दांत : खावपाचे वेगळे, दाखोवपाचे वेगळे

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

कांय लोक असोय आसा जो दुसऱ्याची राखण करपा खातीर फट उलयता. दुसऱ्याक हानी जावंची न्हय वा दुसऱ्याचेर संकश्ट येवंचें न्हय वा नाका आशिल्ल्या परिणामां पासून दुसऱ्याक राखपा खातीर फट उलयतात.

हतयाक पळेतकच आमकां ही ऑपार याद जाता, ‘खावपाचे दांत वेगळे आनी दाखोवपाचे दांत वेगळे.’ ती  कित्याक याद जाता? जेन्ना मनीस आपलें उतर पाळिना वा एकल्या कडेन एके भशेन आनी दुसऱ्या कडेन दुसरे भशेन वागता तेन्ना तिची याद जाता. चड करून राजकारणांत सक्रीय आशिल्ले मनीस अशे वागतना दिसतात. म्हजो एक इश्ट जायते पावटीं म्हणटा, ‘सगळें सारकें आसा तें सांगूंक जायना, थोडें लिपोवन दवरूंक जाय आनी भलतेंच सांगूंक जाय.’  अशें आयकतकच म्हजी घरकान्न म्हणटा, ‘हाच्या तोंडांत जाल्यार कांयच उरना, सगळें कितें तें सारकें सांगता आनी लोक ताचो फायदो घेतात.’ म्हजें मत स्पश्ट, कितें आसा तें प्रामाणीकपणान उलोवंचें. हाका एक सांगप आनी दुसऱ्याक दुसरें सांगप सारकें दिसना.  कोण फायदो काडटा ताका काडुंदी.

मनशाचो सभाव

प्रामाणीक मनीस फटी पासून पयस रावता. सुक्या भितर इल्लें ओलें लासताच, तशें हांगा- थंय फट आसता पूण ते फटींत कोणाकूच इजा पावची ना हाची जाणवीक दवरूंक जाय. थोडो लोक अशे आसता जो आपल्या फायद्या खातीर फट उलयता. कांय पावटीं आपणाक कोणूय ख्यास्त लायत म्हण वा आपणाक लागून दुसऱ्याक फायदो जायत म्हण.  समाजा कडेन बरेपण जोडुंकूय थोडे फटीचें सत करून दाखयतात. तांचें मानप अशें, एक बरो इश्ट दुस्मान जाल्यार जाता, भौसा कडेन वायटपण नाका. कोर्तींत गवाय कशे दितात तें आमी सिनेमांनी पळेलां, प्रत्यक्षांतूय बी तशेंच घडटा. कांय प्रमाणांत मनीस आपूण सात्वीक म्हण दाखोवंक सोदता, तेन्ना जिविताची तागडी असंतुलीत जाता.  आश्या वेळार इश्टां बदला दुस्मान चड जातात.  हें मेळोवन घेवंचे परस सताचो पाखो घेवन आपलो सभाव बरो दवरप बरें न्हय?

फट कित्याक उलयतात?

फट उलोवपाचें मुखेल कारण आसा नकारात्मक परिणाम. ख्यास्त, संघर्श वा हेर अप्रीय परिस्थिती टाळपा खातीर, वायट कर्तुबां लिपोवपा खातीर, स्वताची प्रतिमा राखपा खातीर वा दुसऱ्यांचेर फायदो मेळोवपा खातीर लोक फट उलयता. अशें करून तांकां दिसता आपूण स्वताची राखण करता, पूण जगाक खबर आसता तो स्वार्थ सादयता म्हण.  कांय लोक असोय आसा जो दुसऱ्याची राखण करपा खातीर फट उलयता. दुसऱ्याक हानी जावंची न्हय वा दुसऱ्याचेर संकश्ट येवंचें न्हय वा नाका आशिल्ल्या परिणामां पासून दुसऱ्याक राखपा खातीर फट उलयतात. ‘धवी फट’ हें उतर आमी आयकलां. कांय जण चड करून आपल्यो भावना वा दुख्ख टाळपाक, लज आडावंक वा सकारात्मक संबंद दवरूंक धवी फट उलयतात.  कांय जण फट उलोवन स्वताक मान-भोवमान लेगीत घेतात.

कितें करुं येता?

लजेंत पडपाचे भिरांतिनूय लोक फट उलयता.  एक चेडो आनी एक चेडूं मोगांत आसात,  तीं भोंवतना कोणेंय पळेल्यार तीं आपूण एकामेकाक वळखचनात म्हणटात. प्रत्यक्षांत तें खरें आसना. मोगांत आसात न्ही, विचारता ताका तशें सांगात पूण तीं तशें करिनांत कित्याक तितलें पासून तांच्या मोगाची खबर तांच्या आवय-बापायक नासता. वांकडें तिंकडें घरा कडेन पावचें न्हय हे खातीर आपूण मोगांत आसात म्हूण दोनूय घरा कडें कळयलें जाल्यार फट मारपाचो प्रस्नूच उपरासना. श्रद्धा म्हणटा, स्वताक उंच उभारपा खातीर जर तूं फट उलयता जाल्यार तुजी जीब कातरून उडय. आमच्यांत इतलें बळगें आसा?

फटीचे परिणाम

फट उलयतल्याक घड्ये आनंद मेळटा आसत, पूण ताचो परिणाम ताणें नियाळूंक नासतलो. एके फटीक लागून कुटुंबाचेर कसलो परिणाम जाता आसतलो?  भुरगीं हे विशीं कसली देख घेतात आसतलीं?  भावंडांचेर कसलो परिणाम जाता आसतलो? फटीक लागून शिश्टाचार इबाडटा, नातीं तुट्टात, इश्टागतिचे हाल जातात, मनीसपणाची कत्तल जाता. खंयच्याय धर्मांत फटीक जागो ना जाल्यार मनीस ही चाल कित्याक आपणायता? वयर उल्लेख केला ते भशेन थोडे दुसऱ्याक सालवार करपा खातीर फट उलयतात, हें कितलें पासून सारकें? फट मारिना जाल्यार घड्ये ताका ख्यास्त पडटली पूण तो जिवीत तरी सुधारतलो न्ही? तुजे फटीन एक पावटीं वाटवतलो, पूण मुखार आपली संवय केन्नाच सोडून दिवंचो ना.  हाका जबाबदार कोण थारता?

सत आनी फटीची काणी

एक दीस सत नांवाचो मनीस आनी फट नांवाचो मनीस, दोगूय शारा भायर एके न्हंये कडेन गेले. ते जुळे भाव आशिल्ले. फटीन सता कडेन पैज मारली की आपूण सता परस वेगान न्हंय हुंपपाक शकता. सतान पैज स्विकारली. फटीन म्हणलें, दोगांयनी सगळे कपडे काडचे पडटले आनी दुसरे वटेन वचून परत येवंचें पडटलें. ते प्रमाणें दोगांयनी कपडे काडले. फटीन 3 मेजना बराबर सतान न्हंयेंत उडी मारली, पूण फटीन उडी मारली ना. सत न्हंयेंत आसतना फट सताचे कपडे घालून सताचो भेस करून परतून शारांत गेलो. फट गर्वान शारा भोंवतणीं सत आशिल्ल्याचें नाटक करून भोंवलो. 

हे वटेन, सत न्हंय पार करून येवन पळेल्यार ताचे कपडे नाशिल्ले, फटीचे कपडे आशिल्ले. ते घालचे पडटात म्हण सत नागडोच शारांत गेलो. सत शारांतल्यान नागडो भोंवता म्हण लोक ताका एकटक पळयत रावले. कितें घडलें आनी आपणाक असो कित्याक भोंवचो पडलो तें सतान समजावपाचो यत्न केलो, पूण तो नागडो आसा आनी पळेवंक अस्वस्थ दिसता म्हण लोक ताची फकांडां करूंक लागले आनी ताचे पासून पयस गेले. तो खरोच सत अशें मानपाक न्हयकार दिलो. शारांतल्या लोकांनी फटीचेर विस्वास दवरलो कारण तो सारके कपडे घालून आशिल्लो आनी पळेवंक बरो दिसतालो. त्या दिसा सावन आयज मेरेन लोक नागड्याक सत मानचे परस फटीक मानपाक लागले.

सोंपयतना…

फट उलोवप हो म्हायती नियंत्रीत करपाचो, वैयक्तीक गुप्तताय सांबाळपाचो वा परिस्थितींत आपल्या फायद्या खातीर बदल करपाचो एक मार्ग आसूं येता, अशें थोडे समजतात. थोडे स्वताचो आत्मविस्वास वाडोवपा खातीर वा स्वता विशीं आनी आपलें साधोवन बरें दिसपा खातीर फट उलयतात. लज, गुन्यांवकारपण वा जाणवपी धोको हांची भावना सामकार येयत म्हण थोडे बेईमान वागणूक दाखयतात. ही वागणूक बदल्ली ना जाल्यार वयले काणये भशेन सगळेच सताक फट म्हणटले आनी फटीक सत म्हणटले.  अशें करून आमी खावपाचे दांत वेगळे आनी दाखोवपाचे दांत वेगळे म्हण फुडें वतले? विचार करूंया.

—- 

– विन्सी क्वाद्रूस, राय, साश्ट, गोंय.

मो. – 9822587498