मनशाली उजु जीण, हीच श्रेश्ठ

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

अस्तंती संस्कृतायेच्या सुमारा भायले ओढीक लागून त्या प्रकाराक उर्बा मेळ्ळ्या. प्रसार माध्यमां जावं संपर्क माध्यमांचे मनावेल्या शेकाक लागून ही वाढ जायत आसा.

आयज पुराय संवसार म्हळ्यार एक शार आनी पुराय मनीस जात हो एक व्हड घराबो जावपाचे दिकेन पावलां मारीत
आसा. ‘वसुधैव कुटुंबकम’ ही भारतीय संस्कृतायेची बुन्याद! ती घालतल्या पूर्वजांनी ती तशी प्रत्यक्षांत केन्ना तरी येवं येता, हो भविष्याचो वेध घेवनूच हें सपन पळयिल्लें काय?
संपर्क माध्यमाचो प्रसार, जगभरांतली प्रसार माध्यमांची सकारात्मक भूमिका आयज दिसता. आमगेल्या म्हालगड्याचें सपन खरेंपणी येवपाचे नदरेन पावलां पडपाक लागल्यांत. ही आमकां भारतीयांक खोशयेची गजाल. ते परस दुरदृष्टी आसपी म्हालगड्याच्या चिंतनाचें हें जैत. पूण, तेच गतीन आमगेली सदळ वा फ्राक जायत वचपी कुटूंबवेवस्था आनी नाते संबदाचेर आदारिल्ल्या समाज रचणुकेचो फुडार कितें? हाचोय हुस्को जाले बगर रावना. कुटूंब वेवस्था तशेच नाते संबदाची जुळवण हीं आमगेल्या संस्कृतीक मांडावळीचीं दोन तोंका. तांच्या घटमूट आलाशिऱ्याक लागूनच ही संस्कृताय वा जिणेची पद्दत हजारांनी वर्सा उपरांतूय तिगून रावल्या.
भारतीय संस्कृताय आनी अस्तंती संस्कृताये भितर मुखेल फरक हो ह्या दोन गजालींचोच. तातूंत भितर नातें संबदाची मांडावळ आमकां जण एका भारतीयाक खंय ना खंयतरी मुखेल धाग्या कडेन व्हरुन जोडटा. तेन्ना आमी भारतीय देशप्रेमाचे भावनेन एक आसाच. सांगाताक एकमेकां कडेन जोडपी नात्याच्या सुत्रानय जोडलेले आसात. आमगेल्या कुटूंब वेवस्थेच्या व्हडविकायेक लागून पुराय मनीस जातीचें अस्तित्व हे धरतरेचेर सुगुर आसा. हाचें खरेंपण, विस्वास पुराय जगाक पुर्विल्ल्या तेंपा सावन आयला. अश्या कुटुंब वेवस्थेत एक पत्नी वा एक पतीचें व्रत निश्ठेन सांबाळीत आयिल्लो भारतीय मनीस! तागेले हे प्रामाणिक आचरण आमगेले ते कुटुंब वेवस्थेचो आनी पर्यायान संस्कृतायेचोय फाटीचो कणो कसो, हें सिद्ध जायत आसा.
अस्तंती संस्कृताय जांव तिचेर आदारलेली थंयची समाजवेवस्था. मनशाले जिणेचेर खंयचेच भशेचे निर्बंध मान्य ना अशी! साहजीक आसा, निर्बंध नात देखून कसलेंच व्रत आपणावपाची बळजबरी ना. घोव- बायलेच्या संबदाचेंय व्रत ना, देखून खंयच्याय पांवड्यावेलो अनिर्बंध स्वैराचार थंय खपता. थंयची समाज वेवस्थाय तो सोंसून घेता. आमगेल्या समाजांतूय फाटल्या 25- 30 वर्सांनी आत्रेपयऱ्यान साद्या- साद्या कारणांक लागून काडीमोड घेवपाच्यो घडणुको वाडल्यात. ‘लिव्ह इन रिलेशनशिप’ सारक्या प्रकारांनीय रिग मेळयल्या. अस्तंती संस्कृतायेच्या सुमारा भायले ओढीक लागून ताका उर्बा मेळ्ळ्या. प्रसार माध्यमां जांव संपर्क माध्यमांच्या मनावेल्या शेकाक लागून ही वाढ जायत आसा.
भारतीय आनी अस्तंती समाज वेवस्थे भितर खंयची व्हड? आनी खंयची बास्कळ? हाचेर केन्नाच सोंपचे नात अशे वाद जांवयेनात. कित्याक तर दोनूय समाजवेवस्थे भितर बरीं तशीच वायट आंगा जायतीं आसात. एकाद्रे वेवस्थेची पुराय वायट आंगा सोदप कुस्तार तितलींच पुराय बरी आंगा सोदप त्या परसूय कुस्तार समजुया. बऱ्या, वायट आंगाच्या व्हालोराच्या आदाराचेर एकाद्री समाजवेवस्था उजू उरली, तरी शेवटाक जे वेवस्थे भितर बायल मनशेली सुवात खंयची, त्या आदाराचेर ते व्यवस्थेचो निर्णायक कस लागतलो, हें खरें.
भारतीय समाज वेवस्थे भितर स्त्री ही अदीक बंदीस्त. तिगेल्या व्यक्ती स्वातंत्र्याचेर सगले नदरेन आडमेळी हाडटा. त्याच सांगतान पुराय भारतीय वेवस्थेची व्हडविकाय बायल मनशेच्या त्यागाचेर दिशीं-दिशीं वाडल्या. पूण, फाटल्या 25- 30 वर्सांच्या प्रसार माध्यमाच्या विस्तारीकरणाचे खोल परिणाम भारतीय वेवस्थेचेर जावपाक लागल्यात. तिची बुन्याद म्हण्टल्या स्त्री फाट्याची विचारसरणी मुदार जांवक लागल्या. ताका लागून पुराय वेवस्थाय बदलूं येता. अदीक भयांकृत अवस्थाय देशांत येवं येता. असो अदमास विचारवंत उक्तांवक लागल्यात.
पंचवीस- तीस वर्सां आदलो प्रसार माध्यमां- संपर्क माध्यमांच्या प्रसारा आदींचो तेंप येवजून पळोवया. ज्यो गजाली कळपाक धा वर्सा लागूं येतालीं तें गिन्यान तरणाटे पिळगेक खिणा भितर मेळटा. ह्यो नव्यो पिळग्यो समजीकाय, आकलनाचे नदरेन वीस वर्सां मुखार पावल्यात. सगल्या बाबतींत मनाची उत्सुकताय भागोवपाक संपर्क माध्यमाचो उपेग करपाची रुच वाडल्या. आयचे नवे पिळगेचो हो गुन्यांव? काय तांकां मनान समृद्ध करपाक फावो जाल्ली ही तंत्रगिन्यानानाची भेट! पश्चिमी वेवस्थेतलो दादलो, भुरगो जांव बायमनीस, अर्थिक येणावळीचो वांटो उखलपाक जाका बुद्द वापरुक समजतलें तोच बळीश्ट जायत रावतालो. आनी एक फावट तो तसो जालो की सगलेच बाबतींत चड, उणे प्रमाणात आपलो हक्क वा जोश दाखयतालो. फुरफुरतलो, आपलें अस्तित्व सिद्द करप, त्या पासत वावरप हाका मनीस जातीचो इतिहासीक घटनाक्रम गवाय आसा. दादलो फाट्याचें स्त्री फाट्याचेर वर्चस्व हें संवसाराच्या सैमीक नेमा प्रमाण आसा. फुडाराकय उरतलेंच. पश्चिमी वेवस्थाय हांगां आडवाद ना. तेच सांगता दादल्याक समजुन घेवप- सांबाळपाचे, ताका थाऱ्यार हाडपाचेंय बायल मनशेचें काम. ज्यो किते समाजरिती वा संस्कृतायेचे धाग्यांनी घुस्पावन दवरपाचें कामय बायल मनीसुच करीत आयल्या. भारतीय वा पश्चिमी वेवस्था धरुन हेर खंयचेय वेवस्थेतली बायल करीत आयल्या. करीत रावतली. संपर्क माध्यमाचे सोंपेपणाचे उदेशी अस्तित्व दाखोवपाची वान्सा मनीस कुळयेच्या इतिहासात केन्नाच न्हय इतली जण एकल्याचे मुठीत आयल्या. साहजीक आसा, त्या गजालीची नवलाय आनीक कितलो तेंप उरत? वा त्या सुवातेर अदीक अर्विल्ली माध्यमां येत हें सांगपाक जावचेंना.
संस्कृताय वा समाज वेवस्थे मुखावेली प्रस्न चिन्नां उबी रावपाची प्रक्रिया सगलों तेंप चलता. मनशालो जल्म तागेले हे धरतरेचेर आसप हें पळयल्यार एक प्रस्नचिन्न. मोबायल युगाक लागून तरणाटी नवी पिळगी दिकाहीन जाल्या! हो बोवाळ आयज भोंवतणी चल्ला. खंयच्याय कालखंडात तरणाट्यांचेर हे आरोप आसताच. वाट सांडिल्ले पिळगेक वाट दाखोवप, तांचे कडल्यान ताकता तसो वावर करुन घेवप. मुखेल म्हळ्यार तांचो स्वतावेलो विस्वास वाडोवप! ही गजाल जायत रावची. मनीस हो घटक दर खिणाक मुदार जायत रावता. पूण बाकीची वेवस्था कायम आसता. देखून मनशा- मनशा मजगतीं मोग, सुसंवाद, समजीकाय वाडली, तिगली जाल्यार जगांतले चडानचड प्रस्न सोंपतले.

महेश पारकार
942076518