फुडली पिळगी

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

(तें भयण म्हुणून  तांकां ओड लागिल्ली.  ताका लागून आरती आमचे कडेन  रावलें आनी आमचेंच जालें…. आतां मुखार…)

आरतीची मजा म्हणल्यार  दिगंत, अनिकेता सारकेंच तें आमच्या घरांतल्या  प्राण्यां वांगडा खेळपाक लागलें.  पिरायेन नेगल आनी तें बरोबरचें.  नेगलाल्या फाटीर बसून तें ‘ घोडो, घोडो ’ खेळटालें.  ताच्या कुशीकच बसून खेळत रावतालें.  ल्हानपणांत तें आमच्या खातीर खूबच ‘ पझेसिव्ह’ आसलें.  म्हज्या भोंवतणीं सेगीत ल्हान  भुरगीं आसतालीं.  विलास- रेणुकाचो बाब अजिंक्याक हांवें उबारून घेतलो,  तर  ‘ म्हजो बाबा तो, तुका कित्याक उबारता?’ म्हुणून ताचे कडेन  झगडटालें.  दिगंत आनी अनिकेत  आनंदवनांत शाळेक सुटी पडटकच  हेमलकसाक येताले, तेन्नाय आपणा कडेन  दुर्लक्ष जाता, अशें ताका दिसतालें. पूण  ह्या तिगांचीय एकामेकावेली मायेची भावना पयलीं सावन अतूट उरली.

आरती प्रकल्पांतल्या आश्रमशाळेंत मॅट्रीक मेरेन  शिकलें.  बारावी आर्ट्स जातकच  ताणें नर्सिंग कोर्स केलो  तो हांगां रावून  पेशंटांची सेवा करपाक जाय म्हणूनच.  नागपूरांतले डॉ. उगेमुगे हाणीं त्या खातीर ताका प्रवेश मेळोवन दिलो.  थंयच्या शिक्षणा खातीर तें  क्वालिफायड नर्स  जालें.  पूण मागीर  ताका कितें दिसलें कोण जाणा.  पयलीं नागपूराक स म्हयने आनी मागीर पुण्याक एक वर्स ताणें नोकरी केली.  पूण  ताका पुण्यांत अजिबात आवडलें ना.  ताका लागून  दिगंत, अनिकेता भशेन तेंय प्रकल्पांत परत आयलें.  पूण त्यामदीं पुण्यांतल्या उदया कडेन ताचें लग्न जाल्ल्यान तें पुण्यांतच रावपाक गेलें. 

आमच्या सांगातान  साबार वर्सां काम करीत आशिल्ल्या सहकाऱ्यांचीं सगळीं भुरगीं प्रकल्पांतच काम करतात अशें ना.  गोपाळ फडणीसाचो चलो केतन हांगांच काम  करता.  विलास- रेणुकाचें  चली मोक्षदा  हेमलकसाच्या शाळेंतल्यान बऱ्या मार्कांनीं  मॅट्रीक जालें आनी एम. ए. मराठींत  पुणें विद्यापीठांत पयलें आयलें. आतां तें हेमलकसाक ना तरी आनंदवनांतल्या आनंदनिकेतन कॉलेजांत प्राध्यापिका म्हुणून काम करता.  तांचो पुत अजिंक्यय हांगांच मॅट्रीक जालो आनी फुडें पुण्यांत  वचून  इंजिनिअर जालो.  हो प्रकल्पाच्या कामांत प्रत्यक्ष वांटेकार नासलो तरी ताच्या पद्दतीन तो आपलो आदार दिता.  हेमलकसाच्या प्रकल्पाची जापसालदारकी जशी दिगंत आनी अनिकेतान आपल्या भुजांर घेतल्या, तशीच आनंदवनांत  विकासाच्या पुतान, कौस्तुभान  (मुन्नान) आनंदवनाचें सगळें वेवस्थापन आपणाचेर घेतलां.  तो चार्टर्ड  एकावटंट जाला.  आनंदवनांतल्या प्रकल्पांतली भलायकी,  विकासाची घरकान्न  डॉ. भारती आनी आमचोच एक आतेभाव डॉ. पोळ सांबाळटात.  विकासालें दोतोर  जाल्लें चली शीतल हांगां काम  करना तरी ताणेंय प्रकल्पा कडेन आशिल्ली नाळ तुटूंक दिलीना. 

हें जालें आमच्या भुरग्यांविशीं.  अर्णव हो आमचो पयलो नातू.  तीन- चार म्हयन्यांचो आसतना ताणें 

हांगच्या प्राण्यांचो म्हज्या सांगातान अभ्यास सुरू केलो आनी  उपरांत साडेतीन वर्सांचो जायत सावन प्राण्यांची पुराय  म्हायती  येतल्या सोयऱ्याक उमेदीन दिवपाक लागलो.  ताची म्हज्या सारकीच वागा पासून  सोरपा मेरेन सगळ्या प्राण्यां कडेन इश्टागत जाल्ली.  आमट्यांच्या चौथे पिळगेंतय आमट्यांले सगळे गुण दिसपाक  लागल्यात. 

हेमलकसा आसूं वा आनंदवन.  दोनीय कडेन  फुडल्या पिळगेन प्रकल्पांच्यो  जापसालदारक्यो आपल्या खांदार घेतल्यात.  अशाच पद्दतीन एका काळार  हांवें आनी विकासान बाबां कडल्यान कामाची दीक्षा घेतिल्ली.  आज आमचीं भुरगीं जेन्ना नवी नदर घेवन काम  करूंक  पळयतात तेन्ना बाबांची  मना- काळजांतल्यान म्हाका  याद येता.  बाबांन विकासाक आनी म्हाका आमच्या पद्दतीन  काम  करपाक दिल्लें.  आनंदवन आनी हेमलकसा हे ताणींच आरंब  केल्ले प्रकल्प,  पूण  आमी ते पळोवपाक लागले.  त्या उपरांत तांणीं आमच्या कामांत  कसलीच धवळाधवळ केली ना. बाबां कडल्यान हो धडो हांव शिकलों आनी तेंच तत्व म्हज्या  भुरग्यां खातीर पाळपाचो हांव प्रयत्न करतां.  प्रत्येकाक  आपल्या मता प्रमाण काम करपाचो अधिकार  आसता, आनी एक फावट  जबाबदारी दिली की विस्वासय दाखोवपाक जाय, अशें म्हाका दिसता.

ज्या आदिवासींनीं आमकां आपले म्हणचें म्हुण आमी इतलो तेंप  कश्ट घेतले, तांकां परकेपण दिसनये म्हुण  वावुरले,  त्याच  वाटेन फुडली पिळगी काम करता,  हाचें आमकां खऱ्यांनींच समाधान आसा.

(मुखार चलता)

प्रकाशवाटा (मूळ लेखक : डॉ. प्रकाश आमटे)

देविदास गजानन नायक 

98505 35051