एकाग्रतायेन आयकल्लो उपदेश

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

चिंतन – 65

तुकाराम महाराज म्हणटात —

उपदेश असे बहुतांकारणें। 

घेतला तो मनें पाहिजे हा॥

संतांचो उपदेश सगळ्यां खातीर सारकोच आसता. पूण तो समजता, उमजता आनी जिवितांत देंवता — फकत त्या मनाक, जें एकाग्र, उक्तें आसा. जशें सगळे कडेन पावस पडटा, पूण तो फकत तेच मातयेंत फळां दिता, जी तयार आसता.

आमी दर दिसा कितल्यो तरी बऱ्यो गजाली आयकतात — प्रवचन, प्रेरणादायक व्हिडियो, उतारे, पुस्तकां. पूण प्रस्न असो की त्यो गजाली खरेंच मनाक स्पर्श करतात काय? जायते फावटीं आमी आयकतात, पूण जें आयकतात तें मना मेरेन पावना. कारण मन दुसरे कडेन आसता — मोबायलाचेर, चिंतेंत, बेफिकिरींत, आमच्याच अहंकारांत.

एक फावट एके कॉलेजींत एक फामाद मानसशास्त्रज्ञ व्याख्यान दितालो. सगळे विद्यार्थी बशिल्ले. ताणें एक पेलो उदक घेवन म्हणलें, “ह्या पेल्याचें वजन कितलें?” सगळ्यांनी वेगळो अदमास काडलो — 100 ग्राम, 200 ग्राम. दोतोरान हांसून म्हणलें, “हें सगळें म्हज्या हातांत कितलो वेळ आसा ताचेर आदारून आसा, पांच मिनटां धरल्यार फरक पडना, पूण एक वर धरल्यार हात दुखपाक लागतलो, आनी सांज मेरेन धरल्यार हात सुन्न जातलो.”

सगळे हांसले, पूण तांणी मुखार सांगलें — “जिणेंतय तशेंच आसा. चिंता, राग, दुख्खूय पेल्या सारकेंच. तें चड वेळ मनांत धरल्यार मन थकता.”

सगळ्यांनी हो ल्हानसो “उपदेश” आयकलो. पूण कांय दिसांनी जेन्नां एक विद्यार्थीनी खरेंच ताणांतल्यान भायर सरली तेन्ना तिका कळ्ळें — तिणें तो उपदेश मनान घेतिल्लो.

आमच्या जिवितांतय अशे अणभव येतात. पालक, शिक्षक, इश्ट — सगळेच कितें ना कितें तरी सांगतात. पूण खरेंच आमी केन्ना मनांतल्यान आयकतात?

एक वेळ येता जेन्ना आमी खरेंच शेणिल्ले आसतात, आनी मागीर कोण तरी एक सादें वाक्य म्हणटा — आनी तें आमच्या मनार प्रभाव घालता. तेन्नाच संतवचनाची खरी शक्त दिसता.

तुकोबांचो संदेश होच — गिन्यान सगळे कडेन आसा, गुरू सगळ्यांक सांगतात, पूण गिन्यान फकत त्या मनाक मेळटा, जें नम्र, शांत आनी ग्रहणशील आसता.

देखून फुडले खेपे कोणेंय कितेंय बरें सांगल्यार मन शांत करचें, लक्ष दिवचें आनी तें मनान घेवचें. कारण तेन्नाच उपदेशाचो अर्थ “जीवन” जाता.

– हभप देवदत्त दिगंबर परुळेकर