भांगरभूंय | प्रतिनिधी
गोंय स्वयंपूर्ण करपाक सगळे लोकप्रतिनिधी मळब पळोवन शेतांत देंवतले तेन्ना हवामानशास्त्राचें म्हत्व कळटलें. तांकां ज्येश्ठांनी हवामानशास्त्र शिकयलां, युवांक तांणी शिकोवचें. भारतीय वेधशाळा सगळ्या राज्यांच्या जिल्लोधिकाऱ्यांक पावस, वाऱ्याचीच न्हय उबाळाच्या ल्हारांची म्हायती सदांच दिता. ती सुरवेक सावन निमणे मेरेन वाचल्यार पावस बेगीन येता तें कळटा. भारतीय वेधशाळेचो गोंय फांटो राजभास कोंकणींतल्यान पावसच न्हय, भरते वेळार खंयचे वांठार बुडटले तें सांगता. वाऱ्या पावसाचे सप्तकाचे अदमास वेधशाळा उक्तायता फकत बारीकसाणेन ते वाचात, समजून घेयात. गोंयांवरी राज्यांत स्वयंपूर्णा मित्रांनी शेतकारांक, तांच्या घरांतल्यांक, समेस्तांक जागयल्यार पावसांत शेतांनी बुडटी कित्याक येतली?
भारतकार हेगडे देसाय हांच्या ‘भारत’ दिसाळ्यांतले अग्रलेख वाचल्यार गोंय मुक्तीआदीं कशें आशिल्ले तें कळटलें. शेतां रोवप मुक्तीआदींच्या गोंयच्या 90 टक्के लोकांचो वेवसाय आशिल्लो. आयज मुखेल रस्त्यांलागींच्या शेतांनी बिल्डिंगो उब्यो जाल्ल्यो दिसतात. सांगें, केपें, सत्तरी, काणकोण, धारबांदोडें, फोंडें तालुक्यांत अजूनय आशिल्ली भूंय, शेतां, कुळागरां शंभर टक्के राखून दवरलीं जाल्यार गोंय स्वयंपूर्ण, स्वयंसिद्ध जातलें.
गिरेस्तकाय हाडपाक शेतांनी 365 दीस पिकावळ जाता, फकत भात न्हय भाजीय शेतांनी, पडंग भुयेंत रोयतात थंयच अन्नशास्त्र किल्लता. पंजाब, कर्नाटक, महाराश्ट्रावरी राज्यांनी तें दाखोवन दिलां. म्हादयक वाटावपा पासत स्वयंपूर्ण गोंय मुखार व्हरतना, व्हड धरणांपरस ल्हान धरणां बांदल्यार स्वयंसिद्धतेची वाट दिसतली.
अंदूं पावसान धपको दिलो. मान्सूना आदलो पावस मार्च, एप्रील म्हयन्यांत पडलो ना. सगळीं गणितां चुकयत येतना घसघशांनी आयलो. उबाळाच्या ल्हारांनी हुलपल्ली धर्तरी आषाढ पावळेक पाचवीताल्ल जाल्ली पळोवंक मेळटली.
राजभाशेंतल्यान हवामानशास्त्र, शेतकामशास्त्राचे कोश हाडपाच्या वावराक गोंय कोंकणी अकादेमीन लागल्यार बरें.
पावसांत अन्नशास्त्र किल्लता तें वर्सभराचें नासत, वर्सभर तातूंत बदल जातात. ऋतुमाना प्रमाण शेतकार आतां शेतांनी कुळागर फुलयता, शेतांच्यो जमनी फळावळींतल्यान गिरेस्त जावपाक उपेगाक हाडटात हें पावसाक कळ्ळां आसत व्हय?
वेधशाळेंतल्यान मेळपी म्हायती वाचतना ती आदले दिसाचीच अशें दिसत. बारीकसाण घेतल्यार उबाळाच्या ल्हारांचे म्हायती वांगडा पावस लागीं पावला हें वेधशाळेन मे म्हयन्याचे सुरवेक सांगिल्लें ती म्हायती मेळटली. पावसांत बाजारांत येवपी किल्ल, आंकुर, लुच्चीची भाजी, ताळकीळो, पिपऱ्यो वर्सभर गोंयच्या बाजारांनी दिसना. वर्सभर तवशीं न्हय पिपऱ्यो बाजारांत मेळटात, घाटावयल्या तवशाचें बीं गोंयांत किल्लता. भेंडे, मस्काच्यो सांगो 12 म्हयने मेळपाक लागल्यात, गोंयचो मानकुराद दिल्ली, गुजरात, पंजाबांत पावता व्हय? मानकुरादाच्या काथ्यांतल्यान पंजाब, काश्मीरांत मानकुराद आंबे फुडल्या धा वर्सांत मेळत व्हय?
अंदूं आंबे, पणसांक मान्सूना आदीं आयिल्ल्या पावसान धपको दिलो. पावसाच्या बदलाचें गणीत धा वर्सां आसता तें तशेंच उरतलें, बदलतलें हें आयज सांगूंक येवचेंना. आर्टिफिशल इंटेलिजन्सांतल्यान माह्यती तंत्रज्ञान, कम्युनिकेशन विज्ञान, इंजिनियरिंगांतल्या हेर मळांचेर जावपी बदलांतल्यान ऋतुमान बदलपाची शक्यताय आसा.
पावसाचीं तुमचीं म्हजींय गणीतां चूकतात, चुकोय तुमकां आमकां शिकयतल्यो. मळब, नखेत्रांचे शास्त्र शिकोवपी शाळा गोंयांत चार कोनशांनी जावपाक जाय. पणजे मिरामार लागसल्लें विज्ञान केंद्र पावसांतय मध्यबिंदू जावंक शकता.
गांवांतले दोंगर सांबाळपाक झाडां लावचींच. दोंगराची पालसणां देंवन रस्त्यार माती येवची न्हय म्हणून राखणे वण्टी बांदपापासत तजवीज करची. भारतीय वेधशाळेच्या वेबसायटीर मात्शें पळयात खंय ल्हारां उंच जावन आपटतलीं ती म्हायती मेळटा. राज्याराज्यांच्या ल्हानशा गांवांनी वेधशाळा नासत मोबायल पावल्यात. मोबायलार वेबसायट पळोवंक मेळटा. गोंयांवरी ल्हान राज्यांनी कनेक्टीवीटी सुदाल्ल्या ताचो लाव घेवन, मळ्यांत, पाटो प्लाझार, शिवोले, चोपड्यां, दिवचले रावपी, सदां यो वच करपी नागरीकांक उदक घरांत केन्ना येतलें ती शिटकावणी दिवप शक्य आसा. वेधशाळा जी म्हायती दिता ती लोकां मेरेन पावोवपाक अधिकाऱ्यांक शिकोवचें.
गोंय 100 टक्के साक्षर जातना गोंयां भायल्यान येतात त्या कामगारांक, तांच्या भुरग्यांक राजभास शिकोवप म्हत्वाचें, मळबशास्त्रय तांकां शिकोवचें. मळबशास्त्राची नीत ज्येश्ठांची. ती व्हड जातना राष्ट्रा राष्ट्रांतल्या मळबाच्या उपेगा पासत कायदे आसात. ऋतुमानाच्या बदला प्रमाण ते बदलतात व्हय? आयज अभ्यास करतना फाल्यांचेर नदर दवरुया. शाळा आनी पावसाचें नातें, घोग्यांनी पावस पडल्यार स्कूल इंजिन उरफाटें फिरतलें.
सुहासिनी प्रभुगांवकार
9881099260
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
