भारतांत संविधान कितलें गरजेचें ?

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

संवसारभर भोंवडी करून हें तयार केलां. मुळां घट्ट आशिल्ल्यान ताचो आदार आसा. ताची दुरुस्ती करूं येता, पूण ते इतलें लवचीक न्हय आनी चड कडक लेगीत. नियंत्रणा खातीर मर्यादेची पुरवण करप. आनी ह्या राष्ट्राच्या लोकहिताची राखण करप हें ताचें काम. कोण तें कळ्ळें? देशा खातीर हो एक पवित्र ग्रंथ. हय! हें म्हणल्यार ‘भारताचें संविधान’.
संविधान सभेन 1949 वर्सा आपणायल्ले संविधान. फकत सशक्तीकरण आनी हक्क दिवपी न्हय, जाल्यार मार्गदर्शन, संरक्षण करपी लेगीत. संवसारांतलो सगळ्यांत लांब दस्तावेज. 25 भाग, 12 अनुसुची आनी 448 कलमां हांचो तातून आस्पाव आसा. संविधान तयार करप हें चायेचो घोट घेवपा इतल्या सहजपणान जावपी काम नाशिल्लें. पूण, लोकांक काळखांतल्यान उजवाडा दिकेन ओडपी अशें हें आशेचें किरण. जंय लोकांक शोशण, भेदभाव आनी वायट वागणूक मेळटाली थंय मलम जावन संविधान आयिल्लें. विंगड- विंगड संस्कृतायो, भासो आनी चालीरिती आशिल्ल्या 565 राजपाटणांत विभागणी करचे परस भारताक एकूच देश करपी असो हो दस्तावेज.
संविधान नाशिल्लें जाल्यार, नकाशांत आमचो देश कसो दिसपाचो? तेंय कडेक दवरात. आमचो देश एक अखंड देश म्हूण काम करपाचो? हो व्हड चर्चेचो विशय. तेन्नाच्या काळांत आशिल्ली संविधानाची प्रासंगीकताय आयज लेगीत आमकां तितलीच म्हत्वाची. लोकां खातीर लोकांक जें सरकार जाय, तें वेंचून काडपाचो अधिकार हें संविधान दिता. जे निरपेक्ष सत्ते वरवीं आमी प्रतिनिधी वेंचून काडटात, तेच मागीर लोकांचे उदरगतीचें धोरण तयार करतात. हें सगळें घडटा कारण तें संविधानांत बरयलां. जर तें नाशिल्लें, जाल्यार आमकां आयज लेगीत कांय राजा राज्य करतना नदरेक पडपाचे. समानतायेचो हक्क, स्वातंत्र्याचो हक्क, घटनात्मक उपाय करपाचो अधिकार, शोशणा आड हक्क असले एक न्हय जाल्यार हजार हक्कांचे वारस आमी नासपाचे.
हे सगळे मुळावे हक्क मेळपाक आनी मनशाक मुक्त जगपाक संविधानाचोच आदार! संविधान स्वता एक असो स्तंभ; जाच्या आदेशा प्रमाण सरकारी नियंत्रणां चलतात. आमचे मुळावे हक्क म्हळ्यार संविधानाच्या तिसऱ्या भागंत नागरिकांक दिल्ली भेटवस्तच म्हणू येता. ज्या नेमांचें उल्लंघन राज्य लेगीत करूंक शकना. संविधानाच्या चवथ्या भागा सकयल राज्य धोरणाचे निर्देश आनी मार्गदर्शन करपी अशें नेम आसात. हें तत्व न्यायालयान लागू करपाक जायना, पूण राज्यात वा देशात धोरणां तयार करतना हें मतीन धरप राज्यांचें कर्तव्य. अर्थीक नदरेन दुबळ्या वर्गा खातीर फुकट कायदेशीर मजत, पंचायतींची संघटना, गरजेवंतांक फुकट शिक्षण दिवप हीं ताचीं कांय उदाहरणां.
विधीमंडळ, कार्यकारी आनी न्यायवेवस्था हांचे मदीं अधिकार वेगळे करपाची संकल्पना संविधान मांडटा. लोकांच्या हक्कां भायर कितेंय वता जाल्यार आडमेळीं नासतना ताचें निवारण सोदपाक न्यायालयांत वचपाक हीं संकल्पना मदत करता. हे स्वतंत्र नाशिल्ले आनी एकूच संस्था म्हणून काम करपी आशिल्ले जाल्यार लोकशायेचें काम योग्य रितीन करप कठीण जावपाचें. हाचे वांगडाच संविधान मजूरांक सुरक्षीतताय दिता. वेपार आनी वाणिज्य सारक्या आंगांचोय विचार करता. पुराय देशांत एकरूप नागरी संहिता आपणावपाचो हेतू पुराय जावंक ना, पूण निश्चीतपणान बदलपी वेळ आनी घडामोडींनी ती सगळ्यां राज्यांनी चालीक लागतली, हाचीय आशा आसा.
म्हज्या मतान, संविधान म्हत्वाचें, कारण ते सूक्ष्म आनी स्थूल ह्या दोनूय नदरेन देशाक आनी ताच्या लोकांक पळोवपाची तांक बाळगिता. तें जल्मल्ल्या भुरग्याची जतनाय घेता आनी त्याच वेळार वर्सांन वर्स फाटीं उरिल्ल्या समाजाच्या विभागांचेर लेगीत लक्ष केंद्रीत करून आसा. धर्म, जात, संस्कृताय असल्या घटकांक लेगीत साखर लेप लायिल्ल्या कँडी इतलेच रुचीकपणान हाताळटा. हेर सगळे कायदे वा तांच्यो चौकटी अस्तित्वांत येवचे पयलीं संविधानाचेर आदारून आसतात. नागरिकांक मेळपी मुळावे हक्क आसात हें निश्चीत, पूण हे हक्क निरपेक्ष न्हय. राज्यांक अधिकार दिल्यात, पूण ते लेगीत निरपेक्ष नात. दोनूय, ‘हक्क’, ‘सत्ता’ आनी ‘स्वतंत्रताय’ निर्बंधां सयत आसात. हें निर्बंध गरजेचेंय कारण, नेम नाशिल्ले आनी अती स्वतंत्रताय आमकां भ्रश्टाचारी करू येता आनी ह्याच कारणांक लागून भारतीय संविधान आयज लेगीत समर्पक आसा.