रानां सुदारात, पळोवया प्राणी कशे येनात ते

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

अग्रलेख

…………………………………………

सध्या आसात, त्या सगल्या अभयारण्यांनी सगल्यो सुविधा निर्माण करीत जाल्यार प्राणी, सुकणी, सरपटपी जीव आपूण जावन येतले.

…………………………………………

सुणो, माजर हे प्राणी सगलेच पोसतात. पोरसांनी तरेकवार सुकणीं येतात, रानांनी रानवटी जीव दिसतात. तांकां पळोवन मनाक थाकाय मेळटा. मानसीक भलायकी सुदारता. विज्ञानान हें पुराव्यान सिद्ध केलां. देखून सगल्या प्राणी, पक्ष्यांक आमी आमचे वांगडी म्हूण जियेवपाक दिवंक जाय. मात आमी तशे वागतात व्हय? हाची जाप हय आनी नाय  बी. एके वटेन सैमाच्या ह्या सोबीत कलाकृतींची जपणूक करपी हजारांनी प्राणीमोगी आसात, तर दुसरे वटेन तांची दीस- रात कत्तल करपी लाखांनी प्राणीदुस्मानूय आसात. 100 वर्सां पयलीं लाखभर वाग आशिल्ले. आतां कांय हजार उरल्यात, हें एक उदाहरण पुरो. आमकां धर्तरेर सुख, समाधान, आनंदान जगपाचो हक्क आसा, तसोच तो मोनजातीकूय आसा. हाचो विचार करून आमी पावलां उडोवपाक जाय. पूण मनीस- सावदांची संतुळा इबाडल्या. नाजाल्यार प्राणी उठसूठ रानां लागसारच्या वस्तींनी येवचे नाशिल्ले. जनावरांक कसलोच हुस्को, दुबाव, धाकधूक आसची ना, अशें रान विकसीत करपाची गरज आसा. काल रानां मंत्री विश्वजित राणे हांणी तशी गरज उक्तायली. ते खातीर केंद्र सरकाराचें साह्य मागलां.  फावो तितलो दुडू मेळटकच गोंय रानां खात्या वतीन सगलीं कामां हातांत घेतले, अशें तांणी सांगलां. 

गोंयांत वाग हेडटात, ते गोंयचे काय कर्नाटकाचे असो वाद फाटीं जाल्लो. शिमो ह्यो मनशाक लागतात, जनावरांक लागनात. आमच्या गोंयांत अटंगें, शांत रान मेळ्ळें, गरज तितलें खावपाक मेळ्ळें, जाल्यार वाग कित्याक येवचे नात?  वाग आनी हेर जनावरांच्यो गरजो उण्यो. मेळटा म्हूण हांवऱ्या सारके खावपी ते वसवशे मनीस न्हय. पूण तांकां खावपाक, पिवपाक मेळपाक जाय. जेन्ना भूक लागता, तेन्ना तांकां हेवटेन तेवटेन पोटा खातीर भोंवचें पडटा. जाणकारांच्या मतान, माय तापपाक लागलो काय तामिळनाडूच्या शिमे वयले हती आपापल्या कळपा सयत केरळांत वतात. ‘पावलां चलतात केरळाची वाट’. ही हतींची वारी फक्त केरळांतल्या रानांनी  मेळपी तण, फळां, पानां आनी उदका खातीर. थंयच्या सरकारान रानां सामकीं वेवस्थित दवरल्यांत.  गोंयांत रानां म्हणटात तशीं नात. आतां भितर साबार प्रकल्प, हाॅटेलां, फार्म हावसां, हिल स्टेशनां जावपाक लागल्यांत. आदिवासींय थंय वर्साचीं वर्सां रावतात. रानांत रोंवन पोट भरतात. म्हणटकच जनावरांक ‘येयात येयात म्हज्या गोंयांत येयात’ म्हूण आमंत्रण दिवपा सारकी परिस्थिती ना. तेन्ना ‘एनिमल फ्रेंडली हॅबिटेट’ विकसीत करतना सगलो सादक- बादक विचार करून पावलां उबारचीं पडटलीं. जाय तशें खाण मेळटा, नेमान मेळटा, शांत रान आसल्यार वागूच न्हय, तर सगलींच सावदां येतलीं. मात तीं गांवांत येवचीं ना, हाचीय जतनाय रानां खात्याक घेवचीं पडटलीं. 

बोंडला प्राणीसंग्रहालयांत बरेच प्राणी आसात. पूण ते जगनात. तांची कुयदाद बी सारकी जायना काय? तांकां जाय तितलें मटण, बीफ बी मेळना काय? खाशेले प्राणी आसल्यार तांकां चड सांबाळचें पडटा. हें दिसता तितलें सोंपें न्हय. ते खातीर प्राण्यांचो मोग, शिस्त, धाडस, प्रामाणीकपणां, मेहनत जाय. स्वताचो जीव लावचो पडटा ताका. पगाराचेर दोळो दवरून पाटयो मारपाची मानसिकताय आशिल्ले कर्मचारी, कामगार हांगां उपकारनात. सरकारान प्राणीमित्र, प्राण्यांची आवड, तळमळ आशिल्ल्यांक ह्या कामाक लायत जाल्यार  तांचें आनी प्राण्यांचेंय कल्याण जातलें. रानां मंत्र्यान बोंडलाची परिस्थिती बरी ना, म्हूण आमी केंद्रांन दिवनूय वाग हाडूंक नात, अशें स्पश्टूच सांगलां. म्हणटकच ह्या विशयाचेर आनीक खोलायेन खणपाची गरज ना. आॅल इज नाॅट वेल.  

सध्या आसात, त्या अभयारण्यांनी सगल्यो सुविधा निर्माण करीत जाल्यार प्राणी, सुकणी, सरपटपी जीव स्वता येतले. जामनगरांत संवसारांतलें सगल्यांत व्हडलें अभयारण्य जाता. द. गोंयांतूय बोंडला सारकें प्राणीसंग्रहालय सुरू करूं येता. अभयारण्यांत चडांत चड विद्यार्थी वतले, हे खातीरुय यत्न जावंक जाय. आफ्रिकेंत जशे सफारी पळोवपाक लोक वतात, तशीच गोंयांत प्राणी पळोवंक पर्यटकांची घिट्टी पडटली?