भांगरभूंय | प्रतिनिधी
लग्न हो सदांकाळ तरणो उरपी असो भोवच पोरणो विशय. आमी हिंदू वर्सान वर्स तुळशीचें लग्न मनोवन ह्या विशयाचें म्हत्व पगटायतात. पुर्वील्ल्या काळांत राजघराण्यांतल्या चलयांची लग्नां स्वयंवरा वरवीं जातालीं. हातुंतलीं सीता स्वयंवर आनी द्रौपदी स्वयंवर हीं पुराण काळांत खूब गाजल्यांत. आदम आनी इव्ह हें धर्तरे वयल्या मनीस कुळयेचे पयलें-वयलें जोडपें आसा अशें जायते जाण मानतात.
पुरातन काळा सावन लोक लग्नां लायत आसात. लग्नाचे विंगड- विंगड प्रकार. पयलो प्रकार म्हळ्यार एका दादल्यान फकत एकेच बायले वांगडा लग्न जावप. ह्या प्रकाराक एकपत्नी लग्न अशें म्हण्टात. सामान्यतायेन संवसारातले चडशे लोक लग्नाची हीच रीत आपणायतात. दुसरी तरा म्हळ्यार एका दादल्यान एका परस चड अस्तुऱ्यां वांगडा लग्न जावप. ह्या प्रकाराक भोवपत्नी लग्न म्हण्टात. आदल्या काळांतले चडावत राजे- म्हाराजे हे पद्दतीन लग्न जाताले. रामायणांतल्या दशरथ राजाक तीन राणयो आसल्यो. श्रीकृष्ण भगवान आठ पत्नींचे स्वामी आसले आनी छत्रपती शिवरायाकूय आठ बायल्यो आसल्यो. लग्नाची तिसरी तरा म्हळ्यार एके बायलेन एका परस चड दादल्यां कडेन लग्न जावप. हे तरेक भोवपती लग्न म्हण्टात. असल्या लग्नाच्यो देखी सामक्यो उण्यो आसात. म्हाभारतांतली द्रौपदी ही राजकन्या पांच पांडव भावा वांगडा लग्न जाल्ली. हाचो अर्थ असो की लग्न घडपाक जाय जाल्यार उण्यात उणे एक दादलो आनी एक बायल हांची गरज आसा. पूण जसो- जसो काळ बदलत गेलो तसो- तसो लग्न हे संस्थेचे व्याख्येंत बदल घडत रावलो. ते प्रमाण जर एखादो दादलो एखादे बायले सांगातान रावूंक लागलो जाल्यार तीं दोगांय घोव- बायल आसात म्हणपाची तांकां मान्यताय मेळूंक लागली. इंग्लीश भाशेंत ह्या नात्याक Live in Relationship म्हण्टात. मुखार- मुखार लग्नाचे व्याख्येंत आनीकूय क्रांतीकारक अशे बदल घडत रावले.
हालींसराच्या काळांत जायत्या देशांनी समलिंगी लग्नांक मान्यताय दिल्या. समलिंगी लग्न म्हळ्यार एका दादल्यान दुसऱ्या दादल्या लागीं आनी एके बायलेन दुसरे बायले लागीं कायद्यान लग्न जावं येता ! चालू सहस्रकाच्या आरंभाक आनीक एका नव्या लग्न पद्धतीची भर पडल्या. ही पद्धत म्हळ्यार एखाद्या दादल्या वा बायलेन खासा आपणाच वांगडा लग्न जावप. म्हणचे ह्या लग्नात न्हवरो आसल्यार व्हंकल नासता आनी व्हंकल आसल्यार न्हंवरो नासता. कोणूय एकलो वा एकली आसल्यार पुरो! हे लग्न पद्धतीक इंग्लीश भाशेंत Sologamy म्हण्टात. आमी कोंकणींत तिका आत्मलग्न म्हणूं येता. गुजरातांतल्या वडोदरा शारांतल्या
क्षमा बिंदू नांवाचे चलयेन हालींच आत्मलग्न केलें. हें अशे तरेचे भारतांतले पयलें- वयलें आत्मलग्न. न्हवऱ्या बगरचे व्हंकलेचें लग्न. ह्यान पयलीं अशेच आत्मलग्न केल्ले खंय. पूण ह्या लग्नाच्या तीन वर्सां उपरांत खंय तिचो एका चल्या वांगडा मोग जालो. जालें. मागीर तिणें आपले आपूण आपणालें आदलें लग्न बरखास्त केले आनी जाचेर तिचो मोग आसलो ताचे कडेन नव्यान लग्न केलें!
क्षमाचें लग्न परंपरेक धरून सामकें साग्रसंगीत जालें. सोयरे-धायरे आनी आमंत्रीत आशिल्ले. होम पेटलो. सांत फेरे घडले. माळ पडणी आनी पांय पडणी जाली. अक्षता शिंवरल्यो. अंतरपाट धरले आनी मंगलाश्टकां म्हण्टलीं. वाजपां वाजली आनी माराण्यांचो गडगड जालो. नासलो तो फक्त एक न्हवरो! हें सगलें आयकून म्हाका स. मनोहररायाल्या बाबुल्या लग्नाक बाबूच आयलो ना ह्या कनवाची याद आयले बगर रावलीना. व्हंकल खंय हनिमून मनोवपाक गोंयांत येतली! एखादो मनीस आपणाल्या कल्पनेंत दुसऱ्या वांगडा लग्न जांवक शकता. ना अशें न्हय. संत मीराबाय आपणाले कल्पनेंत श्रीकृष्ण वांगडा लग्न जाल्ली. ती मनांतल्यान कृश्णाक घोव मानताली. पूण क्षमाच्या तकलेंत असलें कितें आसा अशेंय बी तिणें सांगूक ना. तिच्या उलोवण्या वयल्यान अशें दिसता की तिकां फकत लग्नाचो आनंद जाय. बेडयो नाकात. लग्ना खातीरचे दगदग आनी उपरांतचे भगभग नाकात. तिका भुरग्यां बाळांचे पिरंजोळ वा घोवा कडेन वाद असले लग्ना उपरांतचे उतळताप नाकात. देखून तिणे अशें एकोडें लग्न जावप पसंत केले. पूण असल्या सुवाळ्यांक लग्न म्हणनात.
लग्न ह्या उतराचो अर्थूच एका परस चड मनशांचे मिलन वा मिलाफ. एकटेपण आनी लग्न ह्यो दोन भिन्न आनी विसंगत गजाली. लग्न घडपाक दुसरो कोणतरी जायच. मागीर तो मनीस आसूं, जनावर आसूं, झाड-पेड आसूं नातर फातर आसूं. ह्या वयल्या म्हणण्याक घटसाण दिवपी एका प्रथा प्रचलीत आसा. ज्याच्यो पयल्यो दोन बायल्यो अंतरिल्यो आसतात तो तिसरे फावट रूयीच्या झाडा कडेन लग्न जाता. उपरांतूच हाडा-मासाच्या अस्तुरे कडेन. हाचो अर्थूच असो की लग्न जावपाक कोणतरी दुसरो जाय. जे प्रमाण एका हातान टाळी वाजना, ते प्रमाण, फकत एकलोच मनीस आपणा स्वता कडेन लग्न जावंक शकना. एकदां एका सत्तर वर्सां पिरायेच्या जाणट्या आंकवार मनशाक दुसऱ्या कोणेतरी खंय कृच्छित्रीपणान विचारले केन्ना गा लग्न जातलो? आनी जाणटेल्यान हांसत्या मुखान जाप दिली, आतां लगींन निसणी कडेन. लग्न जावपाक दुसरो कोणतरी जायच. ती मागीर निसण लेगीत उपकारता.
लग्न एकलो मनीस जावक शकना. देखून बाय क्षमाच्या लग्नाक आत्मसुवाळो, आत्मगौरव वा निखटो आनंद सुवाळो म्हणू येता. पूण ताका लग्न म्हणप समा जावचेंना.
प्रदीप लवंदे
9923292022
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
