समानतायेचो समाज घडयतना

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

आयज एक प्रयोग करुया, मुखार दिल्ले वेवसाय तुमी दादल्याक दितले काय बायलेक दितले हाची मनांतले मनांत वांटणी करची. प्लमबिंग, रांदप, मानायपण, घर सांबाळप, राजकारण, शिक्षक, चोरी/डाको घालप, मॉडेलिंग, रिसेप्शनिस्ट, ड्रायव्हर, कॅबीन क्रिव (विमानांत काम करपी). तुमी जर एका लेगीत वेवसायाची वांटणी केल्या जायत जाल्यार मुखार बरयलां तें तुमचेच खातीर बरयलां अशेंच समजूचें.
‘फॅमिनिजम’, हें उतर खूब आयकलांच आसतलें तुमी, अशें हांव गृहीत धरिना. हें उतर तुमचे खातीर नवेंय आसूं येता. उतर वळखीचें आसत वा नासतूय बी. उतर खंयचेंय आसूं, तें ट्रेनीच्या डब्या भशेन आसता. फकत डबो आसलो म्हणून जायना ताका इंजिनूय जाय पडटा, तें इंजीन म्हणजेच अर्थ. अर्थ खबर नासल्यार उतर जिबेच्या प्लॅटफॉर्मार येतलें खरें मात जाय त्या मुक्कामाचेर कशेंच पावचें ना. आज ‘फॅमिनिजम’ ह्या उतराचो अर्थ आमी समजून घेवपाचो एक यत्न करतात.
‘फॅमिनिजम’ म्हणजे बायलांक आनी दादल्यांक समान हक्क आनी संदी मेळोवन दिवपा खातीर रचिल्ली एक चळवळ. हे चळवळेचो इतिहास व्हड पूण तसो नवो आसा, आमी खूब गजाली सुदारल्यात पूण तितल्योच उरल्यातूय बी, म्हणून आमी जीं सुदारणां करपाचीं उरल्यांत ताचेर भर दिवया. आमी इतिहासांत वच्चेच न्हय, आमी तर्काच्या आदारान हो विशय समजुपाचो एक यत्न करुया. कारण इतिहासांत वतकच खास करून हालींसाराच्या इतिहासांत, आमकां गोंयकारांक तरी दिश्टी पडटा ते फकत वाद. आनी उपरांत तातूंतल्यान नवे-नवे डायन्यामीक वादी तयार जातात. आमकां वाद वा वादी नाकात. आमचें ध्येय एकूच विशय समजून घेवन मनीसपणाचे नदरेंतल्यान जें योग्य तें आपणावप आनी हेरांक पटोवन दिवप.
अशें धरात की तुमकां बरी कविता बरोवंक येता. तुमी ती बरयली बी आनी व्हरून तुमी मानतात अशे एके व्यक्तीक ती वाचून दाखयली. ताची प्रतिक्रिया तुमकां अशी मेळटा की “ती बरयल्या ती कविता तुवेंच बरयल्या काय? अशें आपल्याक तरी दिसना, ती तुवें कोणाय कडल्यान बरोवन हाडल्या आसतली”. म्हणजे पयलींच गृहीत धरप की तुजे कडेन तें जावचेंच ना. ताचें कारण मागीर कितेंय आसूं, मुळांत हांगा प्रतिक्रिया आयल्या ती कुशळटाय पारखून येवुंकूच ना म्हणटकच ताका अर्थ आसप कठिनूच. तांच्या मनांत तांणी तुमचें एक चित्र काडलां, एक काल्पनीक फास्की तयार केल्या आनी ते फास्केंत ही तुमची कुशळटाय बसना. आतां कविता लेखनाचे सुवातेर तुमचे आवडीचो विशय/वेवसाय घेयात, तो मागीर खेळ आसत, नाच आसत वा आनीक कितेंय. उपरांत चिंतात तुमचे कुशळटायेक वा आवडीक जर कोणेंय अशें हिणसायलें जाल्यार तुमकां कशें दिसतलें? बरें दिसतलें व्हय? ना न्हय! मागीर तुमीच येवजून पळयात एकाद्रे बायलेक वा दादल्याक तांची कुशळटाय पारखिनासतना फकत समाजांत तयार केल्ले काल्पनीक फास्के खातीर अशी हीण वागणूक मेळत जाल्यार कशें दिसतलें तें.
आयज भारतांत आनी खास करून गोंयांत उक्तेपणान मुद्दम जावन लिंगाच्या आदाराचेर भेद चड करून करिनात. पूण तरी आसतना नकळत म्हणात वा अज्ञाना खातीर आमी कांय गजाली करतात, देखीक आमच्यो चडश्यो गाळयो आवयचेर, भयणीचेर तश्योच बायलेचेर म्हणजे एकूण बायलांचेर आदारून आसतात, आमी व्यक्तित्वांत नमळाय दिसत जाल्यार ‘बायल कशी’, ‘बायजण’ अशीं उतरां सहज वापरतात. गाडी चलयतना सारकी चलयना वा हळू चलयता जाल्यार “बायल चलयता आसतली” अशें म्हणून मेकळे जातात आनी फकांडांच्या नांवान हिणसायतात. कोणूय रडल्यार बायल कशी रडटा म्हणप लेगीत आमकां खूब आयकुपाक येता. तश्योच कांय गजाली आमी परमपरागत चल्ल्यात त्यो तश्योच चलयतात. आमी विचार करनात वा करपाक सोदिनात. ताची देख दिवपाची म्हणल्यार लग्ना उपरांत नांव बदलप हें बायलांनीच कित्याक करचें? तशेंच घर बदलप हेंय बायलांनीच कित्याक?, हो निर्णय त्या जोडप्याची सोय लक्षांत घेवन कित्याक जावचो न्हय. धर्मीक संस्थांनी येजमानपण, वांगडीपण तशेंच कोमिसांवांनी आनी वेंचणुकांनी वांटो घेवपाक आज लेगीत बायलांक हक्क ना आनी कोणेंय विचारल्यार तो धर्माचो विशय तातूंत पडप ना अशी शिटकावणी मेळटा. म्हजो प्रस्न सोंपो आसा – धर्म बायलांचो न्हय तर? ना जाल्यार स्पश्ट करचें, बायलांकूय कळपाक बरें ती इतले श्रद्धेन जो धर्म पाळटात तो धर्म तांकां मनिसूच मानपाक तयार ना म्हणून. मुखार या, घर सांबाळप, भुरग्यांक सांबाळप, भुरग्यांक संस्कार दिवप, झगडें जालें
जाल्यार नमतें घेवप, जेवणां करप,
नोकरी वा करियर चुट्टेक लावन घरा बसप अश्यो अनेक गजाली बायलांनीच करच्यो अशी अपेक्षा आज लेगीत समाजांत जित्यो आसात. ह्यो बदलपाक जाय अशें तुमकां दिसना?
दादल्यांक एक गजाल समजूची पडटली की बायलांक समान वागणूक दिली म्हणून तांचें म्हत्व उणें जावचें ना. एका खिणाक दादल्यांनी स्वताक बायलेचे सुवातेर दवरून विचार करचो, तुमी जशें तिचे कडेन वागतात तशेच कोणूय तुमचे कडेन वागिल्ले जाल्यार तें तुमकां पटपाचें? ना न्हय. तशेंच बायलांकय म्हजी विनवणी की तांणीय विचार करचो कितलीं पिशेपणां खपोवन घेवप हाचेर. जशी ताळी एका हातांत वाजना समाजूय एका चाकाचेर चलूंक शकना, दोनूय चाकां समान आसूंक जाय तेन्नाच मनीसजातीची ही मोटार योग्य रितीन आनी चड वेगान मुखार सरतली. आनी जितले आमी मुखार सरतले तितलीं ह्या संवसारांचीं नवीं नवीं अप्रुपां आमकां पळोवपाक मेळटलीं.
फॅमिनिजम हो विशय जाका समजलो ताका जगा कडेन पळोवपाची एक नवी नदर मेळ्ळी अशें हांव मानतां. कारण फॅमिनिजम आमकां खूब शिकयता जश्यो की एक, एकूच गजाल गृहीत धरप की कांयच गृहीत धरप ना हो मंत्र सगळ्याक लागू जाता. मुद्दम तुमी कसलोय निर्णय घेवचे आदीं हो विचार करून पळयात. दोन, जबाबदाऱ्यो वांटून घेवपाक शिकयता. तीन, सहानुभुती वापरल्यार व्यक्ती आनी तांचे प्रती आमची वागणूक सुदारपाक आदार जाता हें शिकयता. चार, अन्याय जाता तो वळखून ताचे आड आवाज काडप, ताचे आड वावरप आनी गरज पडल्यार झुजप हें लेगीत आमकां फॅमिनिजमांतल्यान शिकपाक मेळटा. अश्यो जायत्यो गजाली शिकूं येता आनी आमी शिकतलेय बी. खास करून आयचे तरणाटे पिळगेन हें मनार घेवन एक आदर्श तयार करपाक जाय, तेन्नाच आमी येवपी पिळगे खातीर एक बरो समाज घडोवपाक पावतले. हो विचार आनी समाजांत बरे बदल हाडपाक तुमचो सगल्यांचो आदार जाय आनी तो मेळटलो अशी आस्त.बाळगितां.

सनथ शैलेश भरणे