भांगरभूंय | प्रतिनिधी
कोथमीर ही वनस्पत रूच, सुवाद हाडपाक संवसारभरांत खावपाचे पदार्थ करपांत वापरतात. कोथमीरीचो एक प्रकार म्हळ्यार ताची बी आनी दुसरो प्रकार म्हळ्यार रोंपो. ह्या रोंप्याक चडकरुन ओली कोथमीर वा कोथमीर पालो अशींय नावां आसात.
म्हाका ओली कोथमीर जर म्हज्या खाणा-जेवणांत वापरलेली आसत तर तें खावप खूब जड वता. जड वता म्हणच्या परस खावपा-जेवपाक सामकी नसाय निर्माण जाता. चड सोप्या भाशेन सांगप म्हळ्यार ओकूंक येता. ही खोड म्हाका ल्हान वयापासून. ओली कोथमीर आशिल्लें जेवण जेवीना जाल्यार आवय म्हाका सदांच म्हणटाली, “पापया तुवें खावंक शिकूंक जाय. फुडें कशें जातलें तुजें, होस्टेलांत तुका जाय तशें जेवण कोण दितलो?”
यत्न खूब केले, ओली कोथमीरचो पालो वेंचून काडप, गट्ट करून उदकाचो घोंट घेवन उणी पोटांत धुकलप अशे विंगड विंगड प्रयोग करून जाले, पूण जैत काय मेळ्ळें ना. एके वटेन पोटाक लागिल्ली भूक आनी दुसरे वटेन ताटांत ओली कोथमीरीचो पालो पळोवन रडूंक येतालें. खायना जाल्यार उलोवणी. निमाणे आवयन हार मानून म्हाका जेवणांतले ओली कोथमीर विरयत जिन्नस वेगळे काडून दवरपाक लागली. घरचे संबंदी प्रस्न सुटावो जाल्लो पूण सोयऱ्यांगेर हो दोश म्हाका चड पिडापीडीचो जातालो. सांगतलो कोणांक? हो मोटो प्रस्न.
खूब पोरणी घडणूक याद जाता. पणजे म्हज्या आजोळा दर वर्सा दत्तजयंतीचो सुवाळो दबाज्यान मनयतात. आमी चवगांय भावंडां आवय बराबर ह्या सुवाळ्याक हाजीर आसतालींच. त्या वर्सा हांव सुमार इकरा- बारा वर्सांचो मोठ्या उमेदीन हो उत्सव पळयतालों. ह्या सुवाळ्याचो एक भाग म्हळ्यार दनपारची समरादना.
सगळे जेवणाचे पंगतीक बसले. तातूंत हांव एक. वाडून जातकच ‘श्रीपाद श्रीवल्लभ गुरुदेव दत्त’ अशें सुरांत म्हणून पंगत सुरू जाली. म्हज्यान उंडी उखलना. पुराय जेवणांत ओली कोथमेरीच्या पाल्याचो शिवंर. पोटाक तर चुरचुरीत भूक लागल्या, फुड्यांत भरिल्लें ताट आसा, पूण म्हाका उणी उखलना. म्हजी आवयन, कुरूवानी ‘मुकाट्यान जेव’ असो रकाद पावयलो. आवाज काडून रडपाक बंदी आशिल्ल्यान दोनूय दोळ्यांतसून दुकांनी वाट मेकळी केली. हांव जेवीना आनी दुकांचो बांद फुटला हें म्हजो व्हडलो मामा, बापूमामाच्या नदरेक आयलें. तो म्हऱ्यांत आयलो, अपुरबायेन म्हजे तकलेर हात भोंवणावन विचारलें, “कितें जालां तुजें? तूं कित्याक जेवीना?”.
हांवें हिमट्या हिमट्यांनी रडत ओली कोथमीरीच्या पाल्याची नसायेची फोडणीशी केली. म्हज्या आजोळा बापूमामा म्हणजे निर्णायक शेक. ताणें रोखडेंच समस्येचें निरसन केलें, “ओगी राव, अशें जेवणार बसून रडनात. हांव तुका दुसरें जेवण हाडून दितां”
त्याच इमारतींत पयल्या मजल्यार भोबे घराबो रावतालो. बापूमामा तांगेर वचून कांय जिन्नस घेवन आयलो आनी म्हज्या पानार घाले, ‘जेव आतां’ अशें म्हणून बापूमामा देवाचे कुडींत वचपाक गेलो.
ही खबर सुमार 1965-66 ची, बापूमामान 1998 वर्सा संवसार सोडलो. म्हणजे 32 वर्सां ताणें आपल्याक एक नेम घालून दिल्लो. दत्तजयंतीच्या समरादनेक बाजारांतसून ओली कोथमीरचो पालो हाडप ना. त्या उपरांतचे दत्तजयंतीक जेन्ना हांव आजोळा भीतर सरतालों तेन्ना बापूमामा मुमुरखें हांसत, ‘आयज ओली कोथमीर हाडूकूंच ना, बरो करून जेव’ अशें म्हणत म्हाका येवकार दितालो.
एस.एस.सी उपरांत म्हजें फुडलें शिक्षण पणजी- मिरमार हांगां आशिल्ल्या धेंपे कॉलेज ऑफ आर्टस आनी सायन्स ह्या शिक्षण संस्थेंत जालें. ह्या कॉलेजीची वसतीघराची वेवस्था आशिल्ली. फर्स्ट इअर आनी इंटर सायन्स अशीं दोन वर्सां वसतीघरांत रावप जालें. ओली कोथमीरीच्या नसायेचे वसतीघराचे जेवपाकुडींत म्हाका खूप हाल सोंसचे पडले. जेवपाकुडींत काम करपी सुधाकर आनी हरी हांची, ओली कोथमीर घालचे पयलीं जेवण इल्लें कुशीक काडून दवरपाक खूबदां मजत जाल्याची याद जाता. फुडें चार वर्सां फर्मागुडयेर इंजिनिअरींग कॉलेजीच्या वसतीघरांत हीच अडचण त्रास दिताली. कितें ना कितें “जुगाड” करून चार वर्सां काडलीं. दर खेपेक ल्हान आसतना आयकिल्लीं आवयचीं उतरां कानार येतालीं.
इंजिनिअरींग शिक्षण पुराय जाल्या उपरांत हावें कांय तेंप कोल्हापूरांत नोकरी केली. कोल्हापूरांत लोकांक ओली कोथंमीर सामकी घोस्ताची. म्हजे नोकरीचे जाग्यार म्हाका जेवणाचो डबो येतालो. कितलेंय सांग पूण डब्यांत ओली कोथमीर विरयत जेवण येवप म्हळ्यार उंबराक फुल येवप. म्हजेर सहकर्मींच्या डब्यांचेर नदर दवरून कोथमीर विरयत जिन्नस सोदची पाळी येताली. कारखान्यांतल्या कांय कामगार इश्टानीं खुबदां म्हजे खातीर खासा घरसून कोथमीर बगर खावड हाडून म्हाका साल्वार केला.
म्हज्या लग्नाचे रजिस्ट्रेशन मडगावां जालें. हे कार्यावळी उपरांत हांव पयलेच खेपे मावड्यां गेल्लों. म्हाका कचकचीत ओली कोथमीर घालून केल्ल्या अळम्याच्या तोंडाकान घसघशीत येवकार दिलो. मांयन हो प्रात खासा नव्या जांवया खातीर केल्लो. हावें म्हजो दोश लिपोवन प्रात खावपाक सुरवात केली, पूण म्हज्या व्हडल्या भावान म्हज्या मांयक शिटकायलें, “आगे, जावयाक पयलेच दिसा धड्यार दवरलो तुवें!”
म्हाका म्हज्या ह्या दोशाचें सार्वजनीक उल्लेख जावप आवडनाशिल्लो. पूण असल्यो खबरी फां फां जाताच. लग्न जातकच म्हजी ओली कोथमीरीच्या चक्रांतसून सुटका जाली. ह्या जाचाक लागून खूबदां म्हाका बरे बरे जिन्नस खावपाक अडचण जाताली म्हणचे परस जिन्नस खावंकच मेळनाशिल्ले. पूण आतां घरा कडेन जाय तशें जेवण मेळिल्ल्यान भायर तें मेळना हाची खरसाण खूब कमी जाल्ली.
संवसारांतल्या सुमार 10% लोकांक ओली कोथमीरेची सामकी नसाय आसा. ऑस्ट्रेलियांत सुरु जाल्ल्या ह्या नसाय अभियानाचे जाळवणदार दर वर्सा 24 फेब्रुवारीक “आंतरराष्ट्रीय I hate Corriander दीस” मनयतात.
जिणेंप्रवासांत सुरुवातीच्या काळांत चड प्रमाणांत तर मागीरच्या काळांत कमी प्रमाणांत त्रास जाले. आतां जाण्टेपणांत चमचमीत जिन्नस खायन दिसता पूण भलायकी साथ दिना. लग्न सुवाळे, येवकार सुवाळे, जल्मदिसाची फेस्तां म्हणजे ल्हेंवटे जिबेक आपोवणे. जेवणावळींचो सोबीत वास आनी ओडलायणी मांडावळ आपले वटेन ओडपाचें काम करता. आबड चोबड खायत जाल्यार त्रास जातले हें जाणा जावन सुद्धां अचकीत पांय थंय वतात. पूण आयज, जीणभर म्हाका खाणा जेवणाक आडो घालपी म्हजी दुस्मान ओली कोथमीर घट्ट आमीग कशी म्हज्या भलायकेक त्रास करपी खाणा जेवणा पसून पयस दवरता. आंता म्हाका “ओली कोथमीरीचो” किंवाटो येना, पूण भितरल्यान दिनवाशी दिसता. जाण्टेपणांत म्हजे भलायकीची जतनाय करपी ह्या पाल्याचो हावें मना-काळजा सावन उपकारी आसचें न्हय?
अरुण साळकार
7507478364
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
