साव्याचे लाडू

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

सावें म्हळ्यार वरये भशेन एके तरेचें भरडधान्य. ताचे खंय लाडू करतात. बरे गोडूस लागतात खंय. हांवें केन्नाच खावुना. फाटलीं तीस वर्सां हांव घोवा कडल्यान साव्याची तोखणाय आयकतां. म्हणून मांय आसतना तिका विचारलें, ती म्हणपाक लागली आतां सावें खंय मेळटा? मागीर हांवें साव्याचो सोद सुरू केलो. कोणें सांगलें बांद्या वटेन बी मेळटा म्हणून… बांदेच्या एका सोयऱ्याक सांगलें, तो म्हणूंक लागलो ‘‘हय हां हाडून दितां. लाडू बरे लागता’’. पूण तो मागीर सांगूंक लागलो आतां खंय सावें रोवपाचें बंद केलां. कर्म म्हजें!
कोणें तरी सांगलें म्हापशां शुक्राराच्या बाजारांत मेळटा म्हणून, पूण थंयूय नानाकार. आतां म्हळें सावें मेळटलें अशें दिसना. हांवें आशाच सोडली. कोंकणी स्पीक्स ह्या फेसबूक ग्रुपाचेर थंयचे वांगडी विसरायेर गेल्ल्या खाणां जेवणांचे बी पोस्ट घालतात ते पळयल्ले. तसलो पोस्ट पळोवन वांगडी नॉस्टेलजीक जातालो आनी पोरण्या यादींनी रमतालो. मागीर एक दीस हांवेंय बी सावें हें भरडधान्य खंय मेळटलें काय म्हणून पोस्ट घालो. पूण थंयूय बी पापी वता थंय पावलभर उदक. चल म्हळें घोवाच्या नशिबांत बायलेच्या हातचे साव्याचे लाडू खावपाचे ना दिसता.
आतां हांवें साव्याचो सोद बंद केल्लो. पूण फाटल्या चार-पांच वर्सां सावन तांदूळ, गवां परस मिलेट्स म्हळ्यार भरडधान्यां भलायकेक बरीं म्हणून आहार तज्ञ सांगत आसात. वरय, नासणें, बाजरी, जोंधळो, पाखड हांची लागवड जावंक लागल्या. महाराष्ट्रांत हो वावर व्हडा प्रमाणांत चल्ला. हीं भरडधान्यां ऑनलायन मागोवंक मेळटात. एक दीस थंय ‘सावा’ लिटल मिलेट अशें वाचपाक मेळ्ळें. हें मराठी ’सावा’ म्हळ्यार शेर्त कोंकणी ‘सावें’ आसतलें अशें दिसलें. घोवाक पोस्ट दाखयलो.”मागय,बेगीन मागय.आई अश्शेऽ लाडू वळून सांजवेळची खावपाक दिताली. अजून रूच जिबेर आसा” . घोवाचो बोवाळ. सोमतें मागयले. वरयां तांदळाक लागीं आशिल्ले कितें तरी आयलें.
सावें आयलें म्हणून जालें? लाडू करपाची पद्दत खबर आसूंक नाका? बरें आसडून, फाफडून व्हडले नणंदेक लाडू करपाची पद्दत विचारली. तिणें सांगलें ’पयलीं सावें बरेंऽ भाजून घे. भाजतना दोन हळदी पानां गाठ मारून घाल. अशें केल्ल्यान साव्याक एक हरवस वास येता तो वता. मागीर दळ आनी पीठ कर. पिठांत गोड आनी सोय घालून लाडू वळ.वळले. पयलो लाडू देवाक दाखयतात तसो घोवाच्या हातांत दिलो. लाडू खायत ताणें सांगलें, ’लाडू बरो लागता. पूण पयलींची ती गोडूस रूच ना’
हय खरेंच. आतां ते गांवठी साव्याचें बीं खंय उरलां. तें रोंवपी गेले, ते बीं गेलें. फाटल्या दिसांनी वेर्ण्या वांटेर गाडी थांबोवन गांवठी कांद्याची मोंवळी घेतालें. ‘गांवठी मगे?’ घेतना हरशींच म्हणून तिका विचारलें. तर तिणें सांगलें, ‘बाय, हांगां रोयल्यात म्हणून तें गांवठी. पूण बीं मात गांवठी न्हय हां…’ मागीर कांद्याक ती रूच खंयच्यान येतली? आनी हें सांवें तर घाटावयल्यानूच आयिल्लें.
२०२३ चें वर्स संवसारीक भरडधान्य वर्स म्हणून मनयलें. निदान त्या वर्सा साव्याची रूच घेवपाक मेळ्ळी, हेंवूंय कितें कमी न्हय…

हर्षा शेटये
9850530152