भांगरभूंय | प्रतिनिधी
णवूय राती मनोवपी येजमान थारलेले आसतात. येजमान देवळांत येवन मखर फुलांनी सजयतात. नव रंगाच्या साडयांनी देवीक न्हेसयतात.
गोंयांतल्या दरेका गांवांत वसलेल्या देवाच्या नांवान गांवांक नामना आसा. इतिहासीक कारणांक लागून देवळांचे स्थलांतर जालें. पुनर्स्थापीत जाल्ल्या देवतांनी त्या- त्या गांवची सांस्कृतीक आनी धर्मीक मळाचेर भरभराट केली. हीच भरभराट आयज जागतीक मळार दोळ्यांनी भरतात. अशाच कांय स्थलांतरीत देवळां भितर वरगांव- पिळगांवचें (दिवचल) श्रीचामुंडादेवीचें देवूळ.
कदंब राजवटकी वेळार कदंब राजाचें राजपाटण आसलेलो गांव गोवापुरी, आताचें व्हडलें गोंय वा वेल्हा गोवा. देवी चामुंडा कदंब कुळाची कुळदेवी मानताले. देवी म्हालक्ष्मी, देवी म्हासरस्वती आनी देवी म्हाकाली ह्या तिनूय देवींची शक्ती आसलेली देवी चामुंडेश्वरी. व्हडल्या गोंयां चामुंडा देवीचें देऊळ आसलें म्हूण फ्लोरेल द इल्हास (1567) ह्या दस्तावेजांत आसा म्हण संदर्भ मेळटा. पूण हें देवूळ 1310 वर्सां पयलीं सावन व्हडल्या गोंयां आसलें अशेंय कळटा. 1510 वर्सा पुर्तुगेज गोंयांत पावले. 1560 चे 61 जाता सर तांणी लोकांचें धर्मांतर तशेंच हिंदू धर्मियांचीं देवळां मोडपाक सुरवात केल्ली. देवी चामुंडेश्वरी आमोणकर, टोपले, कांगले, आनी हेर कांय घराण्याची कुळदेवी. ह्याच देवीच्या कुळाव्यांनी 1802 वर्सा पिळगांवां हे देवीचें देवूळ बांदलें. हांगा पयलीं ल्हान घुमटी आसली खंय.
पयलीं व्हडल्या गोंयची देवी आतां पिळगांववासी जाल्ली. व्हडल्या गोंयचे क्रिस्तांव समाजाचे लोक, मूळ हिंदू धर्मीय हांतूत दुबाव आसचो ना, आयजूय पिळगांव देवीच्या दर्शनाक ते येतात म्हूण कळटा. देवीच्या कुळावी लोकांची उपाट भक्ती देवीचेर आसा. वर्सावळीक देवळांत ल्हान व्हड सण मनयतात. संवसार पाडवो, अक्षय तृतीया, देवीची जात्रा, दिवजोत्सव, पौश म्हयन्यांतले पुनवेक जावपी सांगोड उत्सव, सत्यनारायण पुजा, हवनां जातात. देवळा लागींच आसलले व्हडले तळयेंत देवीचो सांगोड उत्सव जाता. शारदीय नवरातींचो उत्सव ह्या देवळांत दबाज्यान जाता.
भाद्रपदाची अमास जाल्या उपरांत पुराय देवूळ धुवतात. दुसऱ्या दिसा आश्वन शुद्ध प्रतिपदेक घटस्थापना करतात. परातींत माती घेवन तातूंत णव तरांचें धान्य भरशितात. मदींच कळस, ताचेर पडगो दवरून म्हालक्ष्मी देवीची मुर्त दवरतात. कुशीक णवूय दीस पावता तितलें तेल, वाती घालून अखंड पेटत दवरचें पडटा. दरदिसा नवचंडी (सप्तशती) पाठाचें पारायण जाता. कळसाक माळ बांदतात आनी मागीर देवीक म्हानैवेद्य दाखयतात.
णवूय राती मनोवपी येजमान थारलेले आसतात. येजमान देवळांत येवन मखर फुलांनी सजयतात. नव रंगाच्या साडयांनी देवीक न्हेसयतात. णव दिसांच्यो णव साडयो देवळाचे अध्यक्ष तुषार टोपले हांचे वतीन येतात. सांजेर साडेसातांक सुमार देवीक मखरांत बसयतात. देवीच्या रुपाक कांचोळी म्हणटात. देवीचो उरामेरेन आकार आसता म्हण ह्या रुपाक कांचोळी म्हणता आसत. देवीक त्या दिसाची साडी न्हेसयतात. दरदिसा किर्तन जाता. रातीं पावणे धांक किर्तन सोंपले उपरांत मखर जाता. नार्वेचे खासा निमंत्रीत पंगड आरती करतात. घुमट, शामेळ, कासाळ्याच्या तालार पारंपारीक चालीन ती जाता. ह्याच आरतीच्या तालार मखरांत बसोवन देवीक धोलयतात. दिकां दिकांनी मखर धोलता तशी तशी देवीक आरती जाता. मखरांत धोलतले देवीचें तेजोमय रूप खुबूच आल्हाददायक आसता. आरती जाले उपरांत यजमानाच्या वतीन अल्पोपहार आसता.
दसऱ्याच्या आदल्या सगळ्यो विधी त्योच जाता. मात मखराक सुरवात जावच्या पयलीं मात देवीची पालखी जाता. सवायशिणी देवीची व्हट भरतात आनी आशिर्वाद घेतात. मखरोत्सवा उपरांत सांगणें जाता आनी उत्सवाची सांगता जाता. दुसऱ्या दिसा सकाळीं देवीक पंचिश्टान अभिशेक जाता. घटस्थापनेदिसा घाल्ली रुजवण कापून गांवकऱ्याक प्रसाद म्हूण वाट्टात. शीम हुंपपाच्या सुवाळ्याक साडेतीनांक सुरवात जाता. देवीक पालखेंत बसून आपट्याच्या पेडा कडेन व्हरतात. हांगा सोने लुटप जाता. पालखी परत देंवळांत येता. भक्त आपट्याचीं पानां देवीक अर्पण करतात आनी दसऱ्याची परब सोंपता.
(म्हायती चामुंडेश्वरी वरगांव देवळाच्या पुजाऱ्यान दिल्या.)
– प्रीता परब
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
