणुकांनीं कॅथलीक चर्च कसली खेळी खेळटा तेंवूयबी ताका खबर आशिल्लें.
वेंचणूक जाली आनी भाजपाच्या हातांत सत्ता आयली. मार्च बारांत मनोहर पर्रीकार मुखमंत्री जालो. काँग्रेसीचें भाषा माध्यम धोरण आतां रद्द जातलें म्हूण आमी सगळे वाट पळोवंक लागले. वेंचणुके उपरांत भा. भा. सु. मं.चे पयले मिटिंगेक मनोहर पर्रीकार हजर रावलो. ‘काँगेसीचें शिक्षण माध्यम धोरण हांव इतले बेगीन रद्द करूंक शकना, म्हाका थोडो टायम जाय आनी तुमकां सगल्यांक जर म्हजेर विश्वास ना जाल्यार हांव आतांच मुख्यमंत्री पदाचो राजीनामो दितां’ अशें ताणें सांगीनाफुडें ताका जाय तितलो वेळ दिवंया अशें सगल्या वांगड्यांनीं थारायलें.
भा. भा. सु. मं.चाची चडशी जबाबदारी सुभाष बाब वेलिंगकाराचेर आसताली. तो राष्ट्रीय स्वयं सेवक संघाचो गोंयचो संघचालक आनी संघ हो भाजपचो गुरू अशें सगले मानताले. भाजपान शिक्षण माध्यमाचेर ‘घूम जाव’ केल्यार रा. स्व. संघ तसो घूम जाव करूं नाकात म्हूण भाजपाचेर चेपण हाडूंक शकतलो काय ना हाचेर भा. भा. सु. मं.च्या सगल्या वांगड्यांक दुबाव येवंक लागलो. एके मिटिंगेंत हो प्रस्न सुभाष बाबाक जायत्या जाणांनी विचारलो : आमच्या भाषा-तत्वां खातीर पर्रीकार सरकारा आड झगडपाची तांची तयारी आसा काय म्हूण विचारतकूच ‘हय’ अशी स्पष्ट जाप सुभाष बाबान दिल्ली. ते मीटिंगे उपरांत दर पंदरा दिसांनीं आमी पर्रीकाराक मेळटाले. दर फावटीं वेगवेगळ्यो काणयो सांगून आमकां तो परतून धाडटालो. अखेरेक 2014 चे लोकसभा वेंचणुकेच्या पयलीं, ‘सद्या आसा तें शिक्षण माध्यम धोरण आपूण रद्द करूंक शकना’, अशें म्हणून ताणें आमकां शॉक दिलो.
अखेरेक भाजप सरकारा आड आंदोलन सुरू करपाचो निर्णय सुभाष बाब वेलिंगकारान घेतलो आनी 6 ऑगस्ट 2015 त सरकारा आड आंदोलन सुरू जालें. तत्वा खातीर आपूण भाजप सरकारा आड आंदोलन सुरू करूंक तयार आसां अशें आमकां सगल्यांक दिल्लें उतर सुभाष बाबान खरें करून दाखयलें.
ऑक्टोबर 2016 त शशिकला ताई भायर पडली. सुभाष बाबाक निमंत्रक म्हूण सगल्यांनी वेंचून काडलो. आंदोलन खर जावंक लागलें. एके वटेन आंदोलन दिसान-दीस खर जातालें पूण दुसरे वटेन संघाच्या राष्ट्रीय फुडाऱ्यांक मेळून गोंयचें शिक्षण माध्यम धोरण बदलून घेवंपाचे सुभाष बाबाचे यत्न चालूच आशिल्ले. गृहमंत्री अमित शहा दोनपावलच्या भौशीक सभेक आयिल्ल्या वेळार भा. भा. सु. मं. च्या कार्यकर्त्यांनी ताका काळे बावटे दाखयले. धा दिसां उपरांत, म्हणल्यार 30 ऑगस्ट 2016 त राष्ट्रीय स्वयं सेवक संघाचे ‘दूत’ गोंया भायल्यान येवन तांणीं सुभाष बाबाक गोंयचो ‘संघचालक’ ह्या पदा वेल्यान काडून उडयलो. भाजपान आनी संघान सत्तेचें राजकारण खेळटनां एक प्रामाणिक, तत्वनिष्ठ फुडाऱ्याक जळार फांफडून उडायल्ल्या भशेन भायर उडयलो. सुभाष बाबा वांगडा काम करपी सुमार 2000 कार्यकर्यांनीं संघाचो राजीनामो दिलो आनी गोंयचो वेगळो असो आपणालो संघ स्थापन करून सुभाष बाबाक ताचो संघचालक केलो.
सुभाष बाबाच्या गुणां पैकीं एक व्हड गुण म्हणल्यार मनीस आनी मनशाची विचारसरणी ह्यो दोन वेगळ्यो गजाली अशें तो मानता आनी ते खातीर परस्पर विरोधी विचारसरणेचे आनी विरोधी पक्षांचे फुडारी आनी कार्यकर्ते लेगीत ताचे इश्ट म्हूण वावुरतात. कोंकणीच्या जेष्ठ कार्यकर्त्यां मदीं जायत्या जाणांक राष्ट्रीय स्वयं सेवक संघ म्हणल्यार एक भयंकर राक्षसी संस्था कशी दिसता. हे संस्थेच्या कार्यकर्त्यां मदीं आशिल्ली शिस्त आनी आपणाल्या कार्या कडेन आशिल्ली लागणूक हेरांनीं शिकपा सारखी.
सुभाष बाबाकडेन वळख जावन ताच्या वांगडा काम करपाची म्हाका फकत फाटलीं अकरा वर्सां संद मेळ्ळी. निवृत्त जातकच फाटलीं सव्वीस वर्सां जायत्या सामाजिक आनी सांस्कृतिक चळवळींनी हांवें आनी म्हज्या कांय इश्टांनी ‘फ्रंटलायन’ वरिष्ठ कार्यकर्ते म्हूण वांटो घेतिल्लो. सुभाष बाबा कडेन खूब वर्सां आदीं वळख जावन ताच्या वांगडा काम करपाची संद मेळिल्ली जाल्यार आमच्या खुबश्या चळवळींक चड येस मेळूं येतालें.
सुभाष बाबाक 7 ऑक्टोबराक पिरायेचीं 75 वर्सां पुराय जाल्यांत. ताका बरी भलायकी मेळूं, ताच्या हातांतल्यान गोंयच्या लोकांची अशीच सेवा घडत रावू. ताका आनी ताच्या कुटुंबांतल्या वांगड्यांक बरी जीण आनी सूख मेळूं अशें देवाकडेन मागतां.

अरविंद भाटीकार
94220 58651