भांगरभूंय | प्रतिनिधी
ज बाजारांत डुप्लिकेट म्हाल खूब येवंक लागल्यात. तातूंतलो खरो म्हाल खंयचो तें वळखप कठीण जालां. भारतांत पदवी नाशिल्ले आदवोगाद आनी दोतोर भरल्यात, जे खंयच्याय विशयाचेर सल्ले दितात. तसो आतां सोशल मिडियाचेर भाशातज्ञांचो हुंवार आयला. जो तो आपूण बरयता तेंच सारकें, आपूण सांगतां तेंच खरें म्हणत आसा. जांकां धड कांय बरोवपाक येना, ते सोशल मिडियाचेर हांगां थंय वाचिल्लें एकठांय करून लेखकूय जातात. पायलेक पंचवीस कवी मेळटात तशे आतां पायलेक पन्नास भाशातज्ञ तयार जावंक लागल्यात. आतां भाशातज्ञ म्हणल्यार कोण? खंयचेय भाशेंत एमए केली वा भासविज्ञानांत पदवी मेळयली म्हणून कोण भाशातज्ञ जायना. ताका त्या विशयांतलें कांयच कळना जाल्यार कितें उपेग? मराठी भाशातज्ञ स. अरुण फडके हांचे कडेन भाशेंतली पदवी नाशिल्ली, पूण तांणी जें काम केलां तितलें काम पदवी आशिल्ल्यांनी लेगीत करूंक ना. भास शिकप आनी साहित्य शिकप हातुंतूय फरक आसा. थोड्यांक दिसता, आपूण एक अमूक पेपर इतलीं वर्सां शिकयतां म्हणून आपूण त्या विशयाचो तज्ञ, तशें कांय आसना. फकत शिकोवपा खातीर शिकप आनी रुचीन, आवडीन शिकप हातूंत फरक आसा. शाळेंत वा बीए पांवड्यार लेगीत पाठ्यक्रमांतल्यो काणयो वाचून सकयल दिल्ल्या प्रस्नांच्यो जापो दिल्यो की खूब जाणांक दिसता की आमी भास शिकले, भाशेंतले तज्ञ जाले. मुळांत साहित्याचेर आदारीत पाठ्यक्रम आशिल्ल्यान आनी भाशेक म्हत्व दिवंक नाशिल्ल्यान हो सगलो गोंदळ जाला.
हिंदी भाशे विशीं सांगपाचें जालें जाल्यार तुमी खंयच्याय भुरग्याक विचारात, तुमकां कोणाची काणी वा कविता चड आवडटा? चडशे जापो दितले: प्रेमचंद, जयशंकर प्रसाद, निराला, राजेंद्र यादव, अरुण कमल. आतांच्या लेखकांचीं वा कवींचीं नांवां कोण चड घेवंचो ना. आदलें साहित्य दर्जेदार आसतालें. तातूंतली भास बरी आसताली म्हणून आमकां तें साहित्य वाचूंक आवडटालें. आतांच्या लेखकां मदीं वा कवीं मदीं तो दर्जो दिसना. पुस्तकां खूब उजवाडा येतात, पूण तातूंत चुको हजारांनी आसतात. म्हज्यो चुको दाखोवपी तूं कोण अशें म्हणल्यार कशें जातलें?
मार्च 2016 वर्साची गजाल. हांवें ‘वर्धा हिंदी शब्दकोश’ विकतो घेतिल्लो. तातूंत म्हाका खूब चुको मेळ्ळ्यो. हांव संपादक प्रो. राम प्रकाश सक्सेना हांकां मेळपाक मुद्दाम नागपुराक तांच्या घरा गेलों. तांकां हांवें शब्दकोशांत कितल्यो चुको आसात तें सांगलें आनी चुकींची वळेरीच दिली. तांणी म्हणलें, “आपने मुझे ग़लतियाँ बताईं लेकिन मुझे बुरा नहीं लगा, पर मेरी जगह कोई और होता तो कहता, तुम कौन होते हो मुझे ग़लतियाँ बताने वाले।” हांव सदांच म्हणटां, चुको दोन कारणांक लागून जातात. एक चुकून जाता आनी दुसरें कांयच खबर ना तेन्ना जाता. चडश्या लोकांच्यो चुको जातात तें कारण दुसरें. तांकां कांयच खबर आसना. ओगीच तर्क सांगतात आनी बरोवप्यांक घुसपायतात. धावे- बारावेक भाशेंत 95- 96 गूण घेतात, पूण एक ओळ धड बरोवपाक येना. स्वताचें नांव स्पश्ट बरोवपाक येनाशिल्ले तरणाटे लेगीत आयज एमए करपाक येतात आनी मागीर थंय घुसपतात. हाचीं कारणां खूब आसात. ताचेर वेगळो लेख जावं येता, जो खूब जाणांक नाकसुरो वतलो, म्हणून तो वाद हांगा नाका.
म्हजो तसो कोंकणी कडेन चड संबंद ना, पूण अणकारतना खूबदां संबंद येता. 2018 वर्साची गजाल, तेन्ना हांव नवोच धेंपे म्हाविद्यालयांत कामाक लागिल्लों. नवो आशिल्ल्यान वरिश्ठांक कांय गजाली पचच्यो नात हें खरें. गोंय विद्यापीठांत एक बसका आशिल्ली. हांवें कितें तरी सांगतकच एक प्रोफेसर उठली आनी म्हणपाक लागली, “हांव फाटलीं 25 वर्सां अशेंच शिकयतां.” ती आपलेंच खरें म्हणूंक लागली. अश्यो गजाली म्हज्या वांगडा खूब फावटी घडल्यात. म्हणून हांवें तिका सरळ सांगलें, “तूं जर सुरवाती सावनूच चुकीचें बरयत आयल्या तर 25 न्हय, 100 वर्सां लेगीत बरयल्यार तें तूं सारकें करूंक पावची ना.”
खूब लोक म्हणटात जें चड प्रचलीत आसा तें बरोबर. तशें जाल्यार चुकीचीं उतरांच आयज चड प्रचलीत जाल्यांत. तीं बरोबर म्हणपाचीं? ‘स्रोत’, ‘सहस्र’ हीं उतरां चडशे लोक ‘स्त्रोत’, ‘सहस्त्र’ बरयतात, गूगल लेगीत खूबदां चुकीचें सांगता. भाशेंत वाद आसतलोच, पूण तो तर्कपूर्ण आसचो. ओगीच विरोध करपाक जाय म्हणून विरोध करचो न्हय. विशेश नांवां तर बदलचींच न्हय. ना जाल्यार तें हिंदीवाल्यांनी तेंदुलकर आनी तिलक केल्लें तसली स्थिती जातली. हांव हिंदींत तेंडुलकर आनी टिळक अशेंच बरयतां.
कोंकणींत वाद जाता तसो हिंदींत आनी मराठिंतूय जाता. मागीर लोक आमचेर अतीशुद्धतावादी म्हणून आरोप करतात. हांव फाटलीं 9 वर्सां गोंयच्या खूब म्हाविद्यालयांनी आनी संस्थांनी हिंदी शुद्धलेखनाचेर कार्यशाळा घेतां. ते भायर हेर कामां पयलींच्यान चालू आसात. खूब प्रस्न येतात आनी वादूय जातात. म्हाका खूबदां शुद्धलेखना संबंदान फोन येतात. आतां कोंकणींत अशें विचारपाचें जालें जाल्यार कोणाक विचारप? हांव सरळ सांगतां, म्हाका सुरेशबाब बोरकार, उदयबाब भेंब्रो, दामोदरबाब घाणेकार आनी प्रा. भूषण भावे सर हांचे बगर कोणाचेरूच विस्वास ना. अणकाराच्या मळार आशिल्ल्यान म्हजो चडसो संबंद दामोदरबाब, भावे सर, परेशबाब कामत आनी अतुल पंडित हांचे कडेन येता. खूब लोक म्हाका जातीवादीय म्हणत, म्हणूं बावडे! पूण मुखेल प्रस्न आसा तो म्हणल्यार अभ्यास आनी कामाचो. कोंकणी खातीर कांय लोकांनी जो निसुवार्थीपणान वावर केला, निश्ठेन केला, प्रामाणीकपणान केला, तो सोशल मिडियाचेर बोवाळ घालपी कांय ‘भाशातज्ञांनी’ करूंक ना, तांकां तो जमचोय ना. जमता जाल्यार तांणी तो करून दाखोवचो आनी मागिरूच उलोवचें. आपणाक कोंकणी येता अशें म्हणून फुशारकी मारून कितेंय उलोवचें न्हय, कितेंय सांगचें न्हय. कांय थारावीक लोकांक भायर मारून भाशा शुद्ध करपाचो वेळ आयला अशें म्हणचे पयलीं तुमकां ते भाशेचें कितलें ज्ञान आसा तें पळोवचें. कोंकणी आमची, तुमची, सगल्यांचीच, पूण तर्कपूर्ण वाद करचो, दुसऱ्यांचेर आरोप करपाक जाय म्हणून वाद करचो न्हय वा आपुणूच चड शाणो हें दाखोवचें न्हय.
आदित्य सिनाय भांगी
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
