फूल

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

‘सून’ केदे व्हडले अस्त्र, शस्त्र, मंत्र………सगलेच सुनेचे. सगळीं भायर भितर, येतल्या वतल्याची तुस्त करपी, वेव्हार करपी. तरी आसतनाय ‘मांव- मांयक’ खंयच उणाक, कमीपणा दाखयनासतना चौगांत मानान वागोवपी सून. जापसालदारकेची मूर्त.

वळेसर-

हें पळय सामकेंच पिसावळ कशी. कांयच अर्थ ना गो- राजआंगणांत बशिल्ले कडेन एकार एक ताशेर मारताली. सावित्रीय तांचेच मदीं बशिल्ली, पूण ह्या उतरांचो सडो आपल्याचेर पडटा म्हणपाचें भान तिका नाशिल्लें. सावित्री भारदस्त, दिसपाक धवी फुल्ल. आंबाडोय जाय तसो, मोटो. कपलाक तिळो. घरंदाज घराब्याक फावची अशीच सोज्वळ, शांत वृत्तीची. तोंडार हांसो, घरांत पावल दवरपी तिजी आपुलकेची भुरळ पडून आपलोसो जातालो. 

“सावु मात्शें पळय गो. दारार कोण आपयता”. इतले म्हणसर सदा धांवत येवन सांगतालो. “बाय तो रायु….. शेजारचो. ताचे चलयेक घेवन तुमचे कडेन उलोवंक सोदता”.

‘सांजचो आफय ताका, बायेक घेवन”. आपली सून मोगाळ, म्होवाळ, मायेस्त हाचो अभिमान गणाआप्पाक सदांच जातालो.

“तुका फावता तेन्नाच आफय गो बाय. बेठेच जिवाक त्रास करून घेव नाका”.

“बरें, बरें तशेंच करता. मांव सुनेचें इतलें गोड नातें. साकरेचे सुरयेन कापलें तरी कशेंच पयस जावपाचें न्हय. सावित्री आपली चलीच. सून न्हय अशे गणाआप्पा समजतालो. पयशाचो सगळो ठेको सुने कडेन दिवपी पयलोच ‘मांव’ आसूये. सावित्रीन तर आपल्या मांवाक माथ्यारच बसयिल्लो. “आप्पा आप्पा” करीत घर, राजआंगण माथ्यार घेताली. तांची एकामेका विशींची इतली माया घराब्याची वणत घट्ट बांदीत राविल्ली. केदें व्हडलें कुटुंब. चार चौपटीचे घर. ताका बांदून दवरपाक शिमीटाची, इटाची गरजच पडनाशिल्ली.

“सावु फाल्या पंधरा दिसां खातीर काकी आनी घरचीं तुजे जेवणाचे भुरके मारपाक येतलीं. येवचें न्हय आप्पा”. दोगांनी थारायलें की तातूंत इल्ली साकरे चिमटी फाफुडटाली ती मांय. मंडळी पावली म्हणटकच सावित्रीक फकत नवे- नवे जिन्नस करून खावपाक घालपाची वळेरी लागताली. 

“आतां पोळे. सांजच्यो कणगांच्यो नेवऱ्यो’’ सावुच्या उलोवपाक सगल्याची व्हडली दाद आसताली. 

‘‘बरे भशेन, आमकां कांयच सांगपाचें ना”. सावु हें आयकून सामकी खोशी जाताली. सुनेच्या त्या रंगात रंगताली. तिका दुसरें कितेंच येवजनाशिल्लें. 

‘सून’ केदे व्हडले अस्त्र, शस्त्र, मंत्र………सगलेच सुनेचे. सगळीं भायर भितर, येतल्या वतल्याची तुस्त करपी, वेव्हार करपी. तरी आसतनाय ‘मांव- मांयक’ खंयच उणाक, कमीपणा दाखयनासतना चौगांत मानान वागोवपी सून. जापसालदारकेची मूर्त. तशे पळोवंक गेल्यार आतांचे भशेन कसलेंच शिकपाचे, तत्वगिन्यान, मानसशास्त्र कसलीच प्रशिक्षण घेवंक नाशिल्ली सून. तरी पूण कुशळतायेचो पोटलो. 

“कोणाल्या घरची! कोणाली चली! खंयची! बापायचे नांव! आवय कोण! ह्या सगल्या प्रस्नाक जाप मेळटाली सावुच्या वागपांतल्यान तरी केन्नाच तकली वयर काडून ‘मोठेपण’ ‘गर्व’ ‘हांव’ केन्नाच दिसलें ना. 

‘बरें, भुरगें हाडलें तुवें वेंचून”. घरांत पावल दवरतां तो खीण धरून वचपा मेरेन कोणाकच कांयच कमी पडून दिनाशिल्ली. ते भायर दान धर्म. इतले सगळें बरें चल्लां आसतना. मुंबयच्यान त्रिवीक्रमालो चलो, बायल, चली आयली. चलो पयले खेप म्हणटकच हांची आदरतिथ्य आनी खाणां जेवणाच्या सावुच्या कलेचेर सामको पिसो जालो. सरळ म्हळें 

‘अशी बायल नशीबानच मेळप. भाभी तुमकां नमस्कार… काळजा सावन नमस्कार. तुमी अशीच सुखान उरूनी.” त्रिवीक्रमदादान आशिर्वाद दिले. वतना मात फाट्कन म्हळें “मुंबयत बी राविल्ली जाल्यार तुमचे जिवीताचें भांगर जाताशिल्लें. चार वणटी भितरच तुमची कुशळटाय घुटमळत उरली, भाभी”.

सावुक सगळें समजलें. वाचपा बरोवपाक येतालें फकत डिग्री नाशिल्ल्यान कांय जाण तिका अडाणी समजताली.

“म्हाका ना तुका सोबना” अशा मनांत म्हणपी कांय जाणाक ती “रांदपीण” गांवठी दिसताली. पूण गणाआप्पान मुंबयकारान म्हणिल्ली उतरां रोखडीच मनार घेतली. त्रिवीक्रमदाद घरची मुंबय परतलीं. पूण गणाआप्पान आपले सुनेक आफोवन मायेन विचारलें, “बाय तुका शिकप करून डिग्री बी घेवपाची आसा?”

“आप्पा तुमी किदें सांगता तें उतरा भायर ना”.

“हांगा सगले कोण पळयतलो?”

“हय, बरोबर गो बाय तुजे, खोशी मगो तूं?” घराब्यातली सगलीं एकदम उपाट खोशयेन भरली.

आपले उतर जिखून घेवपी आपल्या सुनेची ताका अपुरबाय दिसली. कर्तव्यनिष्ठ सूनेची उतरां ताच्या मनांक थाकाय दिवन गेली. ताच्या भुजावेले वझऱ्याचो भार नाच्च जालो. 

“एकाद्रो पूत लेगीत अशी उतरां म्हणत अशी आशा नाशिल्ली”. पूण ही सून न्हय. खंयच्या जल्मा पुण्य केल्लें ताची ही जाप. देखूनच हें असलें पारदर्शी रत्न आमच्या घराब्याक फाव जालें. पूराय वाड्यार गांवात, गांवागांवानी ‘सावु’ म्हळ्यार ……कांय जाणांच्या तिची दानवृत्ती, आपलेपण, माया गोड उतराचो शिंवर पडिल्ले भशेन दिसतालो.

“ती गणाआप्पाली सून”…….”सावु” एकच नांव पडिल्ले. वता थंय तिचीच चर्चा जाताली. म्हूण दुशण दिताशिल्ली. आपलें जिवीताचें खोबरें केले गो सावुन अशेंय कांय जाण म्हणटाशिल्ली. पूण सावु आपले कुटुंबाक बांधील कोणाचे हेवेदावे नासतना सरळ सोंपी वाट जियेवपी जगपी. दुसऱ्याच मनांत घर करपी कर्तुपी बायल.

जीण कशी उत्तम जगची, सगळ्या आंगांनी आपल्या पेल्याचे मान सम्मान राखून पावला कणकणी समंजस जीण जगून, जिणेचे सार्थक करपी भारदस्त गोंयकान्न आपल्या गोंयच्या दायजाची अस्मितायेची राखण करपी वोंवळाच्या पोंडात गुंथून घराब्यात परमळान भरपी परमळीत….. फूल …….! वा !! ………   

– विजय शेळडेकार