दृढ निश्चेव : आदले आनी आतांचे

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

कसलोय बरो निर्धार करप म्हळ्यार कसलो तरी बरो हयकारी विचार मनात येवप. बरे विचार मनात येवप हिवूय एक सकारात्मक गजाल!

प्रतिज्ञा म्हळ्यार पण. आपूण कसली तरी गजाल करतलोच वा करचोचना म्हूण केल्लो निर्धार. अशें तरेचे दृढ निश्चेव केल्ल्यो कांय
देखी जगाच्या इतिहासांत पळोवंक गावतात. म्हाभारतांत असले तरेच्यो दोन- तीन घडणुको आमकां दिश्टी पडटात. भितरली एक म्हळ्यार भिश्म प्रतिज्ञा. देवव्रत हो कुरू देशाचो राजा शंतनुचो एकसुरो पूत. वयार येतकूच ताका कळटा की ताच्या बापायक एक खंत आसा म्हूण. ती म्हणचे शंतनूक खासा सत्यवती नांवाच्या एका खारव्याच्या धुवे वांगडा लग्न जावंक जाय आसता. पूण, सत्यवतीचो बापूय केवळ एकेच अटीचेर आपणाली धूव राजाक दिवक तयार जाता. ही अट म्हणचे शंतनू फाटल्यान फकत सत्यवतीचोच पूत देशाचो राजा जावंक जाय ही. हे शंतनुचें दुख्ख आसता. पूण, देवव्रत बापायची ही खिन्नताय सोंपयता. तो सत्यवतीच्या बापायक उतर दिता की आपूण खासा केन्नाच लग्न जावचोना म्हूण. जन्मभर आंकवारूच रावतलो म्हूण. कित्याक तर, लग्ना उपरांत ताच्या भुरग्यांनी कुरु राज्याचे गादयेर आपणाले अधिकार सांगचे न्हय म्हूण! हो निर्धार भोवच जबर आसता. संस्कृत भाशेंत जबर म्हळ्यार भिष्म – देखून ह्या निर्धाराक ‘भिष्म प्रतिज्ञा’ अशें म्हणतात.
दूसरी प्रतिज्ञा दिश्टी पडटा ती पांडव पत्नी द्रौपदी हिची. जुगारांत सगळी संपत आनी दौलत व्हगडायले उपरांत धर्मराज पयलीं खासा आपणाक, मागीर आपणाल्या भावांक आनी निमणे कडेन द्रौपदीक पणाक लायता आनी हरता. देखून पांडव कौरवांचे बंदे जातात. उपरांत दुर्योधनाचे सांगणेन ताचो भाव दुशासन द्रौपदीक तिच्या केसांक धरून भरभरीत ओडीत सभाघरांत हाडटा आनी थंय समेस्तां हुजीर तिका विवस्त्र करपाचो येत्न करता. तेदवेळा अपमानीत जाल्ली ही पांडव पत्नी पण करता कीं ती आपणाले केंस दुशासन आनी दुर्योधन हांच्या रगतांनी भिजयले बगर परतून केन्नाच बांदचीना म्हूण. सेगीत तेरा वरसां ती मेकळ्या केंसांनी भोंवता. अखेरेक ती आपणाली प्रतिज्ञा खरी करून दाखयता.
अशेच तरेची आनीक एक प्रतिज्ञा पांडव भाव अर्जुन एकदां करता. जेन्ना जयद्रथ ताच्या पुताक अभिमन्यूक कपटान मारता तेन्ना अर्जून सोपूत घेता कीं सूर्या अस्ताक वयचे पयलीं तो जयद्रथाचो वध करतलो म्हूण. नातर खासाक लासून घेवन प्राणत्याग करतलो म्हूण. उपरांत ताचो परम इश्ट भगवान श्रीकृष्ण आपणाल्या सुदर्शन चक्रा वरवीं सुर्याक लिपोवपाचो चमत्कार करता. देखून अर्जुन आपणाली प्रतिज्ञा पूर्ण करूंक शकता.
आनीक एके प्रतिज्ञेची ही खबर ख्रिस्त आदल्या 300 वरसांच्या काळांत घडली. चाणक्य नांवाचो एक विद्वान ब्राह्मण आसता. पूण तो परिस्थितीन गरीब आसता आनी दिसपाक कुरूप. एक फावट तो नंद कुळयेच्या धननंद नांवाच्या राजा लागीं भिक्षा मागूंक म्हूण ताच्या दरबारांत वता. थंय ताका दान तर मेळचना, उरफाटो ताचो घोर अपमान जाता. राजाच्या सांगणेन थंयचे शिपाय ताका ताचे शेंडयेक धरून ओडीत राजवाड्या भायर व्हरून उडयतात. हो निश्ठूर अपमान चाणक्याक सोंसूक जायना. तो थंयचे थंय सोपूत घेता की नंदा राजवट उमथून उडयले बगर आपूण आपणाल्या शेंडये गांठ मारचोना म्हूण. त्याच खिणा सावन तो कामाक लागता. उपरांत सादारण पंदरा- वीस वरसांच्या अथक परीश्रमांनी तो चंद्रगुप्त मौर्य नांवाच्या एका तरणाट्याच्या मुखेलपणा खाला एक व्हड फौज उभारता आनी नंदाच्या मगध राज्याचेर घुरी घालता. राजा धननंदाचो पराभव करता. चंद्रगुप्त मौर्य मगधाचो राजा जाता. चाणक्याचो बदलो पुराय जाता आनी तो आपणाल्या शेणकेक गांठ मारता.
फाटल्या शेंकड्यांत आमच्या देशाचो राष्ट्रपिता महात्मा गांधी असोच एक संकल्प सोडटा. 22 सप्टेंबर 1921 ह्या दिसा तो जाहीर करता कीं तो आपणाल्या पारंपारीक भेसाचो त्याग करतलो आनी त्या बदला आपणाल्या कमरा भोंवतणी वालो गुठलायतलो आनी खांदार शाल उडयतलो म्हूण. आपणाल्या भेसा संबदान हे येदे व्हड परीवर्तन करपा फाटल्यान गांधिजीचो एक तर्क आसलो. ताणें सांगलें की आपूण चडसो गरीब लोकां मदीं वावुरता. देखून ते वापरतात तसलेच कपडे आपणेंय वापरप हें आपणाक समा दिसता म्हूण. दुसरी गजाल म्हणचे तेदवेळा भारतांत इतली गरिबी आसली की चडशा शेतकामत्यांच्या आंगार केवळ एक काश्टी आसताली. देखून आपूण आंगार गडगंज कपडे घालून तांचे मदीं वावरप हें गांधीजीच्या मनाक पटना जालें. उपरांत पुराय जिवीतभर गांधीजी ह्याच साध्या वेशांत भोंवलो. इंग्लंडात गोल मेज परिशदेक गेल्लो तेन्नाय बी गांधीजीचो भेस असोच आसलो. तेन्ना ताका इंग्लीश लोक ‘अर्दो नागडो फकीर’ म्हणून ताची धजा उडयताले.
तरेकवार संकल्प सोडप, प्रतिज्ञा, निर्धार, निश्चेव, पण करप हे संवसारभर चालूच आसा. पूण निर्धारांचे पालन जाताच अशे ना. आमरण उपासाक बसप हिवूय एक प्रतिज्ञाच. आमरण म्हळ्यार मर मेरेन. आमरण उपास म्हळ्यार मागणे मान्य जायसर मर मेरेन उपासाक बसप. पूण जायतेदां मागण्यो मान्य जायनात आनी उपास करपीय मरनात! चार- पांच दिसा उपरांत कोण तरी तांकां मोसंबीचे रोस पिवयतात आनीं ते उपास सोडटात. धार नाशिल्ले निर्धार करपाच्यो जायत्यो देखी दिश्टी पडटात.
अधिक करून नव्या वरसाच्या आरंभाक नवे संकल्प सोडपाचे, दृढ निश्चेव करपाची चाल जायते कडेन आसा. ‘नव्या वरसा सावन हांव सिगार- विडी ओडचोना, सोरो पिवचोना, सक्काळीं उठ्ठलों, योगासनां करतलों, ध्यान- साधना करतलों’ ह्यो कांय संकल्पाच्यो देखी. कांय दीस ह्या निर्धारांचें पालन जाता आनी मागीर खंयचे कडेन कांयना. तरींय पूण निर्धारूच करप ना हाचे परस ते करप आनी जमता तोवर ते पाळप बरें. कारण कसलोय बरो निर्धार करप म्हळ्यार कसलो तरी बरो हयकारी विचार मनात येवप. बरे विचार मनात येवप हिवूय एक सकारात्मक गजाल!

प्रदीप लवंदे
9923292022