भांगरभूंय | प्रतिनिधी
टायटेनीक बोट बुडले उपरांत ताचेर कितलेश्योच खबरो, चलचित्रां जाल्यांत तीं लोकांक खबर आसा. आयज एकशे तेरा वर्सां जालीं तरीय तिचो गाजोवाजो चालू आसा. अशीच एक दुर्घटना भारतीय इतिहासांत जाल्ली हाचो कोणेंच केन्ना विचार लेगीत केलो ना आसतलो. भारताचें एस. एस. रामदास नांवाच्या तारवाक 17 जुलय 1947 म्हटल्यार भारत स्वतंत्र जावच्या जुस्त अठ्ठावीस दीस आदीं अपघात घडिल्लो. ताका गेल्या 17 जुलयाक 77 वर्सां जालीं. भारत स्वतंत्र जावंचे आदीं येरादारी करपाच्यो चड साधन सुविधा नाशिल्ल्यान दर्यांतल्यान प्रवास करपाक लोकांक मानवतालें.
मुंबय तें गोंय हो समुद्री मार्ग 1936 वर्सा तयार जालो. लोकांक तारवान प्रवास करप संवकळीचें जाल्लें. कोकणपट्टेर लोकांक आनी सामान घेवन तारवां यो- वो वच करतालीं. ह्या कारणाक लागून कुलाबा आनी रत्नागिरी सारकिल्लीं ल्हान- व्हड बंदरां सदांकाळ गजबजून उरतालीं. कोंकणातले जायते लोक कामाक लागून मुंबयंत रावताले. तांचो प्रवास दर्यांतल्यांतनूच जातालो. उदकांतलो प्रवास सवायूय आसलो. तरेकवार म्हाल पावोवपाचें काम व्हड्यांनी करताले. पावसांत लेगीत मुंबय, कोंकण वाठारांत दर्यांतल्यांत व्हड्यांची यो- वच सुरू आसताली.
कोंकण, गोंय, मुंबय तें गोंय ह्या दर्यामार्गार बॉम्बे स्टीम नेव्हिगेशन (बी.एस.एन.) ह्यांच्या डाॅकयार्डांत तयार जाल्ल्यो रामदास, रोहिदास, जयंती व चंपावती ह्यो प्रवासी बोटी प्रवाशांक हाड व्हर करताल्यो. रामदास बोट मुंबय ते गोंय मेरेन नेमान चलताली. शेनवारा सदांच मुंबय बंदरा थावन तीस किलोमिटर अंतराचेर आशिल्ल्या रेवस ह्या ल्हान बंदरा मेरेन लोकांक व्हरताली. 17 जुलय 1947 हो दीस दीप अमावश्येचो. जायते लोक मुंबयच्यान रेवस आपल्या घरा येवपाक भायर सरलेले. जळीं मळीं भारत स्वतंत्र जावपाचें वारें व्हांवतालें. एक तरेची उमेद काळजांत आसली आनी तेच उमेदीचीं ल्हारां दर्यांत उफेतालीं.
मुंबयच्या भाऊच्या धक्क्या वेल्यान रेवस वचपाक भायर सरलेली ‘रामदास’ बोट मुंबयच्यान कांय अंतरार अकस्मात वादळांत सांपडली आनी एका व्हड ल्हारांत घुस्पल्ली. बोटींत सुमार आठशें प्रवाशी आशिल्ले. कांय खलाशी, हाॅटेलांत काम करपी, अशे सगळे धरून सुमार हजारभर लोक आशिल्ले. तातूंतले सयशीं पंचवीस जाण दर्यांत बुडून मेले आनी सुमार दोनशे बत्तीस वांचले.
1979 फूट लांब, 29 फूट रुंद आनी 406 टन वजनाची उच्च दर्जाची ही ‘रामदास’ बोट. 1936 त स्कॉटलंडान तयार जाल्ली. दुसऱ्या विश्व झुजा वेळार 1942 वर्सा भारत सरकारान ती घेतिल्ली.
पावसाचें दीस आसुनूय वातावरण बरें आसलें. सदां भशेन रेवसाक वचपाक प्रवाशांक घेवन मुंबयंच्यान सकाळच्या साडेआठ वरांचेर रामदास बोटीन भाऊचो धक्को सोडलो. वाफेर चलतले हे बोटीन अर्द्यावरांत सुमार णव मैल अंतर मात हुपिल्लें. नितळ मळब, वातावरण शांत, बोट दर्यांतल्यांत फुडें वतना मात्शी वाकडी चाल चलपाक लागिल्ली. दर शेनवारा रेवसाक वतना इतले लोक मुंबयच्यान केन्ना प्रवास करिनासले. 17 जुलयाक शेनवार भावार्थ्यांची दीप अवस, हौशी लोकांची गटारी अमास. शेनवार आनी आयतार घरा वचपाचो निर्णय खुबशा जाणांनी घेतलेलो आनी काळांनूय आपलो निर्णय घेतलेलो. अकस्मात हवामान बदलल्लें. वराक पन्नास मैलांचे गतीन व्हांवपी चक्रीवादळ दर्यांत तयार जालें. व्हड- व्हड ल्हारां उसळपाक लागलीं. उटंगराच्या पावसाक सुरवात जाली. करतां- करतां पावस, वारो आनी ल्हांरांनी रुद्रावतार धारण केलो. व्हड ल्हारांचे उदक बोटींत भितर सरपाक लागलें. किदें जाता हें कळचे आदींच बोट लवंडली. दर्याच्या तळावटेन देंवपाक लागली. एका खिणांत सगळें नानपयत जालें. सुमार पंचात्तर लोकांचो जीव लागशिल्ल्या नुस्तेकारांनी वाटायलो. कितलीशींच बायलां, भुरगीं प्रवास करतालीं. मेल्ल्यांच्यो कुडी लेगीत मेळ्ळ्यो नात. कांय जणांच्यो मेळ्ळ्यो पूण तांची वळख पटपाक कठीण आसलें. दर्यांतल्या नुस्त्यांनी त्यो खाल्ल्यो. प्रवाशां मदलें पेंवपी लोक दुसऱ्या दिसा तिनांक ससून धक्क्याचेर पावले. बोटीचे कॅप्टन शेख सुलेमान आनी चीफ ऑफिसर आदमभाईन जनेलांतल्यांत उडी मारली. शेख पेंवत रेवस पावले थंय तांणी मुंबयच्या कार्यालयांत तार करुन कळयलें. ह्याच वेळार रामदासांत प्रवास करपी पांडू कोशा कोळी हो नुस्तेमार पेंवत मुंबय पावलो. ताणें रामदास बोटीच्या अपघाताची खबर मुंबय बंदरांतल्या अधिकाऱ्यांक दिली. इतलो वेळ जालो तरी दुर्घटनेची खबर कोणाकूच पावूंक नासली.
रामदासांत प्रवास करीप चडशे लोक हे परळ, लालबाग, गिरगांव ह्या वाठारांतले गिरणी कामगार. आपलीं पाळां मुळां कोंकणांत दवरुन पोटा खातीर ते मुंबय रावताले. दुर्घटने उपरांत मुंबय, ठाणे, कुलाबा आनी कोंकणपट्टी दुख्खांत बुडली. स्वातंत्र्या पयलीं भारतीयांचेर, खास करून कोंकण वाठाराचेर जाल्लो हो व्हड आघात आसलो. उदकाच्या मार्गावेली भारतांतली ही पयलीच घडणूक आसली. उपरांत उदकामार्गार प्रवास करपी साधनांनी जायत्यो सुधारणा जाल्यो.
हे वटेन रेवस बंदरांतल्या सदांचे भशेन 17 जुला 1947 दिसा सकाळीं रेवस थावन मुंबय नुस्तें घेवन व्हडीं मुंबय येतालीं. सकाळच्या साडेआठांक कोळी समाजांतले लोक सुमार दोन हजारांचें नुस्तें घेवन येताले. नुस्त्यान भरलेलीं पांच व्हडीं घेवन मुंबय वताना रेवस थावन चार-साडेचार मैलांचेर तांकां रामदास बोटीक जाल्ल्या अपघाताची आंगार कांटो हाडपी दृश्यां दिसलीं. दर्यांत कितलेशेच लोक पेंवताले, मेल्ल्यो कुडी उफेताल्यो. रामदास बोटीचीं कसलींच चिन्हां नासलीं. काळीज पिळवटून उडोवपी हें दृश्य ह्या नुस्तेमारांनी पळयले उपरांत किदें जालां तें तांकां समजना जालें. इतलो लोक खंयच्यान आयलो हें तांकां कळपाक कुस्तार जालें. तांणी व्हडीं कडेक घेवपाक सुरवात केली. दर्यांत पेंवपी लोकांक आपापल्या व्हड्यांनी घेवपाक सुरवात केली. फुडलो फाटलो विचार करिनासताना तांणी लोकांक जागो करपाक नुस्तें दर्यांत काडून उडोवपाक सुरवात केली. नुस्त्याच्या धंद्या परस मनीसपणाचो धर्म तांणी आपणायलो. पंच्यात्तर लोकांक वाटायले.
हे दुर्घटनेची कमोडोर मिल्स हांच्या फुडारपणा खाला चवकशी समिती नेमली. फुडाराक बी. एस. एन. कंपनी सिंदिया कंपनींत विलीन जाली. ह्या बोटींत वायरलेस यंत्रणा नासली हें सिद्ध जालें. फुडारांत दूरसंचार उपकरणां प्रवासी बोटींचेर दिसपाक लागलीं. ह्याच कारणाक लागून नारळ पुनवेचो आनी जून म्हयन्यांत नुस्तें मारपाक सरकारान बंदी घाली.
रामदासच्या बोटीक अपघात जावंचे पयलीं 1927 वर्सा तुकाराम आनी जयंती ह्या व्हड बोटींकूय अशाच तरेन जलसमाधी मेळिल्ली. ह्या अपघातांनी सुमार दोन हजार प्रवाशी दर्यांत बुडिल्ले.
प्रिता परब
9921382375
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
