भांगरभूंय | प्रतिनिधी
भारतांतलें पुर्विल्लें जिवीत शास्त्र “आयुर्वेदाक” आयज संवसारीक नवी मान्यताय मेळपाक लागल्या. संवसारभरांतल्या लाखांनी लोकां खातीर ती वैजकी परंपरे परस चड प्रतिनिधित्व करता. तें समतोल, प्रतिबंध आनी समग्र बऱ्यापणा हांचेर आदारिल्लें जिणेचें तत्वगिन्यान. वनस्पती सुत्रां आनी शुद्धीकरण उपचारां सावन आहार आनी जिणे पद्दतीच्या सल्ल्या मेरेन, भलायके विशीं सैमीक आनी टिकावू पद्दती सोदपी लोकांक बुद्धी प्रेरणा दिवपाचें काम चालूच आसा. भारताच्या सांस्कृतीक आनी शास्त्रीय दायजाची खोलाय आमकां याद करून दिवपी ही अभिमानाची गजाल. तरी लेगीत ह्या नव्या लोकप्रियते खाला एक चिंतेचो प्रवाह आसा, जो आयुर्वेदाचीच विस्वासपात्रताय फाटीं व्हरपाची भिरांत निर्माण करता. तो म्हणल्यार चुकीच्या जायरातींची अनियंत्रीत वाड. दूरचित्रवाणी चॅनल, नेमाळीं, सोशल मिडिया फीड आनी रस्त्या कुशीच्या पोस्टरां वयल्यान “चमत्कारीक वखदां”, “तात्काळ आराम” आनी “दुश्परिणाम मुक्त उपाय” अशीं धाडसी उतरां वाचपाक मेळटात. हे दावे चड करून शास्त्रीय फाटबळ नासतना, क्लिनीकल प्रमाणीकरण नासतना आनी केन्ना केन्नाय सुरक्षेचो उणोच विचार करिनासतना करतात.
पयले नदरेन अशो जायराती निरुपद्रवी दिसूं येतात, दीर्घकालीन दुयेंसां कडेन झगडपी लोकांक आशा लेगीत निर्माण करतात. पूण ही आस्त विध्वंसक थारूंक शकता. चुकीची जायरात चड करून व्यक्तींक प्रभावी वैजकी जतनाय घेवपाक कळाव करपाक वा सोडून दिवपाक लेगीत फोर्सार करता. विखारी दुश्परिणाम, मुळावे दुयेंस इबाडप, कुटुंबांचें अर्थीक शोशण अशे दस्तावेजीत अहवाल मेळ्ळ्यात. खास करून भलायकी साक्षरताय मर्यादीत आशिल्ल्या लोकांक हाचे पसून चड धोको आसता. चुकीचो विस्वास दवरिल्ल्यान खूब खर्च जावं येता.
चुकीचे दावे लोकांच्या विस्वासाक मारतात. आयुर्वेदाचें जापसालदारपणान आचरण केल्यार सुरक्षीत, समग्र आनी विस्वासांत घेवपा सारको असो मान मेळिल्ल्यान हजारांनी वर्सां तो तिगून उरला. अतितायपूर्ण उतरां पाळपाक अपेस आयिल्लीं उत्पादनां जेन्ना लोकांक मेळटात तेन्ना तांचो फकत बेईमान उत्पादकांचेर न्हय तर पुराय वेवस्थे वयलोच विस्वास उणो जाता.
भारतांत अशें जावचें न्हय म्हूण कायदे आनी चौकटी तयार केल्यात. आयुश मंत्रालयाच्या खाला आशिल्ल्या वेगवेगळ्या नेमा वांगडाच ड्रग्स आनी जादुई उपाय कायद्याचो हेतू दावे पुराव्याचेर आदारीत आसचे आनी जायराती वरवीं चुकीची वाट दाखोवची न्हय.
थळाव्या बाजारांत आनी डिजिटल बाजारपेठेंत नियमन सगळ्यांत दुबळे स्थितींत आसा. उत्पादन परवानो नासतना विकतात, लेबलां गोंदळाचीं वा अपूर्ण आसतात आनी भलायकेचे फायदे अतितायेचे आसतात. ह्या प्लॅटफॉर्मांचेर नियंत्रण दवरपा खातीर सध्या आशिल्ल्या परस खूब चड सादूरताय जाय पडटा.
गिरायकांक जाची म्हायती आसा ती निवड करपाक सज्ज आसूंक जाय. माध्यम साक्षरता आनी भलायकी जागृताय मोहीम लोकांक उंच दाव्याचेर प्रस्न करपाक, शास्त्रीय प्रमाणीकरण सोदपाक आनी विपणन हायपाचेर आदारून रावचे परस पात्र वेवसायिकांचो सल्लो घेवपाक शिकोवंक शकता. भौशीक जागृताय, कॉलेजी वरवीं, समुदाय भलायकी चालना वरवीं वा सोशल मिडिया वरवीं, पुराव्याचेर आदारिल्ल्या आयुर्वेद आनी वेवसायीक नौटंकी हांचे मदल्या फरकाचेर भर दिवपाक जाय.
ही जापसालदारकी फकत नियंत्रक आनी गिरायकांचेर ना. उत्पादक आनी बाजारपेठदारांक आपलीं उत्पादनां प्रामाणीकपणान सादर करपाचें नैतीक बंधन आसता. फायद्या खातीर आयुर्वेदाचे प्रतिश्ठे कडेन केन्नाच तडजोड करची न्हय. कंपनींनी पारदर्शकता, पुराव्याचेर आदारीत दावे, आनी अचूक लेबलिंग करपाचें वचनबद्धताय घेवंक जाय. उद्देगीक संघटना आचारसंहिता तयार करून आनी उत्तम पद्दतींक इनामां दिवन ह्या यत्नाक आदार दिवंक शकतात.
वेवसायीकांची म्हत्वाची भुमिका आसता. तांणी दुयेंती कडेन उक्त्या संवादाक प्रोत्साहन दिवचें पडटलें, आयुर्वेद कितें साध्य करूंक शकता आनी कितें साध्य करूंक शकना हें स्पश्ट करचें पडटलें. मिथक आनी चुकीच्या समजुतींक प्रामाणीकपणान प्रतिकार करचो पडटा. निमाणें भौस निष्क्रीय बळी न्हय तर सक्रिय भागधारक. नागरिक जापसालदारकेची मागणी करूंक शकतात, आपले अणभव सांगूंक शकतात आनी चुकीचे जायराती अधिकाऱ्यांक कळोवंक शकतात. जेन्ना गिरायक अनैतिक उत्पादनांक आदार दिवपाक न्हयकार दितात तेन्ना बाजारपेठेक अनुकूल जावपाक लायतात. वॉचडॉग जावन लोक फकत स्वताची राखण करिनात, पूण आयुर्वेदाची एकात्मता राखपाकय आदार करतात. समुदाय फुडारी, शिक्षणतज्ञांनी मुखार पावल घालचें पडटलें, जागृताय आनी व्यक्तींक जबाबदार निवडी कडेन मार्गदर्शन करचें पडटलें.
वैयक्तीक फायद्या खातीर ताचें नांव गैरवापर करपी लोकांक खूब मोलादीक आयुर्वेद दुबळो करपाक यत्न करता. चुकीचीं जायराती फकत अतिताय न्हय; भलायकेक धोको निर्माण करतात आनी विस्वास उणो करपी शक्ती म्हूण वावुरतात. आयुर्वेदाची अखंडताय राखप म्हणल्यार फकत परंपरा तिगोवन दवरप न्हय; भौशीक भलायकेची राखण करप, सांस्कृतीक दायजाचो मान करप आनी सुरक्षीत फुडार सुगूर करप हांचो आस्पाव जाता.
(लेखिका गोंयचे अ. भा. आयुर्वेद संस्थेंत सहा. प्राध्यापक आसात.)
– डाॅ. नीतू केशवन,
धारगळ
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
